Văn hóa là gì? Văn hóa là tổng thể giá trị vật chất và giá trị tinh thần do con người sáng tạo ra trong lịch sử. Nghĩa hẹp: Văn hóa bao gồm các giá trị tinh thần. Theo nghĩa rộng: Văn hóa bao gồm giá trị vật chất và giá trị tinh thần. Hồ Chí Minh định nghĩa về văn hóa: "Vì lẽ sinh tồn cũng như mục đích của cuộc sống, loài người mới sáng tạo và phát minh ra ngôn ngữ, chữ viết, đạo đức, pháp luật, khoa học, tôn giáo, văn học nghệ thuật, những công cụ cho sinh hoạt hằng ngày về mặc, ăn, ở và các phương thức sử dụng. Toàn bộ những sáng tạo và phát minh đó tức là văn hóa." Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội. Văn hóa vừa là mục tiêu, vừa là động lực của sự phát triển kinh tế, xã hội. Văn hóa khơi dậy tiềm năng, phát huy sức sáng tạo của con người, tạo ra sự phát triển hài hòa các giá trị vật chất và tinh thần. UNESCO định nghĩa văn hóa là những vật chất, tinh thần điển hình, nhận thức và cảm nhận về một xã hội hoặc nhóm xã hội; văn hóa không chỉ bao gồm Văn học và nghệ thuật, mà còn là cách sống, hệ thống giá trị truyền thống và tín ngưỡng. Mặc dù không phải lúc nào cũng đo được niềm tin và giá trị nhưng có thể tức thì đo lường thói quen và hành vi liên quan. Do đó, Khung thống kê văn hóa của UNESCO đã thông qua xác định và đo lường các hành vi và thực tế bắt nguồn từ niềm tin và giá trị trong một xã hội hoặc một nhóm người trong một xã hội. Chính sách văn hóa là những chính sách, biện pháp của Đảng và Nhà nước để xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đặc trưng dân tộc, phát triển toàn diện con người, phục vụ đắc lực yêu cầu phát triển đất nước. Nhiệm vụ của văn hóa là gì? Trước khi hiểu được chức năng của văn hóa, giá trị văn hóa là gì và bản sắc văn hóa là gì, chúng ta cần làm rõ thực chất của văn hóa. Văn hóa là hoạt động nhằm sản xuất, tạo ra các sản phẩm văn hóa vật thể và phi vật thể. Bản chất của văn hóa là tổng hòa của vô số hoạt động, tất cả đều hướng đến chân, thiện, mỹ. Vì vậy, văn hóa không thể tách rời kinh tế và chính trị. Tuy nhiên, các nền văn hóa có cuộc sống riêng và quy tắc vận hành riêng. Mục tiêu cao nhất cần đạt được của các hoạt động văn hóa là phát triển con người - hoàn thiện. Sau khi hiểu được những đặc trưng cốt yếu này của văn hóa, chúng ta sẽ hiểu được chức năng và giá trị của văn hóa là gì. Nói về chức năng của văn hóa và thế nào là văn hóa xã hội, chúng ta cần nhớ đến 5 chức năng tiêu biểu: Chức năng giáo dục; chức năng nhận thức, dự đoán; chức năng thẩm mỹ; chức năng giải trí; chức năng truyền tải và phát triển giữa các thế hệ. Từ đó có thể tóm gọn nhiệm vụ của văn hóa: 1. Xây dựng sự phát triển toàn diện của con người Việt Nam về chính trị, tư tưởng, trí tuệ, đạo đức, thể chất và năng lực sáng tạo. 2. Xây dựng nền văn hóa tiên tiến, có bản sắc dân tộc: - Nền văn hóa tiên tiến là yêu nước và tiến bộ theo chủ nghĩa Marx - Lenin, tư tưởng Hồ Chí Minh, với mục tiêu hiện thực hóa sự phát triển toàn diện của con người. - Bản sắc dân tộc là các giá trị văn hóa Việt Nam mà tiêu biểu là: Lòng yêu nước, ý chí tự lực tự cường, ý thức cộng đồng, nhân ái, sáng tạo, cần cù, giảm bớt dị nghị trong cuộc sống. Phương hướng cơ bản của việc xây dựng nền văn hóa tiên tiến, mang tính đặc trưng dân tộc - Kế thừa và phát huy những di sản, truyền thống văn hóa của dân tộc. - Tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại: Tiếp thu những tư tưởng tiến bộ để làm giàu trí tuệ và tâm hồn người Việt Nam. - Tin tưởng và chấp hành nghiêm chỉnh các nguyên tắc, chính sách văn hóa của Đảng và Nhà nước. - Thường xuyên nâng cao trình độ văn hóa, coi trọng việc tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại. - Ra sức tu dưỡng tư cách đạo đức. - Có quan hệ tốt với mọi người xung quanh, biết phê phán những thói hư, tật xấu trong xã hội.
