Kho tàng câu đố dân gian Việt Nam là một thế giới quan sinh động, diễn tả các sự vật, hiện tượng với hình thức phong phú và hấp dẫn. Bằng việc chỉ ra những đặc điểm nổi bật của một sự vật hiện tượng hay một sự kiện lịch sử mà người đọc có thể phân tích, phán đoán, liên tưởng về nó. Đó là cách dạy con trẻ quan sát và liên tưởng thú vị nhất mà ông cha ta đã truyền đạt lại cho thế hệ sau. Các sự vật hiện tượng đến trường: 1. Bốn bên bốn bức tường bao, giặc không tiến vào tướng ngự ở trong. Là cái gì? 2. Vừa bằng hột đỗ, ăn giỗ cả làng là con gì? 3. Một đàn cò trắng phau phau, ăn no tắm mát rủ nhau đi nằm, là cái gì? 4. Thân dài thượt Ruột thẳng băng Khi thịt bị cắt khỏi chân Thì ruột lòi dần vẫn thẳng như rươi? Là cái gì? 5. Thân em xưa ở bụi tre. Mùa đông xếp lại mùa hè mở ra. Là cái gì? 6. Bằng cái đĩa, xỉa xuống ao Ba mai chín cuốc mà đào không lên 7. Thân em thì nhỏ tí ti Các bà, các chị, các dì đều thương Em đi, em lại bốn phương Dọc ngang lắm lối, lách luồn nhiều nơi Tấm thân hiến trọn cho người Sang hèn chẳng chê chuộng, giúp người chẳng quản công 8. Đi thì ăn trước ngồi trên, Về thì lấm lét đứng bên xó hè 9. Đút vào rồi lại rút ra, Vắng cửa, vắng nhà thì lại đút vô 10. Ai vui tôi cũng vui cùng, Ai buồn tôi cũng buồn cùng với ai Câu đố 11: Đố ai cũng khách thoa quần Đạp luồng sóng dữ đuổi quân giặc thù Cửu Chân nức tiếng ngàn thu Vì dân quyết phá ngục tù lầm than (Là ai? - Bà Triệu) Câu đố 12: Đố ai trên Bạch Đằng giang Làm cho cọc nhọn dọc ngang sanngs ngời Phá quân Nam Hán tơi bời Gươm thần độc lập giữa trời vang lên? (Là ai? - Ngô Quyền). Câu đố 13: Đố ai nổi sáng sông, rừng Đã vui Hàm Tử lại mừng Chương Dương Vân Đồn cướp sạch binh cường Nồi bàng mai phục chặn đường giặc lui? (Là ai? - Hưng Đạo Vương Trần quốc Tuấn) Câu đố 14 Đố ai gian khó chẳng lùi Chí Linh mấy lượt nếm mùi đắng cay Mười năm Bình Định ra tay Thành Đông Quan, mất vía bầy Vương Thông? (Là ai? - Lê Lợi) Câu đố 15: Đố ai giải phóng Thăng Long Nửa đêm trừ tịch quyết lòng tiến binh Đống Đa, sông Nhị vươn mình Giặc Thanh vỡ mộng cường chinh toi bời? (Là ai? - Quang Trung - Nguyễn Huệ) Câu đố 16: Muốn cho nước mạnh dân giàu Tâu vua xin chém bảy đầu mọt dân Mũ cao áo rộng không cần Lui về ẩn chốn lâm sơn một mình? (Là ai? - Chu Văn An) Câu đố 17: Từng phen khóc lóc theo cha Rồi đem nợ nước thù nhà ra cân Núi Lam tìm giúp minh quân Bình Ngô Đại Cáo, bút thầm ra tay? (Là ai? - Nguyễn Trãi) Câu đố 18: Một phen quét sạch quân Đường Nổi danh Bố Cái Đại vương thuở nào Tiếc thay mệnh bạc tài cao Giang sơn đàng phải rơi vào ngoại bang? (Là ai? - Phùng Hưng) Câu đố 19: Vua nào thưở bé chăn trâu Trường Yên một ngọn cờ lau tập tành Sứ quân dẹp loạn phân tranh Dựng nền thống nhất sử xanh còn truyền? (Là ai? – Đinh Tiên Hoàng (Đinh Bộ Lĩnh) Câu đố 20: Ai vì nước bỏ thù nhà? Ai từng thắng trận Đống Đa vang lừng? (Là những ai? - Trần Quốc Tuấn và Quang Trung) Câu Đố Về Các Sự Vật: Câu đố 21 Hạt gieo tới tấp. Rãi đều khắp ruộng đồng. Nhưng hạt gieo chẳng nãy mầm. Để bao hạt khác mừng thầm mọc xanh. (Hạt mưa) Câu đố 22: Con gì có thịt không xương. Đằm trong nắng dãi, mưa tuôn chẳng nề. Hiên ngang dộ sức thủy tề. Giữ cho đồng ruộng bốn bề xanh tươi. (Con đê) Câu đố 23: Thân em xưa ở bụi tre. Mùa đông xếp lại mùa hè mở ra. (Cây quạt giấy) Câu đố 24: Anh ngồi đâu em cũng ngồi hầu Yêu em anh mới mớm trầu cho em (Cái ống nhổ) Câu đố 25: Ao tròn vành vạnh Nước lạnh như tiền Con gái như tiên Trần mình xuống lội (Bánh trôi) Câu đố 26: Bằng cái đĩa, xỉa xuống ao Ba mai chín cuốc mà đào không lên (Bóng mặt, trăng mặt trời) Câu đố 27: Dong dỏng ba bốn thước dài Đầu đeo cái mỏ, bụng gài then ngang Bốn chân em đứng sẵn sàng Nằm ra cho chắc để chàng đạp đuôi. (Cái cối để xay gạo) Câu đố 28: Cái dạng quan anh xấu lạ lùng Khom lưng uốn gối cả đời cong Lưỡi to ra sức mà ăn khoét Đành phải theo đuôi có thẹn không? (Cái cày) Câu đố 29: Có răng mà chẳng có mồm Nhai cỏ nhồ n nhồ n cơm chẳng chịu ăn (Cái liềm gặt lúa) Câu đố 30: Có đầu mà chẳng có đuôi Có một khúc giữa cứng ruôi lại mềm (Đòn gánh) Câu đố 31: Tối ngày lo việc nước Giúp sự sống con người Một thân đơn chiếc quanh đời Vui thời ai biết, buồn thời ai hay (Cái gầu múc nước) Câu đố 32: Thân em thì nhỏ tí ti Các bà, các chị, các dì đều thương Em đi, em lại bốn phương Dọc ngang lắm lối, lách luồn nhiều nơi Tấm thân hiến trọn cho người Sang hèn chẳng chê chuộng, giúp người chẳng quản công (Cây kim) Nguồn: Sưu tầm trong dân gian
