Tôi sinh ra và lớn lên ở miền Trung, ở cái nơi mà mùa hè thật sự khắc nghiệt, suốt ba tháng dài mọi thứ đều được sấy khô. Gần đây may mắn có một ngày hè mát trời, tôi không cần dùng đến điều hòa, cũng không phải ngủ bằng quạt hơi nước, tôi lại nhớ về tuổi thơ chỉ có quạt điện. Những năm tôi còn học tiểu học, trung học, điện thoại và máy tính luôn là điều xa xỉ. Trẻ con xung quanh xóm chúng tôi chỉ có thú vui đi học về liền gọi nhau ra bãi đất trống chơi đủ các trò. Hồi ấy không có tiền mua diều, đứa nào được bố làm cho diều tre thì gọi là đẹp nhất rồi, bố tôi không biết làm diều, tôi xé giấy trong tập vở, cắt dán bằng cơm nguội, quấn chỉ may đi thả diều, những con diều tôi làm không bao giờ bay lên. Tôi hồi ấy ốm yếu, người gầy như que củi, nhưng trò nào cũng dám chơi, chúng tôi đi chăn bò, luôn mang theo một túi sỏi để chơi gắp đá, ô ăn quan, có những trò chơi đến giờ tôi còn không biết tên gọi là gì. Nhưng mỗi ngày quần áo tôi đều lấm lem, dính đầy bùn đất, có lúc bị mẹ mắng, nhưng rồi vẫn chứng nào tật đó. Có năm chúng tôi lớn hơn một chút, bày trò chơi gia đình, ở quê tôi gọi là chơi đồ hàng. Đi khắp nơi nhặt vỏ thạch rau câu, chai nhựa làm đồ đựng, giấy thải cắt nhỏ cắt to làm tiền, mỗi đứa mỗi sạp hàng, cứ đi qua đi lại mua của nhau. Lớn hơn chút nữa, cũng không chơi đồ giả nữa, chúng tôi mài ống bơ làm nồi nấu, buổi trưa không ngủ chạy xuống bờ sông có rặng tre mát, hì hục đào bếp đất hai tầng, nấu mì tôm, cháo gà, luộc khoai, nấu cơm; lá chuối ở nhà rửa sạch, cắt thành miếng thay bát ăn, bẻ hàng rào làm đũa, nấu lên dù ngon hay không ngon, mặn hay nhạt cũng đều ăn hết như đói năm 45. Hồi đó cả lũ chia nhau đi nhặt cành khô về nấu, chứ không bao giờ đốt lá tre, một phần do có khói, sợ bố mẹ biết sẽ bị đánh đòn, một phần cũng khôn rồi, sợ cháy mất rặng tre già mùa khô. Vậy mà bây giờ, những người bạn xưa đã lấy chồng lấy vợ hơn một nửa, có người còn làm chị dâu họ của tôi. Mùa hè trước khi tôi lớp chín, năm đó điện mất cả tháng trời, mỗi ngày chỉ có điện một hai tiếng, có khi là nửa đêm lại có điện, nhà tôi lúc ấy chỉ có một cái đèn sạc điện duy nhất, vì không kịp sạc mà chẳng sáng được bao lâu nên lúc nào cũng phải tiết kiệm. Mỗi này rồi nhóm lửa nấu cơm chiều lúc năm giờ, em gái tôi giặt đồ, chị tôi thì nấu cám cho lợn. Chia nhau ra làm như vậy, nhanh hơn, bố mẹ về tắm rửa liền ăn cơm lúc trời còn sáng, trời bắt đầu tối là những ngọn đèn dầu lại leo lắt sang không rõ, chúng tôi lại hét lên gọi nhau ra, mỗi ngày một đứa mang chai nước to ra ngoài đường. Chỗ ngã tư có một cây bàng lớn, là chỗ mọi người ngồi mát, không biết ai chặt cây tre lớn cột giữa thân cây và cột điện, chúng tôi mười mấy đứa chen chúc nhau trên ấy, sợ gãy mất, nhưng không đứa nào chịu xuống; có khi là cả hội trèo lên một cái cây, hồi nhỏ gọi là cây liêu biêu, tôi không nhớ rõ hình dáng nữa, quả cây rất cứng, chúng tôi nghịch dại liền bứt quả ném người đến u đầu, nhưng không biết sợ là gì. Gần đó có một nhà làm chăn gối đệm bằng sợi bông, có một vườn chuối và một căn phòng đầy chăn cũ, trời mất điện, trò chúng tôi thích nhất là trốn tìm, có lúc tôi chui vào bụi chuối, bị bắt cũng vẫn trốn đi, trời tối không nhìn rõ mặt ai; có khi mấy đứa còn chui vào phòng để chăn, nằm dưới mấy lớp chăn dày, nóng lắm, nhưng cũng khó mà tìm ra được. Tôi nhớ năm ấy nhà trong khu tôi đều ngủ ngoài thêm, ngoài sân, tay cầm quạt cắt từ mo cau, nóng lắm nhưng rồi cũng ngủ được. Hồi nhỏ không có bình nóng lạnh, nhà tắm cũng chỉ là bốn bức tường được xây lên, mỗi ngày mẹ tôi đều lấy hai chậu nước lớn, đổ đầy nước rồi phơi cho tôi tắm, mùa hè tôi cũng không được tắm nước lạnh để tránh bị ốm. Nắng cả ngày, đôi khi nước phơi vừa bụi vừa nóng như nước sôi, tôi lại ngồi vớt vớt lớp bụi, đổ thêm nước giếng mát lạnh vào tắm. Chị em tôi khỏe mạnh hơn, nên có ngày còn lấy quần áo bịt ống thoát nước, kéo từng đài nước giếng mát lạnh đổ ra sàn rồi bơi bơi như cá giãy trên thớt ấy, tôi có lúc nhịn không được cũng muốn chơi, nhưng bị mẹ biết đều phải nằm úp sấp trên giường chờ bị đánh mông. Giờ tôi lớn rồi, không còn được tắm nước phơi nắng nữa, nhưng vẫn giữ thói quen tắm nước ấm mùa hè. Có năm tôi đã lên cấp ba, buổi tối còn đạp xe đi học thêm, nhà vào vụ mùa cũng không giúp được nhiều, chị gái tôi đã đi làm ăn xa, còn mình em tôi nữa. Đêm Trung Thu, em tôi ngồi ngoài đường lớn canh đống lúa mới gặp về, chờ máy tuốt lúa đến thì gọi bố mẹ tôi ra, nó ngồi đó với bộ đồ lao động rộng thùng thình, đầu đội cái mũ cũ, nhìn đoàn trẻ em ăn mặc đẹp đẽ, tay cầm muôn vàn đèn ông sao các loại vừa đi vừa hát quanh làng. Mẹ tôi nói em tôi tủi thân, khóc một trận. Hồi nhỏ mẹ chỉ mua được hai cái đèn ông sao, chị tôi không có, dùng năm nào cũng phải cẩn thận giữ gìn, xong lại bọc kín treo lên trần nhà năm sau lại dùng, có khi không có đèn, tự cắt bì vở làm đèn đi rước Trung Thu. Không như bây giờ, cái gì cũng chạy bằng điện, bằng pin cả rồi. Bây giờ lứa của tôi đều đã lớn hết rồi, bây giờ là lứa em, con, cháu. Mỗi lần tôi đi làm về cũng không mấy khi nhìn thấy chúng tụ tập thành đoàn đi chơi gì đó, hoặc có gặp nhau lại cũng dán mắt vào điện thoại. Cháu tôi ở sát bên cạnh nhà, đầy hai thùng đồ chơi, nhưng đều là có mới nới cũ, chán rồi thì tấp vô một góc, mỗi ngày tôi đều nghe tiếng khóc đòi chơi điện thoại, đòi bật ti vi, điều hòa, quạt nước. Đúng là thời này, trẻ em được chăm sóc và học tập tốt hơn rất nhiều, nhưng tôi thấy bố mẹ và con cái đều dần phụ thuộc vào thiết bị điện tử, bố mẹ dùng nó để dỗ con cái không làm phiền mình, con cái hầu như không dùng để học tập mà lại dùng để chơi game, có đứa chỉ thích chơi trò đánh nhau, bắn súng. Tôi cũng thường hay nghĩ về câu: "Thời bây giờ con nít thật sướng, không như hồi chúng ta cái gì cũng không có." Không có nhưng lại vui hơn bây giờ. Đối với tôi là vậy.
Bạn và tôi, hai con người xa lạ, nhưng chúng ta có cùng trải nghiệm về tuổi thơ. Tôi sinh ra vào những năm đầu thập niên 90, thời mà chưa có nước máy, cả con phố có mỗi cái giếng khoan, xếp thành đoàn dài để lấy nước. Tôi còn nhớ, thuở ấy, nhà chúng tôi nằm cạnh một con đê, nơi có bờ sông và những cánh đồng bát ngát. Đám trẻ con chúng tôi vui đùa, nào thì ném lon, nào thì rồng rắn lên mây, bịt mắt bắt dê.. vui lắm. Bây giờ trẻ con đã khác, chúng có niềm vui khác với thế hệ của chúng ta. Chúng phụ thuộc nhiều hơn vào công nghệ, với chúng cũng vui lắm chứ, những trận game nảy lửa bên bè bạn, những buổi trốn học đi chơi net. Đó là thú vui của chúng. Có thể đối với chúng ta, thuở nhỏ vui hơn, nhưng với chúng, chơi game cùng nhau vui hơn. Trong lúc tôi đang viết những dòng này thì bọn trẻ con đang chơi cầu lông ngoài ngõ, cũng náo nhiệt lắm. Đâu đó, tuy không còn nhiều nữa, trẻ em vẫn giữ được chút gì đó mà ta hay nhớ về tuổi thơ của mình.
Tuổi thơ bây giờ có điều kiện để phát triển hơn, tôi đồng quan điểm với bạn, những điều ấy giúp trẻ con bây giờ thông minh hơn. Nhà tôi cũng rất gần sông, thuở nhỏ trẻ con cũng rất hay đi tắm sông mùa hè, tôi thì là con gái, bố không cho đi. Bây giờ thì sông không còn là nơi để chơi đùa nữa rồi. Không riêng gì trẻ con, người lớn chúng ta cũng đã không còn như người lớn của năm xưa, thời trước khổ hơn, bây giờ lại đến lượt chúng ta chạy đua với cơm áo gạo tiền. Như chúng ta cũng tốt, như bọn trẻ bây giờ cũng tốt, chỉ cần người lớn chúng ta đừng để bọn trẻ sa vào công nghệ mà không ra khỏi nhà. Tôi chưa lập gia đình, nhưng quanh nhà có vài đứa trẻ, đi làm về rảnh rỗi tôi cũng gọi chúng sang đánh cầu lông, có đứa cũng mải chơi điện thoại mà không tham gia, nhưng để cho trẻ em vận động thể thao, thả diều cũng rất tốt. Không còn những cánh diều giấy dán cơm, những con diều vải bây giờ thật sự rất đẹp.
