[Tiểu luận] Tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức và việc làm theo tư tưởng Hồ Chí Minh của sinh viên

Tiểu luận môn học

Tư tưởng Hồ Chí Minh​

Đề tài

Tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức và việc sinh viên học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức Hồ Chí Minh hiện nay​

MỤC LỤC

Nếu các bạn có đóng góp hoặc bình luận về bài tiểu luận, hãy vào link này để thảo luận nhé [Thảo Luận - Góp Ý] Các Tác Phẩm Của Mạnh Thăng

P. S: Vui lòng không reup bài tiểu luận dưới mọi hình thức

 

Lời mở đầu

Năm 1927, tác phẩm Đường Kách Mệnh ra đời, được biết đến là cuốn sách bồi dưỡng lớp cán bộ đầu tiên của cách mạng Việt Nam đi theo học thuyết Mác – Lênin. Đặc biệt là phần mở đầu nhấn mạnh về tư cách của một con người Cách mệnh đã chỉ rõ mối quan tâm của chủ tịch Hồ Chí Minh về đạo đức của một con người làm cách mạng.

Trước lúc ra đi, trong bản di chúc của chủ tịch Hồ Chí Minh có để lại lời dặn dò về Đảng và vấn đề đạo đức: "Đảng ta là một Đảng cầm quyền. Mỗi đảng viên và cán bộ phải thật sự thấm nhuần đạo đức cách mạng, thật sự cần kiệm liêm chính, chí công vô tư. Phải giữ gìn Đảng ta thật trong sạch, phải xứng đáng là người lãnh đạo, là người đầy tớ thật trung thành của nhân dân".

Trong suốt những năm hoạt động cách mạng, chủ tịch Hồ Chí Minh đã luôn quan tâm đến vấn đề đạo đức và cách nuôi dưỡng ra những con người hoạt động cách mạng trọn vẹn tài đức. Người đã để lại một di sản tư tưởng tinh thần vô cùng quý báu cho toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta trong đó có tư tưởng về đạo đức cách mạng, giáo dục, bồi dưỡng, rèn luyện đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên. Là một tấm gương sáng về việc thực hành tác phong đạo đức của một con người hoạt động cách mạng, đại biểu cho toàn thể dân tộc. Có thể nói trong hệ tư tưởng Hồ Chí Minh vấn đề đạo đức luôn được đặt lên hàng đầu và chiếm giữ một vị trí quan trọng. Là một tiền đề luôn được nhắc đến trong những nội dung giáo dục, đào tạo, rèn luyện cán bộ, đảng viên và xây dựng Đảng.

Việc đào tạo ra những con người có đạo đức tốt được xem như là nền tảng của sức mạnh của những con người làm cách mạng. Phải có đạo đức thì mới có thể hoàn thành được nhiệm vụ cách mạng một cách vẻ vang vì sự nghiệp độc lập của toàn dân tôc. Chữ đức luôn đi chung với chữ tài, vì thế không được xem trọng một mặt mà bỏ qua mặt còn lại. Kết hợp tài và đức với nhau để có thể hoàn thành được nhiệm vụ cách mạng.

 

CHƯƠNG 1: TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ ĐẠO ĐỨC CÁCH MẠNG

1.1. Quan điểm về vai trò và sức mạnh của đạo đức

1.1. 1. Đạo đức là gốc của người cách mạng

Bấm để xem

Hồ Chí Minh coi đạo đức là nguồn nuôi dưỡng, phát triển con người, như gốc của cây, như ngọn nguồn của sông, suối. Người cách mạng phải có đạo đức, không có đạo đức thì dù có tài giỏi mấy cũng không lãnh đạo được nhân dân. Người đã khẳng định tầm quan trọng của tính đạo đức trong mỗi con người như nguồn nuôi dưỡng và phát triển của con người qua hình ảnh gốc của cây hay ngọn nguồn của suối ở câu nói: "Cũng như sông thì có nguồn mới có nước, không có nguồn thì sông cạn. Cây phải có gốc, không có gốc thì cây héo. Người cách mạng phải có đạo đức, không có đạo đức thì dù tài giỏi mấy cũng không lãnh đạo được nhân dân. Vì muốn giải phóng cho dân tộc, giải phóng cho loài người là một công việc to tát, mà tự mình không có đạo đức, không có căn bản, tự mình đã hủ hóa, xấu xa thì còn làm nổi việc gì".

Trong quan niệm của Hồ Chí Minh cấu trúc nhân cách bao gồm hai mặt: Đạo đức và tài năng, phẩm chất và năng lực, hồng và chuyên, trong đó, Người xác định đạo đức, phẩm chất, hồng là gốc, là nền tảng, nhưng điều đó không có nghĩa là tuyệt đối hóa mặt đức, coi nhẹ mặt tài, với Người "Đức" và "Tài" phải đi đôi với nhau cũng như "hồng" và "chuyên". Đức là gốc, nhưng đức và tài phải kết hợp, phải đi đôi, không thể có mặt này, thiếu mặt kia. Hồ Chí Minh đã nói rất rõ, có tài mà không có đức thì chẳng những không làm được gì ích lợi cho xã hội, mà còn có hại cho xã hội nữa. Nếu có đức mà không có tài làm hại gì, nhưng cũng không lợi gì cho nhân dân.

Đạo đức cách mạng theo tư tưởng Hồ Chủ tịch Hồ Chí Minh không phải là đạo đức thuyết giáo, là đạo đức nói suông mà là đạo đức phải được gắn liền với thực tế của cuộc sống, đó là thước đo của đạo đức của cán bộ, đảng viên. Theo Hồ Chí Minh, có đạo đức cách mạng thì gặp thuận lợi và thành công vẫn giữ vững tinh thần gian khổ, chất phác khiêm tốn và khi gặp khó khăn, gian khổ, thất bại, cũng không sợ sệt, rụt rè, lùi bước. Hồ Chí Minh chỉ rõ "tuy năng lực và công việc của mỗi người khác nhau, người làm việc to, người làm việc nhỏ; nhưng ai giữ được đạo đức đều là người cao thượng".

 

CHƯƠNG 1: TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ ĐẠO ĐỨC CÁCH MẠNG

1.2. Quan điểm về những chuẩn mực đạo đức cách mạng

Bấm để xem

1.2. 1. Trung với nước, hiếu với dân

Trung, hiếu là đạo đức truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam, được Chủ tịch Hồ Chí Minh thừa kế khái niệm cũ "trung với vua, hiếu với cha mẹ" trong đạo đức truyền thống của xã hội phong kiến phương Đông và phát triển thành một nội dung mới trong điều kiện mới để phản ánh đạo đức ngày nay cao rộng hơn. Trung với nước là trung thành vô hạn với sự nghiệp dựng nước, giữ nước, phát triển đất nước.

"Hiếu với dân" nghĩa là trọng dân, yêu dân, quý dân, trong nhân dân có cả cha mẹ, người thân của mình, đồng chí, đồng đội, đồng bào của mình – nhân dân là lực lượng nòng cốt và làm chủ vận mệnh đất nước. Cán bộ đảng, cán bộ nhà nước vừa là người lãnh đạo, vừa là "đầy tớ trung thành của nhân dân" chứ không phải "quan cách mạng" và thể hiện ở tinh thần thương dân, tin dân, phục vụ hết lòng, lấy dân là nguồn gốc làm nên thành công của mọi công việc.

Trung với nước, hiếu với dân là phẩm chất hàng đầu của đạo đức cách mạng. Người dạy, mỗi cán bộ đảng viên phải "Trung với nước hiếu với dân, suốt đời phấn đấu hy sinh vì độc lập tự do của Tổ quốc vì chủ nghĩa xã hội, nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng". Phải nắm vững dân tình, hiểu rõ dân tâm, quan tâm cải thiện dân sinh, nâng cao dân trí, làm cho dân hiểu rõ nghĩa vụ và quyền lợi của người làm chủ đất nước.

1.2. 2. Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư

Đây là những phẩm chất đạo đức gắn liền với sinh hoạt hằng ngày của mỗi cán bộ, đảng viên, thực hiện những yêu cầu trên mỗi cán bộ, đảng viên sẽ trở thành những tấm gương sáng để nhân dân noi theo.

Theo Hồ Chí Minh, Cần, kiệm, liêm, chính là bốn đức tính của con người, như trời có bốn mùa, đất có bốn phương. "Cần" là cần cù, siêng năng, chăm chỉ; lao động có kế hoạch, có hiệu quả, năng suất lao động cao với tinh thần tự giác cao. "Kiệm" là tiết kiệm sức lao động, tiết kiệm thì giờ, tiết kiệm tiền của của dân,

Của nước, của bản thân mình, không sử dụng tùy tiện, bừa bãi, làm thất thoát, mất mát; phải tiết kiệm từ cái to đến cái nhỏ, nhiều cái nhỏ cộng lại thành cái to. "Liêm" là liêm khiết, trong sạch, tôn trọng của công, của nhân dân, không tham ô, tư lợi cho bản thân, không tham lam tiền của, danh vọng, đại vị. Phải "trong sạch, không tham

Lam". "Không tham địa vị. Không tham tiền tài. Không tham sung sướng. Không ham

Người tâng bốc mình. Vì vậy mà quang minh chính đại, không bao giờ hủ hóa". "Chính" là thẳng thắn, đứng đắn, không nịnh bợ kẻ trên, không tự cao tự đạo, lên mặt hách dịch với cấp dưới, với nhân dân. Mọi việc đều phải lấy việc chung, việc của nhân dân, đất nước làm trọng từ những việc nhỏ nhất miễn là việc thiện, việc có ích. Đối với mình: Không tự cao, tự đại, luôn chịu khó học tập cầu tiến bộ, luôn tự kiểm điểm để phát triển điều hay, sửa đổi điều dở của bản thân mình.

Chí công vô tư là đặt lợi ích của Tổ quốc, của nhân dân lên trên hết, trước hết. Phải trọng lợi ích của cách mạng hơn tính mệnh của mình. Phải hy sinh lợi ích của mình cho Đảng; việc của cá nhân và lợi ích của cá nhân để lại sau, là công bằng, công tâm, dân chủ, không thiên vị, biết "lo trước thiên hạ, vui sau thiên hạ", là nêu cao tinh thần chủ nghĩa tập thẻ, loại bỏ chủ nghĩa cá nhân. Theo Bác, chí công vô tư là đạo đức cao nhất. Muốn chí công vô tư thì phải chiến thắng được chủ nghĩa cá nhân. Bởi vậy, Hồ Chí Minh coi đây là chuẩn mực của người lãnh đạo, người "Giữ cán cân công lý". Không được vì lòng riêng mà chà đạp lên pháp luật.

Vì vậy, cần, kiệm, liêm, chính có quan hệ chặt chẽ với nhau và với chí công vô tư. Cần, kiệm, liêm, chính sẽ dẫn đến chí công vô tư. Ngược lại, đã chí công vô tư, một lòng vì nước, vì dân, vì Đảng thì nhất định thực hiện được cần, kiệm, liêm, chính.

 

CHƯƠNG 1: TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ ĐẠO ĐỨC CÁCH MẠNG

1.2. Quan điểm về những chuẩn mực đạo đức cách mạng

Bấm để xem

1.2. 3. Thương yêu con người, sống có tình nghĩa

Hồ Chí Minh đã xác định tình yêu thương con người là một trong những phẩm chất đạo đức cao đẹp nhất. Người cho rằng người cách mạng là người giàu tình cảm, có tình cảm mới đi làm cách mạng. Người dành tình yêu thương rộng lớn cho những người cùng khổ. Những người lao động bị áp bức bóc lột, Người viết: "Tôi chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng được học hành".

Hồ Chí Minh yêu thương đồng bào, đồng chí của Người, không phân biệt họ ở miền xuôi hay miền ngược, là trẻ hay già, trai hay gái.. không phân biệt một ai, không trừ một ai, hễ là người Việt Nam yêu nước thì đều có chỗ trong tấm lòng nhân ái của Người. Người yêu thương con người trên lập trường của giai cấp công nhân; chăm lo mọi mặt đời sống con người để con người được thỏa mãn các nhu cầu, lợi ích, có điều kiện phát triển toàn diện cá nhân. Nó đòi hỏi mỗi người phải nghiêm khắc, chặt chẽ với bản than nhưng lại rộng lượng với người khác. Nó đòi hỏi thái động tôn trọng những quyền của con người nâng con người kể cả những lúc lầm lạc chứ không phải là thái độ dĩ hòa vi quý, không phải hạ thấp, không phải vùi dập người khác.

Tình yêu thương đó của Người thể hiện đối với những người có sai lầm khuyết điểm. Với tấm lòng bao dung của một người cha, Người căn dặn, chúng ta: "Mỗi con người đều có thiện và ác ở trong lòng ta, phải biết làm cho phần tốt ở trong mỗi con người nảy nở như hoa mùa xuân và phần xấu bị mất dần đi, đó là thái độ của người cách mạng. Đối với những người có thói hư tật xấu, từ hạng người phản lại Tổ quốc và nhân dân, ta cũng phải giúp họ tiến bộ bằng cách làm cho cái phần thiện trong con người nảy nở để đẩy lùi phần ác, chứ không phải đập cho tơi bời". Trong Di chúc, Người căn dặn Đảng: Phải có tình đồng chí thương yêu lẫn nhau, nhắc nhở mỗi cán bộ, đảng viên luôn luôn chú ý đến phẩm chất yêu thương con người.

1.2. 4. Có tinh thần quốc tế trong sáng

Chủ nghĩa quốc tế là một trong những phẩm chất quan trọng nhất của đạo đức cộng sản chủ nghĩa. Chủ nghĩa quốc tế là tinh thần quốc tế mà ở đó có sự tôn trọng, hiểu biết, thương yêu và tinh thần đoàn kết với giai cấp vô sản toàn thế giới, với các dân tộc bị áp bức, với nhân dân lao động các nước. Đó là tinh thần đoàn kết của nhân dân Việt Nam vỏi tất cả những người tiến bộ trên thế giới vì hòa bình, công lý và tiến bộ xã hội. Ngược lại, nếu tinh thần yêu nước không chân chính và tinh thần quốc tế không trong sáng thì sẽ dẫn đến chủ nghĩa dân tộc hẹp hòi, sô vanh, biệt lập, kỳ thị chủng tộc hoặc chủ nghĩa bành chướng bá quyền. Tất cả những khuynh hướng ấy có thể phá vỡ một quốc gia dân tộc, hay một liên bang quốc gia đa dân tộc, phá vỡ tình đoàn kết quốc tế trong cuộc đấu tranh chung, thậm chí có thể đưa đến tình trạng đối đầu, đối địch gây chiến tranh sắc tộc, cục bộ. Hồ Chí Minh chủ trương giúp bạn là tự giúp mình

Đó là tinh thần đoàn kết quốc tế vô sản với mục đích lớn là hướng đến hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội là hợp tác với tinh thần hữu nghị mà Hồ Chí Minh đã nêu lên bằng mệnh đề "Bốn phương vô sản, bốn bể đều là anh em". Là tinh thần đoàn kết với các dân tộc bị áp bức, với nhân dân lao động các nước, mà Hồ Chí Minh đã dày công vun đắp bằng hoạt động cách mạng thực tiễn của bản thân mình và bằng sự nghiệp cách mạng của cả dân tộc.

 

CHƯƠNG 1: TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ ĐẠO ĐỨC CÁCH MẠNG

1.3. Quan điểm về những nguyên tắc xây dựng đạo đức mới

Bấm để xem

1.3. 1. Nói đi đôi với làm, phải nêu gương về đạo đức

Hồ Chí Minh là một tấm gương sáng tuyệt vời về nói đi đôi với làm. Người quan tâm đặc biệt, hàng đầu tới vấn đề đạo đức. Người để lại nhiều bài viết, bài nói về đạo đức và quan trọng hơn là Người thực hiện trước hết, nhiều nhất những tư tưởng ấy. Ngay trong quá trình chuẩn bị thành lập Đảng Cộng sản, bàn về tư cách một người cách mệnh, Hồ Chí Minh đã chỉ rõ "nói thì phải làm". Người còn làm nhiều hơn những điều Người nói, kể cả việc làm mà không nói. Mỗi việc làm, mỗi hành vi của Người đều tiềm ẩn những tư tưởng đạo đức sáng ngời. Đây là một bài học quý giá cho mỗi chúng ta muốn tìm hiểu những tầng sâu bản chất của tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức thì không chỉ dừng lại ở những bài viết, bài nói, mà phải khám phá những hành vi đạo đức của Người, nghiên cứu những bài nói, bài viết của bạn bè quốc tế, những học trò của Người.

Tại sao nói phải đi đôi với làm, phải nêu gương về đạo đức?

Đạo đức cách mạng là đạo đức luôn được nhận thức và giải quyết trên lập trường của giai cấp công nhân, phục vụ lợi ích của cách mạng. Điều này phân biệt một cách rạch ròi với thói đạo đức giả, đạo đức của giai cấp bóc lột với những đặc trưng bản chất là nói nhiều, làm ít, nói mà không làm, nói một đằng, làm một nẻo, đem lại lợi ích không phải cho quần chúng nhân dân lao động, mà cho thiểu số những kẻ bóc lột.

Nói đi đôi với làm còn nhằm chống thói đạo đức giả. Sáu mươi năm qua, từ khi Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công đến nay, nơi này, nơi khác, trên những mức độ khác nhau ở cán bộ, đảng viên ta vẫn còn tồn tại hiện tượng nói không đi đôi với làm. Điều này sẽ dẫn tới nguy cơ làm mất lòng tin của dân đối với Đảng và chế độ mới. Ngay từ tháng 10 năm 1945, Hồ Chí Minh đã nói tới những kẻ "vác mặt làm quan cách mạng". Sau này, trong nhiều lần bàn tới việc cần tẩy sạch bệnh quan liêu, mệnh lệnh, Người chỉ rõ: "Miệng thì nói dân chủ, nhưng làm việc thì họ theo lối" quan "chủ. Miệng thì nói" phụng sự quần chúng ", nhưng họ làm trái ngược với lợi ích quần chúng, trái ngược với phương châm và chính sách của Đảng và Chính phủ".

Nêu gương đạo đức, nói đi đôi với làm là một nét đẹp của văn hóa phương Đông. Hồ Chí Minh chỉ ra rằng: "Nói chung thì các dân tộc phương Đông đều giàu tình cảm, và đối với họ một tấm gương sống còn có giá trị hơn một trăm bài diễn văn tuyên truyền". Noi theo tấm gương của V. I. Lênin, Hồ Chí Minh cũng đào tạo các thế hệ cách mạng người Việt Nam không chỉ bằng lý luận cách mạng, mà bằng chính tấm gương đạo đức cao cả.

Theo Hồ Chí Minh hơn bất kỳ một lĩnh vực nào khác, trong lĩnh vực đạo đức đặc biệt phải chú trọng "đạo làm gương". Làm gương có nhiều cấp độ, phạm vi và hệ quy chiếu khác nhau, ở đâu cũng có người tốt, việc tốt. Giai đoạn cách mạng nào cũng cần có nhiều tấm gương. Tùy theo nhiệm vụ và tình hình cụ thể mà tấm gương đó được biểu hiện ở những mặt nào, trong chiến đấu, lao động, học tập, cuộc sống đời thường trong gia đinh, ngoài xã hội.. Việc bồi dưỡng, nêu gương "người tốt, việc tốt" là rất quan trọng và cần thiết, không được xem thường. Nhiều giọt nước hợp lại mới thành suối, thành sông, thành biển cả. Không nhận thức được điều đó là "chỉ thấy ngọn mà quên mất gốc". Xây dựng đạo đức mới, nêu gương đạo đức phải rất chú trọng tính chất phổ biến, rộng khắp, vững chắc của toàn xã hội và những hạt nhân "người tốt, việc tốt" tiêu biểu.

 

CHƯƠNG 1: TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ ĐẠO ĐỨC CÁCH MẠNG

1.3. Quan điểm về những nguyên tắc xây dựng đạo đức mới (tiếp)

Bấm để xem

1.3. 2. Xây đi đôi với chống

Làm cách mạng là quá trình kêt họp chặt chẽ giữa xây và chông. Xây dựng đạo đức mới lại càng phải quan tâm điều này. Bởi vì trong Đảng và mỗi con người, vì những lý do khác nhau, nên không phải "người người đều tốt, việc việc đều hay". "Mỗi con người đều có cái thiện và ác ở trong lòng. Ta phải biết làm cho phần tốt ở trong mỗi con người nảy nở như hoa mùa xuân và phần xấu bị mất dần đi, đó là thái độ của người cách mạng". Mặt khác, con đường tiến lên chủ nghĩa xã hội là cuộc đấu tranh lâu dài, gian khổ, cuộc chiến đấu khổng lồ. Trong cuộc chiến đấu đó, có nhiều kẻ địch nhưng thường có ba loại: Chủ nghĩa tư bản và bọn đế quốc là kẻ địch rất nguy hiếm; thói quen và truyền thống lạc hậu cũng là kẻ địch to, nó ngấm ngầm ngăn trở cách mạng tiến bộ; loại địch thứ ba là chủ nghĩa cả nhăn, tư tưởng tiểu tư sản còn ẩn nấp trong mình mỗi người chúng ta; nó chờ dịp - hoặc dịp thất bại, hoặc dịp thắng lợi - để ngóc đầu dậy; nó là bạn đồng minh của hai kẻ địch kia.

Nhận thức như vậy để thấy rằng "đạo đức cách mạng là vô luận trong hoàn cảnh nào, cũng phải quyết tâm đấu tranh, chống mọi kẻ địch, luôn luôn cảnh giác, sẵn sàng chiến đâu, quyêt không chịu khuât phục, không chịu cúi đâu. Có nhu thê mới thăng đuợc địch và thực hiện đuợc nhiệm vụ cách mạng". Đối với từng người, Hồ Chí Minh yêu cầu trước hết phải đánh thắng lòng tà là kẻ thù trong mình, không hiếu danh, không kiêu ngạo, ít lòng tham muốn về vật chất, vị công vong tư..

Chống và xử lý nghiêm là nhằm xây, đi liền với xây và muốn xây thì phải chống. Mục đích cuối cùng là xây dụng con nguời có đạo đức và nền đạo đức mới Việt Nam. Vì vậy, phải xác định đây là nhiệm vụ chủ yếu và lâu dài.

Xây là giáo dục những phẩm chất đạo đức mới, đạo đức cách mạng cho con người Việt Nam trong thời đại mới theo tư tưởng Hồ Chí Minh. Tất nhiên, giáo dục đạo đức phải phù họp với lứa tuổi, ngành nghề, giai cấp, tầng lóp và trong từng môi trường khác nhau. Đồng thời, phải chú ý tới hoàn cảnh, nhiệm vụ từng giai đoạn cách mạng. Xa rời thực tiễn và khư khư giữ lấy những nội dung cũ khi thực tiễn đã vượt qua đều không phù họp với quan điểm xây dựng đạo đức của Hồ Chí Minh.

Xây dựng đạo đức có nhiều cách làm. Trước hết mỗi người và tổ chức phải có ý thức tự giác trau dồi đạo đức cách mạng. Bản thân sự tự giác cũng là phẩm chất đạo đức quý đối với từng người và tổ chức. Điều này càng cần thiết và có ý nghĩa to lớn đối với Đảng và mỗi cán bộ, đảng viên. Bởi vì: "Một Đảng mà giấu giếm khuyết điểm của mình là một Đảng hỏng. Một Đảng có gan thừa nhận khuyêt điêm của mình, vạch rõ những cái đó, vì đâu mà có khuyết điểm đó, xét rõ hoàn cảnh sinh ra khuyết điểm đó, rồi tìm mọi cách để sửa chữa khuyết điểm đó. Như thế là một Đảng tiến bộ, mạnh dạn, chắc chắn, chân chính".

Xây đi đôi với chống trên cơ sở tự giáo dục, đồng thời phải tạo thành phong trào quần chúng rộng rãi. Điều này thuộc quy luật của cách mạng xã hội chủ nghĩa. Bởi vì chủ nghĩa xã hội là công trình tập thể của quần chúng nhân dân tự xây dựng dưới sự lãnh đạo của Đảng. Trong Di chúc, Hồ Chí Minh cũng viết rõ điều này: Để chống lại những gì đã cũ kỹ, hư hỏng và tạo ra những cái mới mẻ tốt tươi, cần phải động viên toàn dân, tổ chức và giáo dục toàn dân, dựa vào lực lượng vĩ đại của toàn dân.

Trong quá trình lãnh đạo cách mạng, Hồ Chí Minh đã luôn phát động phong trào quần chúng rộng rãi và đem lại những hiệu quả thiết thực. Đó là phong trào thi đua tăng gia sản xuất thực hành tiết kiệm, chống tham ô, lãng phí, quan liêu; cuộc vận động "3 xây, 3 chống" : Nâng cao ý thức trách nhiệm, tăng cường quản lý kinh tế - tài chính, cải tiến kỹ thuật, chống tham ô, lãng phí, quan liêu.

 

CHƯƠNG 1: TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ ĐẠO ĐỨC CÁCH MẠNG

1.3. Quan điểm về những nguyên tắc xây dựng đạo đức mới (tiếp)

Bấm để xem

1.3. 3. Phải tu dưỡng đạo đức suốt đời

Tu dưỡng đạo đức là một truyền thống tốt đẹp của dân tộc và văn hóa phương Đông. Hồ Chí Minh đã nói về ưu điểm của Khổng Tử là "vấn đề tu dưỡng đạo đức cá nhân". Quan điểm của Khổng Tử là "chính tâm, tu thân". Có "tu thân" mới làm được những việc lớn khác như "trị quốc, bình thiên hạ". HÒ Chí Minh nói: "Chúng ta phải nhớ câu" Chính tâm, tu thân "để" trị quốc bình thiên hạ ". Chính tâm tu thân tức là cải tạo. Cải tạo cũng phải trường kỳ gian khổ, vì đó là một cuộc cách mạng trong bản thân của mỗi người. Bồi dưỡng tư tưởng mới để đánh thắng tư tưởng cũ, đoạn tuyệt với con người cũ đè trơ thann con người mới Ktiỏng piiai lá mọt việc dẻ dang.. Du kho khãn gian khổ, nhưng muốn cải tạo thì nhất định thành công".

Đạo đức cách mạng, đạo đức mới khác đạo đức cũ ở chỗ nó gắn với thực tiễn cách mạng và phục vụ cách mạng, phục vụ nhân dân. Vì vậy, việc rèn luyện, tu dưỡng bền bỉ suốt đời phải như công việc rửa mặt hàng ngày là một trong những yêu cầu có ý nghĩa quan trọng hàng đầu. Hồ Chí Minh viết: "Đạo đức cách mạng không phải trên trời sa xuống. Nó do đấu tranh, rèn luyện bền bỉ hàng ngày mà phát triển và củng cố. Cũng như ngọc càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng trong.

Có gì sung sướng vẻ vang hơn là trau dồi đạo đức cách mạng để góp phần xứng đáng vào sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và giải phóng loài người" 1. Vì vậy, Người đòi hỏi "gian nan rèn luyện mới thành công". "Kiên trì và nhẫn nại.. Không nao núng tinh thần".

Cái ác luôn ẩn nấp trong mỗi người. Vì vậy, không được sao nhãng việc tu dưỡng, mà phải rèn luyện suôt đời, bên bỉ. Đặc biệt trong thời kỳ hòa bình, khi con người đã có ít quyền hạn, nếu không ý thức sâu sắc điều này, dễ bị tha hóa, biến chất. Hồ Chí Minh so sánh: "Tư tưởng cộng sản với tư tưởng cá nhân ví như lúa với cỏ dại. Lúa phải chăm bón rất khó nhọc thì mới tốt được. Còn cỏ dại không cần chăm sóc cũng mọc lu bù. Tư tưởng cộng sản phải rèn luyện gian khổ mới có được. Còn tư tưởng cá nhân thì cũng như cỏ dại, sinh sôi, nảy nở rất dễ". Nếu không chú ý điều này, sa vào chủ nghĩa cá nhân thì có thể ngày hôm qua có công với cách mạng, nhưng ngày hôm nay lại có tội với nhân dân.

Đạo đức cách mạng là nhằm giải phóng và đem lại hạnh phúc, tự do cho con người, đó là đạo đức của những con người được giải phóng. Vì vậy, tu dưỡng đạo đức phải gắn liền với hoạt động thực tiễn, trên tinh thần tự giác, tự nguyện, dựa vào lương tâm và trách nhiệm của mỗi người. Chỉ có như vậy thì việc tu dưỡng mới có kết quả trong mọi môi trường, mọi mối quan hệ, mọi địa bàn, mọi hoàn cảnh.

 

CHƯƠNG 2: SINH VIÊN HỌC TẬP VÀ LÀM THEO TƯ TƯỞNG, ĐẠO ĐỨC HỒ CHÍ MINH HIỆN NAY

2.1. Vai trò của việc học tập và làm theo tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh của sinh viên Việt Nam hiện nay

Bấm để xem

Chủ tịch Hồ Chí Minh từ sớm đã nhận thức được tầm quan trọng của việc tu dưỡng đạo đức cho thế hệ trẻ là thiết yếu, trong vì đối với mỗi người sinh viên, họ chính là những con người được giao nhiệm vụ trọng yếu là kiến thiết và xây dựng đất nước ngay khi họ hoàn thành việc học tập, hay nói cách khác sinh viên chính là "người chủ tương lai của nước nhà"; là cầu nối giữa các thế hệ và sinh viên chính là người tiếp sức cho cách mạng trong thời đại hiện nay.

"Người ta thường nói: Thanh niên là người chủ tương lai của nước nhà. Để thật xứng đáng là người chủ của một nước xã hội chủ nghĩa, thanh niên ta quyết tâm thực hiện mấy điều sau đây:

- Phải thấm nhuần đạo đức cách mạng tức là khiêm tốn, đoàn kết, thực hành chủ nghĩa tập thể, thương yêu, giúp đỡ lẫn nhau, người tiên tiến thì giúp đỡ người kém, người kém phải cố gắng để tiến lên, ra sức cần kiệm xây dựng nước nhà.

- Phải nghiêm khắc chống chủ nghĩa cá nhân như tự tư tự lợi, tự kiêu, tự mãn, chỉ tham việc gì có danh tiếng, xem khinh những công việc bình thường. Phải chống tham ô, lãng phí.

- Phải cố gắng học hỏi để không ngừng nâng cao trình độ chính trị, văn hóa và kỹ thuật để phục vụ Tổ quốc, phục vụ nhân dân."

Sinh viên có thể được xem là những con người tài năng nhất cả nước, vì họ được đào tạo kĩ lưỡng, được tiếp xúc với nền giáo dục tiên tiến. Tuy nhiên, tài năng mà không bồi dưỡng đạo đức, luôn vì tư lợi bản than thì cũng không đóng góp được gì cho đất nước. "Thanh niên phải có đức, có tài. Có tài mà không có đức ví như một anh làm kinh tế tài chính rất giỏi nhưng lại đi đến thụt két thì chẳng những không làm được gì ích lợi cho xã hội mà còn có hại cho xã hội nữa. Nếu có đức mà không có tài ví như ông Bụt không làm hại gì, nhưng cũng không lợi gì cho loài người".

Khi đạo đức và tài năng dần được hoàn thiện, một phẩm chất nữa không thể thiếu đó là lòng trung thành với tổ quốc, với nhân dân. Thế hệ thanh niên vẫn phải tiếp tục tu dưỡng đạo đức cách mạng, phải trung với nước, hiếu với dân, suốt đời đấu tranh cho sự nghiệp giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, giải phóng con người.

 

CHƯƠNG 2: SINH VIÊN HỌC TẬP VÀ LÀM THEO TƯ TƯỞNG, ĐẠO ĐỨC HỒ CHÍ MINH HIỆN NAY

2.1. Vai trò của việc học tập và làm theo tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh của sinh viên Việt Nam hiện nay (tiếp)

Bấm để xem

Chủ tịch Hồ Chí Minh không chỉ là nha đạo đức học lỗi lạc mà con là một tấm gương đạo đức to lớn. Chính điều này đã đem lại cho tư tưởng và tấm gương đạo đức của Người có một sức sống mãnh liệt và cổ vũ lớn lao với nhân dân ta và nhân dân thế giới. Để có đủ tài đức để trở thành chủ nhân tương lai của đất nước, thanh niên cần phải học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh. Cụ thể là học hỏi từ chính lối sống giản dị của Bác, như học cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, đời riêng trong sáng, nếp sống giản dị và đức khiêm tốn vô thường. Một đạo đức hi sinh tính cá nhân của con người, không phải vì tư lợi, vượt qua những ham muốn cá nhân, sống trong sạch, giản dị, giàu lòng nhân ái, gương mẫu trong sinh hoạt học tập, tránh rơi vào thói ích kỉ, cá nhân, tham lam.

Nhấn mạnh vai trò của đạo đức trong đời sống của mỗi cá nhân trong xã hội.

Hồ Chí Minh không phân biệt đạo đức cách mạng và đạo đức đời thường, đạo đức cán bộ và đạo đức công dân. Người chỉ rõ, trong xã hội mỗi người có công việc, tài năng và vị trí khác nhau, người làm việc to, người làm việc nhỏ, nhưng ai giữ được đạo đức cách mạng đều là người cao thượng. Cũng như với cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân khác, đối với tầng lớp sinh viên, thanh niên trí thức, Hồ Chí Minh đã sớm xác định những phẩm chất đạo đức cần thiết để họ có phương hướng phấn đấu rèn luyện.

Hồ Chí Minh cho rằng việc giáo dục sinh viên phải biết dựa vào tổ chức, tập thể. Người chủ trương đưa thanh niên, sinh viên vào các tổ chức Đoàn, Hội, thông qua các tổ chức mà giáo dục. Thông qua các phong trào thi đua, các cuộc vận động, các chương trình hành động do Đoàn, Hội tổ chức góp phần giáo dục lý tưởng cách mạng, giáo dục đạo đức mới, lối sống mới cho sinh viên.

Theo người, để có được những phẩm chất như vậy, sinh viên phải rèn luyện cho mình những đức tính như: Trung thành, tận tụy, thật thà và chính trực. Phải xác định rõ nhiệm vụ của mình, "không phải là hỏi nước nhà đã cho mình những gì. Mà phải tự hỏi mình đã làm gì cho nước nhà. Mình phải làm thế nào cho ích lợi nước nhà nhiều hơn.". Trong học tập, rèn luyện, phải kết hợp lý luận với thực hành, học tập với lao động; phải chống mọi biểu hiện của chủ nghĩa cá nhân, chống tư tưởng hám danh, hám lợi. "Chống tâm lý ham sung sướng và tránh khó nhọc. Chống thói xem khinh lao động, nhất là lao động chân tay. Chống lười biếng, xa xỉ. Chống cách sinh hoạt ủy mị. Chống kiêu ngạo, giả dối, khoe khoang". Phải trả lời được câu hỏi: Học để làm gì? Học để phục vụ ai? Phải xác định rõ thế nào là tốt, thế nào là xấu? Ai là bạn, ai là thù? Người chỉ rõ: "Đối với người, ai làm gì lợi ích cho nhân dân, cho Tổ quốc ta đều là bạn. Bất kỳ ai làm điều gì có hại cho nhân dân và Tổ quốc ta tức là kẻ thù. Đối với mình, những tư tưởng và hành động có lợi ích cho Tổ quốc, cho đồng bào là bạn. Những tư tưởng và hành động có hại cho Tổ quốc và đồng bào là kẻ thù.. Điều gì phải, thì phải cố làm cho kỳ được, dù là việc nhỏ. Điều gì trái, thì hết sức tránh, dù là một điều trái nhỏ".

Phương pháp quan trọng nhất để rèn luyện đạo đức đối với mỗi sinh viên là "luôn luôn biết sửa lỗi mình", thông qua "tự phê bình", góp phần hình thành và phát triển nhân cách cho sinh viên. Đối với mỗi sinh viên, việc tu dưỡng đạo đức phải được thực hiện trong mọi hoạt động thực tiễn của bản thân: Trong sinh hoạt, học tập, lao động, trong thi đua, trong mối quan hệ từ hẹp đến rộng, từ nhỏ đến lớn.