Trà chanh được xem là một trong những nét văn hóa đặc biệt khi nhắc đến Hà Nội. Nếu đi tìm hiểu từ khởi nguyên ban đầu của văn hóa trà chanh, ta phải nhắc đến những quán bán nước chè dưới gốc đa đầu làng từ những năm xưa lúc ông bà ta còn trẻ. Ngày ấy, khi chưa có nhiều hình thức giải trí, hàng quán bán đồ ăn uống thì quán nước chè của bà cụ già dưới gốc đa chính là nơi mọi người trong làng cùng nhau tụ tập, nói chuyện. Người lớn ra đồng về ghé quán làm bát nước, phe phẩy mo cau, đánh thêm bi thuốc lào, thế là quên đi mệt mỏi, bà mẹ đi chợ về cũng ghé vào quán nước, uống bát nước chè xanh, mua cho sắp nhỏ nắm ngô rang, miếng mạch nha rồi nói đôi ba chuyện với bà hàng xóm. Quán nước cứ như trung tâm thông tin, mà ở đó ta có thể biết được nhà ông A có thêm cái gì, con trai nhà ông B mê con gái nhà ông C như thế nào, có cả tỉ thứ chuyện mà ta nghe ở đó, chỉ cần ngồi một chốc là biết đủ thứ trên đời. Cây đa, bến nước, mái đình, quán nước chè xanh đã gắn với văn hóa làng quê Bắc Bộ như vậy. Bẵng đi một thời gian rất dài, cùng với sự phát triển, đô thị hóa, hiện đại hóa của đất nước. Hình ảnh cây đa, bến nước, mái đình, quán nước dần trở nên biến mất nhường chỗ cho phố thị với đường nhựa, nhà cao, cửa rộng. Cuộc sống của con người trở nên tấp nập, bận rộn hơn. Cuộc sống có thể thay đổi, nhưng đặc tính thích nói chuyện, tâm sự của người Việt Nam lại không bao giờ thay đổi, chuyển từ hình thức này sang hình thức khác. Vào những năm 2009, trào lưu "trà đá vỉa hè" lại nổi lên ở Hà Nội. Nó vừa giống nhưng cũng lại vừa khác với hình ảnh quán trà dưới gốc cây đa năm nào. Bắt đầu từ khu Đào Duy Từ sau lan ra khắp các con phố của Hà Nội như Nhà Thờ, Chợ Gạo, Lý Thái Tổ, Cát Linh, Ngã Tư Sở, Nguyễn Phong Sắc, Nhà Chung.. người ta bắt đầu kinh doanh trà đá vỉa hè, chỉ với vài chiếc ghế con, vài chục cái cốc, hướng dương là có thể kinh doanh trà chanh được rồi. Vào thời gian này, trà chanh trở thành trào lưu của giới trẻ lẫn giới kinh doanh, người trẻ thích trà chanh bởi sự tiện lợi, nhanh gọn, giá thành thấp là có không gian để hàn thuyên tâm sự, còn người kinh doanh thì nhắm đến trà chanh bởi vốn đầu tư thấp, nhưng bán được giá rẻ, số lượng nhiều, lợi nhuận cao. Vào 10 năm trước, trào lưu thức uống đường phố là xu hướng mạnh mẽ của cả hai miền đất nước. Nếu Hà Nội có trà đá vỉa hè, thì Hồ Chí Minh lại có cà phê sữa đá vỉa hè. Trào lưu trà chanh đường phố dạo ấy "hot" đến nỗi bài hát "Hà Nội, trà đá vỉa hè" của nhạc sĩ, ca sĩ Đinh Mạnh Ninh lên "top trending" với nội dung kể về sự đón nhận của giới trẻ đối với trào lưu trà đá vỉa hè, còn được lựa chọn làm bài hát mở đầu cho chương trình "Bài hát Việt năm 2012", cùng với bài hát "Sài Gòn cà phê sữa đá" của ca sĩ Hà Okio. Tuy nhiên, trào lưu trà đá vỉa hè tuy phát triển nhanh được giới trẻ đón nhận nhưng cũng dấy lên những mặt trái chiều về sự đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, bởi sự không kiểm soát được chất lượng của trà pha, nhiều vụ bê bối về chất lượng của trà đá vỉa hè bị báo chí khơi ra, dấy lên sự quan ngại về an toàn sức khỏe cho người uống. Ngoài ra việc kinh doanh tự phát của mặt hàng này còn dấy lên những vấn đề về an toàn giao thông khi địa điểm kinh doanh là vỉa hè của những con đường lớn với mật độ phương tiện tham gia giao thông cao. Cá biệt, còn có những địa điểm kinh doanh lan xuống cả lòng lề đường, gây cản trở, là mối nguy hiểm tiềm tàng cho cả người tham gia giao thông lẫn người uống trà đá. Các cơ quan đã nhiều lần ra tay dẹp những quán trà đá tự phát này. Nên có những lúc người đi uống trà cần phải chuẩn bị tinh thần để chạy vì bị "đô thị rượt". Trà đá, dần dần hạ nhiệt do những bất tiện và vấn đề ngay chính trong cách vận hành của nó, để nhường chỗ cho cơn "đại địa chấn" trà sữa đổ bộ, làm mưa làm gió trong một thời gian rất dài sau đó. Trà đá vỉa hè, nếu muốn phát triển được thì cần phải khắc phục những mặt trái của nó, để văn hóa thưởng thức trà chanh trở thành một thú vui lành mạnh của giới trẻ. Kinh doanh trà đá vỉa hè vang bóng một thời Sau gần 7 năm bị đè nén, lấn át bởi trà sữa. Trà chanh vỉa hè đã trở lại với sự lột xác hoàn toàn mới. Không còn là những quán xập xệ, chất lượng thấp, tối tăm bên lề đường chật chội, không đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, luôn luôn cảnh giác để chạy trốn đội trật tự đô thị thì nay diện mạo hoàn toàn mới của trà chanh đã chinh phục được thị hiếu của người trẻ với phong cách mới đảm bảo ba tiêu chí "Ngon – Bổ - Rẻ", sang chảnh, check-in được, sạch sẽ, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm với sự kiểm soát, tiêu chí rõ ràng về chất lượng. Trà chanh vẫn là trà chanh, nhưng người ta đi trà chanh không chỉ là trà chanh mà còn là nơi họ tâm sự, tán gẫu, chia sẻ với bạn bè đủ thứ chuyện trên đời. Nhu cầu trà chanh của giới trẻ ngày càng tăng, đồng nghĩa với thị trường kinh doanh trà chanh ngày một mở rộng hơn. Không giống như trà sữa, người ta cần phải có rất nhiều tiền để có thể xây dựng nên một quán trà sữa hợp thời, thu hút được giới trẻ, còn trà chanh chỉ cần số vốn đơn giản hơn nhiều, là có thể mở được một quán trà chanh, thu hút được giới trẻ mà mức lợi nhuận vẫn cao, chóng thu lại vốn. Hơn thế nữa, vì nhu cầu cao, nên ở đâu kinh doanh trà chanh cũng được, chính vì thế trà chanh đang thu hút được rất nhiều nhà đầu tư tham gia vào cuộc chơi. Ngày càng nhiều cửa tiệm kinh doanh trà chanh được mở ra khắp cả nước, người ta kinh doanh trà chanh theo hai cách, hoặc là tự xây dựng lên thương hiệu của riêng mình, hoặc là kinh doanh trà chanh theo chuỗi nhượng quyền, rất nhiều chuỗi trà chanh nhượng quyền đã thành công, mở rộng chi nhánh từ thành phố đến tận thôn quê. Ngày nay, từ thành phố đến thôn quê mọi người đều nhắc đến từ khóa "trà chanh", "đi trà chanh không" để rủ rê gặp gỡ, tán gẫu với bạn bè của mình. Theo tình hình hiện tại, trà chanh vẫn sẽ còn giữ nhiệt trong vài năm tới với thêm nhiều cơ sở kinh doanh được mở ra, phục vụ cho nhu cầu không bao giờ đủ của giới trẻ. Mong một ngày nào đó "Văn hóa trà chanh" sẽ ra khỏi biên giới, trở thành "siêu bão trà chanh" như cách mà trà sữa đã vượt ra khỏi Đài Loan để làm mưa làm gió khắp cả thế giới.
