Soạn bài: Thực hành tiếng Việt - Ngữ văn 6 trang 78, Sách Cánh Diều

Kiến thức trọng tâm



Về thành ngữ và so sánh

Thành ngữ:

+ Thành ngữ là loại cụm từ có cấu tạo cố định, biểu thị một ý nghĩa hoàn chỉnh. Nghĩa của thành ngữ có thể bắt nguồn trực tiếp từ nghĩa đen của các từ tạo nên nó nhưng thường thông qua một số phép chuyển nghĩa như ẩn dụ, so sánh..

+ Phân biệt tục ngữ và thành ngữ: Cả thành ngữ và tục ngữ đều mang ý nghĩa giáo dục, những lời khuyên, bài học bổ ích. Nhưng thành ngữ khác tục ngữ ở chỗ:

Nội dung HOT bị ẩn:

Bạn cần đăng nhập & nhấn Thích để xem

Biện pháp tu từ so sánh:

+ So sánh là biện pháp tu từ sử dụng nhằm đối chiếu các sự vật, sự việc này với các sự vật, sự việc khác có nét tương đồng, giống nhau

+ Tác dụng: Giúp hình ảnh, sự vật hiện tượng trở nên sinh động hơn, nhằm làm nổi bật khía cạnh nào đó của sự vật hoặc sự việc, tăng gợi hình và gợi cảm khi diễn đạt.

Hướng dẫn chi tiết, đầy đủ bài soạn văn: Thực hành tiếng việt trang 78 - Ngữ Văn 6, Sách Cánh Diều:

Câu 1 - trang 79 Giải thích nghĩa của các thành ngữ trong mỗi câu dưới đây:

a. Gióng lớn nhanh như thổi "cơm ăn mấy cũng không nó" áp vừa mặc đã căng đứt chỉ ". (Bùi Mạnh Nhi)

Trả lời:

- Thành ngữ lớn nhanh như thổi: Nghĩa người hoặc sự việc lớn rất nhanh, phát triển rất nhanh.

b. Chú mày hôi như cú mèo thế này ta nào chịu được (Tô Hoài)

Trả lời:

- Thành ngữ hôi như cú mèo: Chỉ cơ thể có mùi rất hôi, đến mức khó chịu

c. Hai đứa trẻ kia bắt tôi mang về làm miếng mồi méo cho con gà chọi, con họa mi, con sáo mở ngà của chúng xơi ngon, Bọn cá chậu chim lồng ấy với được món ăn mỡ mạng như thằng tôi thế này thì phải biết là thích

Trả lời:

- Thành ngữ cá chậu chim lồng: Chỉ người, vật đang ở tình cảnh bị nhốt, giam giữ, chịu cảnh tù túng, mất tự do.

d. Mai sau bể cạn non mòn

À ơi tau mẹ vẫn còn hát ru

(Bình Nguyên)

Trả lời:

- Thành ngữ bể cạn non mòn: Ý nói về sự thay đổi của thiên nhiên, của trời đất theo chiều hướngcạn đi, ít đi, vơi đi, mòn đi.

e. Ngòi bút của ông dẫn ta đi vào những xóm lao động nghèo đói, lam lũ nhất ngày trước, nơi sống chen chúc những thợ thuyền phu phen, những người buôn thúng bán bưng.. (Nguyễn Đăng Mạnh)

Trả lời:

- Thành ngữ buôn thúng bán bưng: Chỉ những người nghèo, có ít vốn liếng nên phải buôn bán lặt vặt, nhỏ lẻ, phải chắt chiu, tần tảo.

Câu 2 - trang 79 Thành ngữ ở các câu a, b trong bài tập 1 đều gồm hai yếu tổ có quan hệ so sánh với nhau (được biểu thị bởi từ như chỉ sự so sánh). Hãy tìm thêm một số thành ngữ được câu tạo theo kiểu như vậy và giải thích nghĩa của chúng.

Trả lời:

- Mặt tươi như hoa: Mặt mày tươi tỉnh, tỏ vẻ vui vẻ, thân thiện

- Rách như tổ đỉa: Chỉ sự nghèo đói, khổ cực đến cùng kiệt của con người.

- Êm ả như ru: Chỉ giọng nói, việc làm, trạng thái nhẹ nhàng, êm ái đem lại cảm giác dễ chịu.

Câu 3 - trang 79 Thành ngữ ở các câu c, d trong bài tập 1 đều gồm hai về tương ứng với nhau (trong đó có sự đan xen giữa các từ ở mỗi vế). Ví dụ: Cá - chim, chậu - lông; bể - non, cạn - mòn. Hãy tìm thêm một số thành ngữ được cấu tạo theo kiểu như vậy và giải thích nghĩa của chúng.

Trả lời (gợi ý: Tìm thành ngữ có cặp từ trái nghĩa)

- Lên thác xuống ghềnh (lên – xuống) : Chỉ sự gian truân, vất vả, cơ cực, bấp bênh

- Mắt nhắm mắt mở (nhắm – mở) : Ở tình trạng vừa mới bừng mắt dậy, chưa tỉnh hẳn đã vội vàng làm việc gì đó.

- Chân cứng đá mềm (cứng – mềm) : Rắn rỏi có thể vượt qua mọi khó khăn gian khổ

- Đầu xuôi đuôi lọt: Đầu- đuôi: Thể hiện công việc nào đó bước đầu thành công thì các bước sau cũng sẽ thuận lợi

Câu 4 – trang 79 Ghép thành ngữ ở cột bên trái với nghĩa tương ứng ở cột bên phải. Cho biết các thành ngữ ấy sử dụng biện pháp tu từ nào?

Trả lời: Ghép

1. E. Thả con săn sắt bắt con cá sộp - bổ mối lợi nhỏ để thu mối lợi lớn

2. D. Thả mồi bắt bóng - bỏ cái có thực chạy theo cái hư ảo

3. B Chuột sa chĩnh gạo - may mắn rơi vào hoàn cảnh sung túc

4. C. Buồn ngủ gặp chiếu manh - may mắn có được cái đang cần tìm

5. A. Bóc ngắn cắn dài - làm ra ít tiêu pha nhiều

Câu 5 - trang 79 Tìm các dâu chấm phẩy được dùng trong những câu dưới đây và chỉ ra tác dụng của chúng trong câu:

Trả lời:

a) Ai từng tiếp xúc với Nguyên Hồng đều thấy rõ điều này: Ông rất dễ xúc động, rất dễ khóc (1). Khóc khi nhớ đến bạn bè, đồng chí từng chia bùi sẻ ngọt; khóc khi nghĩ đến đời sống khổ cực của nhân dân mình ngày trước; khóc khi nói đến công ơn của Tổ quốc, quê hương đã sinh ra mình, 4 đền công ơn của Đáng, của Bác Hồ đã đem đến cho mình lí tưởng cao đẹp của thời đại (2). (Nguyễn Đăng Mạnh)

- > Dấu chấm phẩy dùng hai lần ở câu 2.

- >Tác dụng: Dùng để ngăn cách giữa các bộ phận cùng chức năng (cùng làm vị ngữ) trong câu

B) Chẳng hạn, truyện dân gian kể, lúc Lê Lợi sinh ra có ánh sáng đô đầy nhà, mùi hương lạ khắp xóm; còn Nguyễn Huệ, khi ra đời, có hai con hổ chầu hai bên. (Bùi Mạnh Nhị)

->Dấu chấm phẩy nằm ở sau chữ xóm, trước chữ còn

- >Tác dụng: Ngăn cách giữa các vế của một câu ghép

6. Hãy viết một đoạn văn ngắn (khoảng 5 - 7 dòng) về một tác phẩm, tác giả hoặc nhân vật trong những tác phẩm văn học em đã học; trong đoạn văn có sử dụng biện pháp tu từ so sánh như trong câu sau:

Có thể nói mỗi dòng chữ ông viết ra là một dòng nước mắt nóng bông tình xót thương ép thăng ra từ trái tim vô cùng nhạy cảm của mình.

Trả lời - đoạn văn hay nhất:

Trong các văn bản đã học, em ấn tượng sâu sắc nhất với nhân vật Hồng trong văn bản" Trong lòng mẹ của nhà văn Nguyên Hồng. Cậu có tuổi thơ thật cơ cực và bất hạnh, thiếu thốn tình thương. Em sinh ra bởi một cuộc hôn nhân không hạnh phúc, cha qua đời vì nghiện ngập, mẹ cậu bị hắt hủi, ruồng rẫy nên phải bỏ đi làm ăn xa. Tuy vậy, dù sống với người cô giàu có nhưng cay nghiệt, luôn gieo rắc cho cậu nỗi hoài nghi và sự khinh miệt mẹ nhưng cậu vẫn luôn nhớ về mẹ, một lòng bảo vệ, bênh vực, yêu thương mẹ. Đặc biệt, hình ảnh Hồng khi gặp lại mẹ làm em thấy xúc động nhất. Niềm mong nhớ, khao khát mẹ của Hồng thể hiện ở cử chỉ bối rối gọi theo mẹ từ xa, trèo lên xe ríu cả chân và òa khóc khi mẹ xoa đầu. Chao ôi, tình mẫu tử cảm động

Nội dung HOT bị ẩn:

Bạn cần đăng nhập & nhấn Thích để xem

Xem thêm:

Lập Danh Sách Các Thành Ngữ Có Cặp Từ Trái Nghĩa Mà Em Biết – Giải Nghĩa Các Thành Ngữ

Tìm Các Thành Ngữ Có Sử Dụng So Sánh Mà Em Biết - Hãy Giải Nghĩa Các Thành Ngữ Đó

Soạn Bài Thánh Gióng - Tượng Đài Vĩnh Cửu Của Lòng Yêu Nước Trang 80, Ngữ Văn 6 Sách Cánh Diều