Hẳn ai trong chúng ta cũng từng trải qua những giấc mơ riêng, thầm kín, vui vẻ hay đáng sợ khi ngủ. Mơ là hiện tượng sinh lý tự nhiên trong quá trình ngủ của con người, thường chỉ thoáng hiện với những nét đầy phi lí và tan đi nhanh chóng khi ta thức dậy. Ta thường bỏ qua những giấc mơ vì cho rằng nó vô nghĩa nhưng thật ra nó nói nhiều điều về bản thân ta hơn ta nghĩ. Giấc mơ là những ảo giác xảy ra trong tâm tưởng khi ta chìm vào giấc ngủ, kể một câu chuyện rời rạc về ta hoặc bày ra những hình ảnh ấn tượng nhưng ngẫu nhiên, mơ hồ mà ta có thể "nhận biết" được khi ngủ. Giấc mơ xuất hiện trong chu kì REM của giấc ngủ (xuất hiện khoảng 90 phút sau khi ngủ), lúc mắt chuyển động nhanh và bộ não bắt đầu hoạt động mạnh nhất. Não "tua lại" những gì đã xảy ra trong một ngày hoạt động, thùy trước trán tái lập trí nhớ, sắp xếp những thông tin đã tiếp thu và kích hoạt, tái hiện lại những trạng thái cảm xúc chấn động đã xảy ra. Ta thường mơ thấy những gì mình day dứt quan tâm, những gì mình ám ảnh và sợ hãi. Ngủ là thời gian ý thức tạm dừng hoạt động, nhường lại vị trí cho tiềm thức và vô thức kiểm soát. Tiềm thức là tầng trung gian giữa ý thức và vô thức còn vô thức là nơi sâu thẳm nhất của tâm trí. Tiềm thức là những khát khao thầm kín, những cảm xúc tinh vi ẩn sâu mà ta không biết được mình có cảm xúc, khát khao đó và không thể dùng ý thức để lừa dối nó. Ví dụ, ta cố tỏ ra lạnh nhạt với một ai đó nhưng vẫn có những rung động sâu bên trong và điều đó thể hiện qua hành động, phóng chiếu vào những giấc mơ và không thể chối cãi được. Còn vô thức là tầng của những kí ức sâu thẳm, những khát vọng chìm lấp của bản năng mà có khi ta không biết đó là mình. Những lý thuyết đó xuất phát từ phân tâm học Freud và ông cũng lí giải rằng, mơ là sự giải tỏa những ẩn ức, những ham muốn vô thức, những nỗi sợ tiềm tàng mà ta không thể nói ra, ta cố chôn giấu để sống trong dáng vẻ một con người đạo mạo của bản ngã đã xác lập với xã hội. Vì giấc mơ là phóng chiếu từ vô thức và tiềm thức mà có những điều ta đã trải qua rất lâu nhưng mười, hai mươi năm sau vẫn "ôn lại" trong giấc mơ. Giấc mơ có thể tiết lộ cho ta nhiều điều về con người toàn vẹn của ta, với tất cả suy nghĩ, khát khao, những nỗi sợ chìm lấp. Có lúc ta mơ thấy những điều tốt đẹp, nhưng thường hiếm hoi, còn đa số là những chuyện kì quái, những cơn ác mộng bàng hoàng. Những giấc mơ xấu xảy ra do môi trường ngủ của ta không thoải mái, chật hẹp hoặc lạnh lẽo, hôi ẩm. Bên cạnh đó, các vấn đề về sức khỏe thể chất và tinh thần như ăn uống không lành mạnh, thiếu vận động, làm việc quá nhiều, hay căng thẳng, cáu bẳn, buồn bã, cũng dẫn đến ác mộng. Các phản ứng thể chất như tim đập mạnh, đổ mồ hôi, đường huyết tăng có thể đi kèm với ác mộng. Còn những lúc ta mơ thấy điều tốt đẹp, đó có thể là cách tâm thức ta "gặm nhấm" lại một kỉ niệm hạnh phúc. Có nhiều lúc ngủ nhưng ta không mơ do bộ não đang đi vào sự thư giãn sâu, chứ không bất an, chập chờn lúc mộng mị. Vậy tại sao ta chóng quên đi những giấc mơ của mình? Như có nói ở trước, khi thức dậy, ý thức sẽ nắm quyền kiểm soát và dập tắt những ấn tượng của vô thức, tiềm thức. Nhưng đó chỉ là cách hiểu đại khái. Theo giải thích của khoa học, hoocmon melatonin giải phóng vasotocin, chất làm cho giấc mơ sống động và dữ dội khi ngủ nhưng cũng giúp thu dọn tàn dư của những giấc mơ. Một nghiên cứu khác nói rằng, những giấc mơ sớm tan đi sau khi ta thức dậy do não bộ không kịp chuyển nó từ bộ nhớ ngắn hạn vào bộ nhớ dài hạn, trừ khi giấc mơ đó quá ấn tượng và có ý nghĩa với ta làm ta ôn đi ôn lại nó. Sau đây, ta hãy cùng khám phá ý nghĩa của một số giấc mơ, khám phá thêm phần ẩn lấp nào đó của bản thân mình. Nếu ta mơ thấy người mình thích nghĩa là cảm giác "thích" ấy đã chuyển hóa thành tình yêu chân thành và tha thiết. Có thể ta cố ghìm giữ tình cảm đó vì nỗi sợ nói ra, có thể ta vùi lấp nó vì mặc cảm tội lỗi nào đó nên tình cảm hóa thành ẩn ức mà thổ lộ vào giấc mơ. Dù thế nào, rung động của trái tim ta vẫn trong sáng, vẫn thao thức và nó xứng đáng được thừa nhận. Khát vọng của trái tim đang đòi được thể hiện qua giấc mơ, đòi hỏi ta thổ lộ. Mơ thấy người khác trong giấc mơ của mình cũng phần nào thể hiện khát khao tình cảm của ta, có thể ta đang thốn thiếu sự quan tâm, vỗ về với chính mình. Dù hiểu thế nào đi nữa, mơ thấy một người nào đó khiến mình rung động cũng nhắc nhở mình phải yêu lấy, trân trọng trái tim mình. Nếu ta mơ thấy mình đi giữa nước mênh mông thì có thể, đó là sự nhắc nhở về tương lai mịt mờ vô định, ta đang sống rất cảm tính, sống lay lắt và không có một hoa tiêu cụ thể để mình nhắm tới và nỗ lực. Nếu chỉ mong muốn một cuộc sống nhàn nhã, bình lặng thì ta lại đang đẩy mình vào những biến động không thể lường trước. Tâm thức ta có thể nhận ra điều này, nhắc nhở ta soi chiếu lại mình và sống có định hướng, sống nghiêm túc hơn. Có thể lí giải nước là những cảm xúc rối ren đang tràn bờ trong ta, có những tổn thương bên trong cần được chữa lành. Mơ gặp nước có khi chỉ là sự ám ảnh về nước trong tuổi thơ (sống gần nước hay tai nạn về nước). Nếu ta mơ thấy mình chạy trốn khỏi một điều gì đó, cảm giác mệt mỏi rã rời xảy ra khi thức dậy thì nghĩa là ta đang có những nỗi sợ hãi lớn về người hay việc ở gần mình và nỗi sợ đó xảy ra thường trực. Hay thứ đuổi ta chính là.. những vấn đề ta cần giải quyết trong cuộc sống. Có thể ta đang ngụp lặn trong những áp lực, lo toan của cuộc sống và khao khát "thanh toán" nó, thoát khỏi nó. Khi cảm thấy lo sợ, bạn có thể tâm sự cho một người mình tin cậy để tháo gỡ ẩn ức trong lòng. Khi có nhiều vấn đề phải giải quyết, đừng hoảng loạn và vò mọi thứ thêm rối ren mà hãy vạch ra chiến lược giải quyết từng vấn đề, cân bằng thời gian làm việc và nghỉ ngơi để những ác mộng không dồn đuổi ta khi ngủ. Bạn đã từng thấy mình.. đi tiểu trong mơ và sau đó bạn tỉnh dậy, giải quyết êm xuôi "nỗi buồn" của mình hay chưa? Vấn đề được suy ra từ đó. Chỉ cần giải quyết những điều cấp thiết trong cuộc sống của mình, để mình bình lặng và an yên thì không ác mộng nào có thể đeo đuổi ta được. Đó chỉ là một góc nhìn. Những giấc mơ của ta vẫn lung linh hơn thế, kì ảo hơn thế và chứa đựng những điều ta không thể lí giải. Giấc mơ là một phần thú vị trong thế giới tâm thức của con người. Sao ta không thử ghi lại nhật kí giấc mơ để kết lại những mảnh tâm hồn bí ẩn của mình, để hiểu mình sâu sắc hơn và nhận ra tâm trí ta huyền nhiệm, đẹp đẽ đến nhường nào?
