Soạn bài: Tản Viên từ Phán sự lục - Ngữ văn 10 - Kết nối tri thức với cuộc sống

Soạn văn 10: Tản Viên từ Phán sự lục - Nguyễn Dữ

Kết nối tri thức với cuộc sống

Tri thức ngữ văn ​

​

Hướng dẫn học bài

Gợi ý trả lời câu hỏi trang 20​

Câu 1. Xác định người kể chuyện trong Chuyện chức Phán sự đền Tản Viên. Những lời kể nào giúp bạn có được sự hình dung ban đầu về tính cách của nhân vật Tử Văn?

Gợi ý:

- Người kể chuyện: Tác giả (ngôi thứ ba, giấu mình)

- Những lời kể giúp ta có được sự hình dung ban đầu về tính cách của nhân vật Tử Văn: "Chàng vốn khảng khái, nóng nảy, thấy sự tà gian thì không thể chịu được, vùng Bắc người ta vẫn khen là một người cương trực."

Câu 2. Nêu các sự kiện chính của câu chuyện. Các sự kiện đó được trình bày theo trình tự nào?

Gợi ý:

- Các sự kiện:

+ Tử Văn đốt đền.

+ Tên hung thần đến đe dọa Tử Văn.

+ Thổ thần đến gặp và bày cho Tử Văn cách đối phó.

+ Tử Văn bị quỷ sứ bắt xuống âm phủ.

+ Trước mặt Diêm Vương, Tử Văn đã dũng cảm và thẳng thắn vạch trần tội ác của tên giặc.

+ Diêm Vương cho người đi chứng thực, tên hung thần bị trừng trị, Thổ thần được phục chức và Tử Văn sống lại.

+ Ngô Tử Văn được Thổ thần tiến cử giữ chức Phán sự đền Tản Viên; Tử Văn chết đi để nhận chức đó.

- Các sự kiện đó được trình bày theo trình tự thời gian.

Câu 3. Tóm tắt diễn biến câu chuyện xử án. Chỉ ra các yếu tố góp phần làm nên chiến thắng của Tử Văn trong phiên tòa. Theo bạn, yếu tố nào quyết định trong chiến thắng đó.

Gợi ý:

- Diễn biến câu chuyện xử án: Tử Văn bị dẫn ra trước Diêm Phủ, lúc này tên hung thần đã kêu cầu ở đó. Diêm Vương nghe lời tên hung thần nên ban đầu bênh vực hắn, kết tội Tử Văn. Tử Văn liền tâu trình đầu đuôi câu chuyện. Tên hung thần phản kháng. Hai bên cãi cọ. Tử Văn tung đòn tiếp theo: Xin Diêm Vương cho tư giấy đến đền Tản Viên. Lúc này tên hung thần sợ hãi, xin tha cho Tử Văn, xin Diêm Vương không truy xét đến cùng nữa. Nhưng Diêm Vương vẫn cho người đi chứng thực, sự thật phơi bày, Tử Văn chiến thắng, tên hung thần phải chịu tội.

- Yếu tố quyết định chiến thắng chính là tinh thần dũng cảm, dám đấu tranh đến cùng cho lẽ phải của Ngô Tử Văn.

Câu 4. Nhân vật Tử Văn được khắc họa chủ yếu qua những chi tiết nào? Chọn phân tích một số chi tiết tiêu biểu, từ đó nhận xét khái quát về tính cách nhân vật này.

Gợi ý:

- Nhân vật Tử Văn được khắc họa chủ yếu qua những chi tiết: đốt đền và hai lần đối mặt với tên hung thần.

- Chọn phân tích chi tiết: Tử Văn đốt đền.

Minh chứng rõ ràng cho tính cách cứng cỏi của Ngô Tử Văn là hành động đốt đền tà của chàng. Đền là nơi thờ cúng linh thiêng, vậy tại sao Tử Văn lại đốt? Bởi lẽ ngôi đền trước vốn linh ứng, nay đã bị hồn ma dơ bẩn của một tên tướng giặc cướp lấy, biến thành cái họa quá quắt, nhân dân không chịu nổi. Sự tình ngang trái, gian tà lộng hành, nhân dân khốn khổ. Thế là TV quyết định: đốt đền. Đốt đền có nghĩa là đốt nhà tên giặc, không cho nó có nơi trú ẩn, làm yêu làm quái, sách nhiễu nhân dân. Hành động đó chứng tỏ cốt cách khảng khái của kẻ sĩ. Sau khi đốt đền, trong lúc mọi người lắc đầu lè lưỡi lo sợ thay cho Tử Văn, thì chàng vẫn "vung tay không cần gì cả". Chàng coi việc diệt yêu tà làm trọng, còn sự sống chết của cá nhân, chàng đâu có sợ sệt gì.

- Tính cách nhân vật: dũng cảm, khảng khái, sẳn sàng xả thân vì cuộc sống bình yên của nhân dân.

Câu 5. Sáng tạo chi tiết người đi đường gặp Tử Văn ngồi trên "xe quan Phán sự" và việc người đời sau truyền nhau về "nhà quan Phán sự", tác giả muốn nhấn mạnh điều gì?

Gợi ý:

Sáng tạo chi tiết người đi đường gặp Tử Văn ngồi trên "xe quan Phán sự" và việc người đời sau truyền nhau về "nhà quan Phán sự", nhằm:

- Nhấn mạnh : con người làm việc vì lẽ phải, vì chính nghĩa sẽ được đền đáp xứng đáng; gửi gắm ước mơ của nhân dân về công lí; tấm gương sáng cho mọi người về sự cương trực, lòng dung cảm và luôn đấu tranh vì hạnh phúc của nhân dân.

- Tạo độ tin cậy về sự tồn tại của nhân vật cũng như những hành động phi thường của nhân vật, tạo niềm tin về câu chuyện thực sự đã xảy ra chứ không phải là hoàn toàn hư cấu.

Câu 6. Thế giới thần linh, ma quỷ trong truyện là sản phẩm hư cấu nghệ thuật của Nguyễn Dữ. Khám phá thế giới đó, bạn hiểu thêm được điều gì về chủ đề của tác phẩm?

Gợi ý:

Khám phá thế giới thần linh, ma quỷ trong truyện giúp ta hiểu thêm về chủ đề của truyện:

- Ca ngợi tinh thần khẳng khái, cương trực, dám đấu tranh chống lại cái ác trừ hại cho dân của Ngô Tử Văn. Dù phải đối mặt với thần linh, ma quỷ nhưng Tử Văn vẫn dũng cảm chiến đấu.

- Thể hiện khát vọng công lí chưa được thực hiện trong cuộc sống trần thế, nên phải đi tìm công lí trong thế giới không thực.

- Mượn thế giới cõi âm để tố cáo hiện thực đầy bất công ở cõi trần.

Câu 7. Nêu quan niệm về kẻ sĩ được thể hiện trong lời bình cuối truyện. Bạn có đồng tình với quan niệm đó không?

Gợi ý:

- Quan niệm về kẻ sĩ: kẻ sĩ không nên kiêng sợ sự cứng cỏi.

- Đồng tình với quan niệm trên vì cứng cỏi, dũng cảm mới có thể chiến thắng cái xấu cái ác.