Review Sách Tự Nhiên Say - Cảm Thương Cho Những Phận Đời Chìm Nổi

Nếu ai đã từng là độc giả quen thuộc trên các báo Văn nghệ, Thanh niên hay tạp chí Áo trắng* thì Phát Dương không còn là một cái tên xa lạ. Chàng trai sinh năm 1995 ấy chắc hẳn sẽ khiến cho không ít người phải ngạc nhiên, khi văn của cậu lại chững chạc và có phần già dặn hơn nhiều so với tuổi đời đến vậy.

Nằm trong tủ sách Văn Học tuổi 20, "Tự nhiên say" gây ấn tượng với độc giả ngay từ nhan đề. Liệu đó có phải đơn giản chỉ là một cơn say bình thường? Cơn say ấy rốt cuộc là cơn say gì và tại sao lại là tự nhiên say? Sau khi đọc và suy nghĩ hết 11 truyện trong tuyển tập truyện ngắn, câu trả lời sẽ dần được bật mí.

Với giọng văn đặc trưng và sắc nét, lần lượt những gam màu của bức tranh về đời sống người dân miền Tây sông nước đã được phác họa một cách tự nhiên và chân thực. Phát Dương kể "Tự nhiên say" bằng ngôn từ dung dị, với những nhân vật đậm chất "nhà quê" nhưng gửi gắm thật nhiều yêu thương. Người nhà quê, chính là cô Xuân bán chè bưởi ( "Chè đắng"), cố chấp và bướng bỉnh muốn người ta phải ăn hết phần đắng và phần ngọt trong chén chè cô nấu. Là cô Típ nấu rượu nếp ngon nhất xứ, thứ rượu chỉ vừa đủ say để người ta bộc bạch nỗi lòng ( "Tự nhiên say"), là người má tảo tần hôm xóm chắt chiu, quanh năm mong ngóng đám cưới của cậu con trai kháu khỉnh ( "Năm tuổi"), và là một cô Thương ngốc nghếch, ngồi đếm từng ngày đứa con không có cha sắp chào đời ( "Đếm")..

Những phận đời trong "Tự nhiên say" cứ chìm nổi theo dòng đời biến động; đó là một cô gái với tuổi thơ bất hạnh; chấp nhận đi làm "gái" với những tủi hờn, nhục nhã ( "Trên cành có một con nhen") ; một chàng trai luôn tương tư thương nhớ tới "người trong mộng" khi cô đã đi lấy chồng biệt xứ và đau đớn, bàng hoàng khi nghe tin cô chết nơi xứ người ( "Trở về"). Đó là những nỗi niềm trăn trở cho những phận đời chìm dưới đáy sâu và đôi khi là cả những mạnh mẽ vùng dậy, trở mình đứng lên để tìm ra một lối thoát. Tất cả bọn họ đều hiền lành, cam chịu, tâm tư thì đầy tràn nhưng hiếm khi bộc bạch nỗi lòng.

Bàng bạc trong tác phẩm là những phận người như lá úa. Cuộc đời gieo cho họ những niềm đau, nhưng họ vẫn phải lao theo dòng đời để tiếp tục sống. Với vết thương từ tuổi thơ bất hạnh, chấp nhận sống đời nhục nhã, cảm xúc tưởng đã chai sần nhưng xúc động lạ kỳ trước tấm chân tình của người xe ôm già. Một người vợ chịu cảnh ngoại tình của chồng suốt bao nhiêu năm, tới khi cô con gái nhỏ hỏi: "Má không hận ổng hả?" thì chỉ trả lời: "Rảnh đâu mà hận". Họ bận kiếm sống, bận sinh nhai, bận lo cho đứa con gái đang tuổi ăn tuổi lớn, bận bương chải với quán bún, gánh chè, bận làm gái điếm kiếm tiền chữa bệnh cho em gái, hay bận gỡ mớ bòng bong rối rắm của cuộc đời.. Rảnh đâu mà hận.

Miền Tây thấp thoáng trong những áng văn mênh mang và chất chứa những nỗi buồn ám ảnh. Phát Dương đã khẳng định một giọng văn chững chạc, đủ để ghi dấu ấn trong lòng độc giả thông qua những quan sát tinh tế và tỉ mẩn, lời văn cô đọng và giàu cảm xúc. Trong vòng xoáy cơm áo mưu sinh, những phận đời như áng bèo trôi dạt, cứ xoay vòng theo cánh gió, theo những biến động của dòng đời tất bật. "..

Típ nghĩ, rượu chẳng qua chỉ lột vỏ con người. Thứ rượu nguyên chất không pha tạp ấy. Như lột vỏ củ hành, cay mắt quá thành ra người ta phải đổ thừa. Họ đâu chấp nhận mình tệ hại, bởi họ kì công tô vẽ một họ tốt đẹp qua ngần ấy thời gian rồi mà. Rượu, nếu uống vừa phải, chỉ đủ làm người ta can đảm, bộc lộ những thứ người ta không dám. Có thể tốt có thể xấu. Có thể yếu mềm như anh Tư Xị say nằm vật ra ư ử khóc tiếc cô bồ theo chồng Đài Loan quăng lại chiếc nhẫn đính hôn, uổng công nuôi cò; có thể hung hãn như chú Hai, bình thường chất phác như cục đất mà say nắm đầu đập bà vợ chằn lửa cái một. Chẳng qua rượu là chìa khóa, khui những rương hòm chất chứa. Bùng nổ. Còn nhiều trường hợp hi hữu, thôi nói làm gì. Nghe buồn lắm." (Trích: Tự nhiên say).