TÔI LÀ MỘT KẺ KHÁC giữa thế giới của muôn điều có thể.. 1. Tôi là.. Hôm nao, một chiều như mọi chiều khác, vẫn mây bay, lá rụng và trước mắt bao thị phi rơi rớt giữa đời, tôi đưa tay hứng lấy bóng chiều và lang thang trên cung đường hoài niệm nhuộm đầy hoa khói. Hoa khói như mây, như lá vàng.. như mắt nâu.. vương râu gầy năm tháng. Hoa khói rơi như mưa. Mưa tháng năm – cứ rơi như thể – rơi vào cơn mơ (Shiki ). Lạc lối giữa cơn mơ, giữa cõi người, và vùng trời hoa khói ấy, tôi là cơn mơ, cơn mơ lầm lạc của đời rơi xuống đời tôi, lặng lẽ gieo rắc vào tâm tư những ý niệm về sự sống và cái chết, tinh thần tự do lưu lãng và cuộc sống khép gối quẩn quanh của kiếp Người trong bao, hoài nghi cái hiện hữu của thân phận và cái ảo giác giăng khắp trời cô liêu – đầy ám thị của cái gọi là "Tôi là.." : Tôi là ai giữa cuộc đời này? Là ai? Là ai? - như trong câu ca một thời nhạc Trịnh - mà miên man suy nghĩ "tôi là ai?" nhưng vốn dĩ "con người nghĩ mà không nghĩ, y suy nghĩ như mưa rào từ trời cao, suy nghĩ như sóng rờn trên mặt biển, y suy nghĩ như tán lá xanh rờn ra dưới làn gió xuân sang. Quả thực, y là nước, là biển, là sao, là lá." (D. Suzuki ). 2.. ai.. Tôi ngân nga hát thầm mấy câu bài Tôi Ơi Đừng Tuyệt Vọng của cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn: Đừng tuyệt vọng, tôi ơi đừng tuyệt vọng Lá mùa thu rơi rụng giữa mùa đông Đừng tuyệt vọng, em ơi đừng tuyệt vọng Em là tôi và tôi cũng là em. Tôi đâu biết rằng, trong lúc tôi đang hát thì cơ thể tôi từ từ tan. Tôi tan ra trong hư vô, tan ra trong mơ hồ. Ảo ảnh khắp trời cuốn tôi đi, đi trong tịch lặng, đi như tịch lặng. Như Từ Thức lạc vào động tiên, tôi đi, đi vào mê cung những con đại lộ không có lòng đường. Giao lộ lên đến hàng trăm ngã rẽ. Đèn giao thông cắm trên những tòa cao ốc. Xe cộ chen chúc rượt đuổi nhau trên miệng những hố ga không có nắp, lao băng băng giữa lòng những công trình đang thi công dang dở đầy bùn lầy nước bẩn. Tôi ngơ ngẩn nhìn những chiếc xe không bánh, không người lái vật vã gầm thét nhả khói bụi trước cửa những cửa hàng trống không nằm sát nhau, khách buôn tấp nập trả giá ngã lời mua bán hư không. Hai bên đường dọc dài những hàng cây không có gốc. Những cô bán hàng rong chỉ ngồi cười. Nụ cười lung linh trên đôi môi đỏ mọng, hàng răng trắng không dính vào nứu. Tôi đứng dưới bóng những cây cổ thụ không còn lá, thân phủ xanh một màu rêu hoang dại, rễ mọc ra tua tủa từ những chiếc lá mới rụng còn vương vãi. Trẻ con nô nức đi hái trái. Ở xứ sở này, người ta trồng được những loài cây kì diệu, những loài cây mà từ lâu ngỡ chỉ có thể có trong truyện Doremon được tạo ra từ những bảo bối của anh chàng mèo máy đến từ thế kỉ 22. Ở miền đất này, người ta tạo ra đủ loại hạt giống: Hạt giống thực vật trồng nên c ây cỏ. Hạt giống đồ dùng trồng nên mọi thức ăn, thức uống và bao vật dụng khác. Hạt giống động vật trồng ra muôn thú chim muông. Hạt giống tâm hồn để trồng-người. Và con người ở đây còn tự biết trồng mình để hái trái-người cho đời sau. Hàng cây trước mắt tôi – người ta bảo đó là "lối đi của những thị phi", nên cây trồng xen kẽ đủ loại: Cây Người, cây Thú và cây Vật kéo dài ngút ngàn tầm mắt. Tôi lặng ngắm những cây trái huyền bí ấy một cách say mê mà không biết rằng bản thân mình đang dần dần tự thay đổi hình dạng bên cây – như kì nhông đổi màu sắc thích nghi cảnh vật – nơi xứ sở này trong cái-xa-lạ-đầy-thân-thuộc mà tôi không tài nào lý giải được. Tôi ngắm Cây Chim Sẻ . Ra trái quanh năm. Trái nở ra chim sẻ. Chim sẻ bay khắp trời. Chim sẻ lang thang trên phố, ngồi lặng lẽ trong những coffee lounge, hay miệt mài đầu sân cuối phố. Và tôi, trong bỗng chốc, Tôi là con chim sẻ mổ hạt bên lề đường rồi đạp làn gió nhẹ lên mây mà DU dương Tôi đứng bên một Cây Gái Điếm . Sai trĩu quả. Trái chín rụng xuống hóa thành cô gái điếm. Gái điếm đứng dưới gốc cây, như một tín đồ không ưa bọn nhà thơ, không tin ai khác mộng ngoài kẻ được TRUYỀN mơ . (2) Đêm đến gái điếm lang thang tìm đất lành gieo hạt – dưới sương khuya – dưới làn mưa tinh trút.. (3) Tôi thấy một người quen, rồi nhiều người quen khác cùng đứng dưới gốc cây. Tôi không còn nhớ tên họ. Chỉ thấy quen quen cái trán hói, thấp thoáng cái đầu bạc lơ thơ vài sợi tóc. Tôi nhìn lại mình, và.. Tôi là một con điếm Đêm mưa ĐỨNG trên cầu Tôi cùng mưa lấp liếm Dồn lại những SẦU lâu Mệt mỏi quá và bàng hoàng không dứt, tôi bước tiếp bước đến một cây cao và to hơn. Lá sum suê tên gọi: Cây mặt nạ. Cây Mặt Nạ . Mặt nạ treo đầy cành. Người người tự do hái. Người người đeo mặt nạ. Mặt nạ rụng dày dưới gốc cây. Gió đi hoang mang theo mặt nạ bay khắp trời, trút xuống phố phường thành mưa – những cơn mưa mặt nạ. Mặt nạ rớt xuống tôi. Tôi là chiếc mặt nạ đi qua ngàn kiếp đời mặt nạ thành vô giá ngàn kiếp chừng rẻ ôi Tôi bước qua đường khác, nơi những hàng cây hóa đá, mở mắt nở Môi Mưa, mọc giữa lòng đường – ôi, những con đường như những con Đầm Cạn Nước . Người ta gieo ở đây những hạt giống của những loài cây bất tử. Người ta gieo hạt của gió. Gieo bao mùa – Gió Theo Gió, và gió rung giật giữa Bầu Trời Dưới Sấm, giữa đêm thâu, lang thang trên cầu cùng kĩ nữ.. lấp liếm dồn lại, hay cuồng loạn GIỮA bầy gái điếm để tìm một nàng tiên.. lên mây.. (6) Người ta gieo hạt của mưa. Mưa Và Đất . Tháng năm trôi. Mưa ngấm vào lòng sâu – một làn mưa tinh trút – tẩy trần PHÚT hiển linh để trăm năm qua giữa bao biến động thế sự đổi thay, mưa qua chiều tan nhanh như khói, tan mờ vào ảo ảnh. Ôi ảo ảnh cơn mưa, trên đường trăng mộng du còn lại vũng nước đọng . (7) 3, một ai đó. Cứ thế, cây tiếp cây, và người tiếp người, vật và muôn thú khắp nơi. Tôi thầm nghĩ ở đây, những học-giả-xứ-sở-người chắc sẽ không còn chỗ đứng, người ta có thể hái các giáo sư, hái tiến sĩ, hái các nhà khoa học từ cây? Tôi có một người bạn, anh ta đang làm tiến sĩ. Một ý nghĩ thoáng qua, không biết ở đây, anh ta có bị treo trên cây tiến sĩ không nhỉ? Anh ta chưa tốt nghiệp, vậy chắc còn là trái non. Tôi thử đi tìm mới được. Và theo sự chỉ dẫn của một con vịt xấu từ gốc cây Vịt Mẹ, tôi đi tìm cây tiến sĩ và cây giáo sư để tìm ra tôi và tìm những người tôi yêu quí. Tôi len lỏi qua các phố xa lạ giăng đầy mạng nhện, nhiều góc cua và lắm cây gai, nhưng cả đêm vẫn chưa tìm ra. Đến gần sáng thì mới đến được khu vườn cây trí thức. Hóa ra trí thức không trồng ngoài đường, mà trồng trong vườn có tường cao và rào kín. Những khu vườn không có cổng. Người ta ra vào phải leo qua những bức tường đen sì vào cao chót vót, dây thép gai giăng kín, bên trong toàn là gai và đá mắt mèo. Leo đến nửa chừng, tay tôi bị gai cào bê bết máu. Tôi kiệt sức, nằm vắt vẻo giữa chạng cây cố thở từng hơi yếu ớt, cảm thấy người lạnh ngắt và đang lịm dần, chợt văng vẳng bên tai tiếng ai gọi thều thào: có đi không? Tôi gắng sức mở mắt và trả lời từng tiếng đứt quãng: Không, anh nhầm rồi, tôi không phải, TÔI-LÀ-MỘT-KẺ- KHÁC. * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * Chú thích: (* ) Nhân đọc tập thơ Tôi là một kẻ khác – thơ giao lời kể & thơ tượng quẻ của Nhật Chiêu, NXB. Văn Hóa – Văn Nghệ, Quý IV-2015. Một số câu thơ và đoạn thơ được dẫn trong bài viết này có đánh số thứ tự hoặc không chú tên tác giả thể hiện dưới hình thức in nghiêng là được trích từ tập thơ Tôi là một kẻ khác – thơ giao lời kể & thơ tượng quẻ , của Nhật Chiêu. * * * Bài giới thiệu sách này đã được đăng trên tạp chí Hương Thiền, số 36 cùng với bài tùy bút Jacaranda với bút danh Nguyễn Hữu Tình. Xin đăng lại để mọi người cùng xem cho vui.
