Tự tình III Của Hồ Xuân Hương Chiếc bách buồn về phận nổi nênh, Giữa dòng khao khát nỗi lênh đênh. Lưng khoang tình nghĩa dường lai láng, Nửa mạn phong ba luống bập bềnh. Cầm lái mặc ai lăm đỗ bến, Dong lèo thây kẻ rắp xuôi ghềnh. Ấy ai thăm ván cam lòng vậy, Ngán nỗi ôm đàn những tấp tênh. Nguồn: Thơ Hồ Xuân Huơng. NXB Văn học. Hà Nội. 1993. Lữ Huy Nguyên tuyển chọn và giới thiệu. Giới thiệu nội dung bài thơ: Bài thơ Tự tình 3 thuộc chùm ba bài thơ Tự tình của Hồ Xuân Hương. Nội dung chính của chùm thơ này là thể hiện tâm sự của một người phụ nữ nhạy cảm luôn khát khao niềm sung sướng nhưng luôn gặp những điều xấu số, trắc trở trong tình duyên. Tự tình bài III được xem là bài thơ hay nhất khắc họa hình ảnh người phụ nữ "hồng nhan bạc phận" đường tình duyên không trọn vẹn, quá lứa lỡ thì nhưng luôn khao khát có một niềm sung sướng bình dị, đời thường. Người phụ nữ xuất hiện trong thực trạng không khí, thời gian là đêm khuya thanh vắng con người trở nên đơn độc, nhỏ bé, lạc lõng cùng với biết bao những đắng cay, tủi hờn cho thân phận bẽ bàng của tớ. Người phụ nữ ấy có nhan sắc "hồng nhan" vẻ đẹp bên phía ngoài cũng là để nói đến cái phẩm hạnh, đức hạnh "tấm lòng son" ở bên trong nhưng lại phải chịu số phận xấu số, dở dang. Từ "Trơ" đứng ở đầu câu càng nhấn mạnh vấn đề thêm nỗi đau. Nếu xét về phương diện tính cách của Hồ Xuân Hương có đậm cá tính mạnh mẽ và tự tin, táo bạo thì đó lại là sự việc thách thức, trơ lì ra của một con người chịu quá nhiều tủi hờn, đau buồn mà trơ ra với "nước non". "Cái hồng nhan"gợi sự rẻ rúng bị coi khinh. Người phụ nữ đầy đủ vẻ đẹp hình thể và tâm hồn nhưng phải sống một cuộc sống khổ đau, hẩm hiu về duyên phận.
