Chạy Giặc Bấm để xem Tan chợ vừa nghe tiếng súng Tây, Một bàn cờ thế phút sa tay. Bỏ nhà lũ trẻ lơ xơ chạy, Mất ổ bầy chim dáo dác bay. Bến Nghé của tiền tan bọt nước, Đồng Nai tranh khói nhuốm màu mây. Hỏi trang dẹp loạn rày đâu vắng, Nỡ để dân đen mắc nạn này.
Lẽ ghét thương Bấm để xem Quán rằng: "Kinh sử đã từng, Coi rồi lại khiến lòng hằng xót xa. Hỏi thời ta phải nói ra, Vì chưng hay ghét cũng là hay thương." Tiên rằng: "Trong đục chưa tường, Chẳng hay thương ghét, ghét thương lẽ nào?" Quán rằng: "Ghét việc tầm phào, Ghét cay, ghét đắng, ghét vào tận tâm. Ghét đời Kiệt, Trụ mê dâm, Để dân đến nỗi sa hầm sẩy hang. Ghét đời U, Lệ đa đoan, Khiến dân luống chịu lầm than muôn phần. Ghét đời Ngũ bá phân vân, Chuộng bề dối trá, làm dân nhọc nhằn. Ghét đời Thúc quý phân băng, Sớm đầu tối đánh, lằng nhằng rối dân. Thương là thương đức thánh nhân, Khi nơi Tống, Vệ, lúc Trần, lúc Khuông. Thương thầy Nhan Tử dở dang, Ba mươi mốt tuổi, tách đàng công danh. Thương ông Gia Cát tài lành, Gặp cơn Hán mạt, đã đành phui pha. Thương thầy Đồng tử cao xa, Chí thời có chí, ngôi mà không ngôi. Thương người Nguyên Lượng ngùi ngùi, Lỡ bề giúp nước lại lui về cày. Thương ông Hàn Dũ chẳng may, Sớm dâng lời biểu, tối đày đi xa. Thương thầy Liêm, Lạc đã ra, Bị lời xua đuổi về nhà giáo dân. Xem qua kinh sử mấy lần, Nửa phần lại ghét, nửa phần lại thương".
Ngóng gió đông Bấm để xem Hoa cỏ bùi ngùi ngóng gió đông Chúa xuân đâu hỡi có hay không? Mây giăng ải Bắc trông tin nhạn Ngày xế non Nam bặt tiếng hồng Bờ cõi xưa đà chia đất khác Nắng sương nay há đội trời chung Chừng nào thánh đế ân soi thấu Một trận mưa nhuần rửa núi sông.
Thà Đui Bấm để xem Thà đui mà giữ đạo nhà Còn hơn có mắt ông cha không thờ Dầu đui mà khỏi danh nhơ Còn hơn có mắt ăn dơ tanh rình Dầu đui mà đặng trọn mình Còn hơn có mắt đổi hình tóc râu Sang chi theo thói tha cầu Dọc ngang chẳng đoái trên đầu có ai Sáng chi đắm sắc tham tài Lung lòng nhân dục mang tai họa trời Sáng chi sàm nịnh theo đòi Nay vinh mai nhục mang lời thị phi Sáng chi nhân nghĩa bỏ đi Thảo ngay chẳng biết, lỗi nghì thiên luân Thấy rồi muôn việc trong trần Xin còn hai chữ "tâm thần" ở ta.
Từ biệt cố nhân Bấm để xem Vì câu danh nghĩa phải đi ra, Day mũi thuyền nan dạ xót xa. Người dễ muốn chi nương đất khách, Trời đà khiến vậy mến vua ta. Một phương thà tránh đường gai gốc, Trăm tuổi cho tròn phận tóc dạ. Chén rượu ấm lòng xin cạn chén, Nhớ nhau ngày khác biết sao mà.
Thảo Thử Hịch Bấm để xem Tượng mảng: Lẽ trời sinh vật; Vật ấy nhiều loài. Lấy câu thuận tính làm lành; Thấy chữ nghịch thường mà ngán. Nhỏ là loài ong kiến, còn biết nghĩa quân thần; Lớn là loài hổ lang, cũng niệm tình phụ tử. Kìa như thước báo tai, cưu báo hỷ, đời cũng nhờ lành dữ đem tin; Nọ như khuyển thủ dạ, kê tư thần, người còn cậy sớm khuya an giấc. Lò tạo hóa nhúm nhen khắp vật, vật nào hay khuấy rối sự nhà; Thợ hóa công đúc nắng nhiều loài, loài nào dám xoi hao mạch nước? Nay có loài chuột: Lông mọc xồm xàm; Tục kêu xù, lắt. Tính hay ăn vặt; Lòng chẳng kiêng dè. Chỗ ở ăn hang lỗ nhiều bề; Đường qua lại đào ra hai ngách. Nghe hơi động vội vàng chạy mất, nhát quá mẹ cheo; Chờ đêm khuya sẽ lén lút nhau, liếng hơn cha khỉ. Gọi danh hiệu: Chuột xạ, chuột lắt, chuột xù, chuột cống, anh em dòng họ nhiều tên; Tra quán chỉ: Ở nhà, ở ruộng, ở rạch, ở ngòi, bậu bạn non sông lắm lối. Lớn nhỏ răng đều bốn cái, ăn của người thầm tối biết bao nhiêu; Vắn dài râu mọc hai chỉa, vắng mặt chủ lung lăng đà lắm lúc. Vả sáu mươi giáp hoa đứng trước, lẽ thì thiện tính linh tâm; Thì mười hai chí tuế ở đầu, cũng đáng cư nhân do nghĩa. Cớ sao lại đem lòng quỷ quái? Cớ sao còn làm thói gian tham? Túi đông pha thường bữa tha gừng; Ruộng nam quách ghe phen cắn lúa. Nếp gạo của trời nuôi mạng, ăn phá rồi còn kéo xuống hang; Nệm mền của chúng che thân, cắn nát lại tha vào lỗ. Hoặc nằm ngửa cắn đuôi tha trứng vịt, gây nên thằng tớ chịu đòn oan; Hoặc leo dây ngóng cổ gặm giò heo, để án con đòi mang tiếng khổ. Vậy cũng gọi mình hay ngũ kỵ; Vậy cũng khoe ngồi trước tam tài. Chẳng xét mình vò nuốt dưới cầu; Lại quen lần mò ben vách. Sách Lỗ sử biên câu thực giác, vì miệng ai nên vua lỗi đạo thờ trời; Thơ Quốc phong để chữ thực miêu, vì miệng ai cho nên dan xa lăng bỏ đất. Ghe phen trách quần hư áo lủng, vì miệng ai cho nên chồng vợ giận nhau; Nhiều chỗ than vách ngã tường xiêu, vì miệng ai cho nên cha con đứt bẩn. Nền xã tắc là nơi báo bổ, can chi mi đào lỗ, đào hang; Chốn miếu đường là chỗ thanh tán, cớ chi ngươi cắn màn, cắn sáo. Kẻ trinh nữ ghét thằng cuồng bạo, cũng còn mang tiếng thử dâm; Án Long đồ tra đứa gian tà, hãy còn mắc cái câu thử thủ. Gối ngõa chú Nghiêu phu đà đến bể, khen cho quỷ quái chẳng chừa; Gây phi long Linh kiết đã tưng bừng, sao hãy yêu tinh không gớm. Nham độn mười hai ngôi tướng, cho hay thần hậu thật tướng gian; Diễn cầm bốn bảy vì sao, phải biết hư nhật là sao dữ. Sâu hiểm bấy tấm lòng nghiệt thử cục cứt ra cũng nhọn hai đầu; Báu xót chi manh áo thử cầu, tấm da lột không đầy ba tấc. Tuy là tướng hữu bì hữu chất; Thật là loài vô lễ vô nghi. Luận tội kia đã đáng phân thi; Thứ tay nọ cũng vì kiêng vật. Giận là giận trộm đồ bàn Phật, trốn án mà xưng vương; Căm là căm cắn sách kẻ nho, đành lòng mà phá đạo. Ngao ngán bấy cái thân chuột thúi, biết ngày nào ô thước phanh phui; Nực cười thay cái bụng chuột tham, uống bao thuở Hoàng Hà ráo cạn. Ví có ngàn giòng nước khảm, khôn bề rửa sạch tội đa dâm; Dẫu cho muôn nén vàng đoài, cũng khó mua riêng hình bất xá. Tội dường ấy đã nên ác quá; Ta tới đây há dễ nhiêu dung. An tiên phuông nấy gã rắn rồng; Phù tập hậu sai chim bả cắc. Sắm sửa binh sương giáp sắt; Trau giồi ngựa gió xe trăng. Giống trống sấm xuất binh; Phất cờ lau tập trận. Đuốc Điền Đan sắm sẵn, để phòng khi un đốt ngạch u vi; Đèn Lý Bạch đái tuỳ đặng chờ thuở xét soi hang uất khúc. Hàng hàng bố liệt thương đao; Nhập sào huyệt phá hồ lỗ chuột. Phải nghe ta dặn, sắm sửa đủ đồ: Cuốc xuổng đào hang, phảng mai chận ngách. Trả, trách, nồi niêu rửa sạch, thượng kỳ: Phù địch khái chi tâm; Tiêu, hành, sả, ớt muối đâm, thứ dĩ: Tạ chúng nhân chi khẩu. Chớ để con nào sơ lậu, phải ra tay lấp lỗ tam bành; Đừng cho chúng nó sẩy ra, phải hết sức trừ đồ lục tặc. Bốn phương đều ngợi chữ thăng bình; Thiên hạ cũng vui câu án đổ.
