Soạn bài: Sơn Tinh, Thủy Tinh – Ngữ văn 6 Kết nối tri thức với cuộc sống

Soạn bài: Sơn Tinh, Thủy Tinh – Ngữ văn 6 Kết nối tri thức với cuộc sống​

Tri thức ngữ văn

​

Khái niệm truyền thuyết

Truyền thuyết là loại truyện dân gian kể về các sự kiện và nhân vật ít nhiều có liên quan đến lịch sử thông qua sự tưởng tượng, hư cấu.

Đặc điểm của truyền thuyết

- Chủ đề: Truyền thuyết kể về cuộc đời và chiến công của nhân vật lịch sử hoặc giải thích nguồn gốc các phong tục, sản vật địa phương theo quan điểm của tác giả dân gian.

- Thời gian: Truyền thuyết được kể theo mạch tuyến tính (có tính chất nối tiếp, theo trình tự thời gian). Nội dung thường gồm ba phần gắn với cuộc đời của nhân vật chính: Hoàn cảnh xuất hiện và thân thế; chiến công phi thường; kết cục.

- Nhân vật: Nhân vật chính là những người anh hùng. Họ thường phải đối mặt với những thử thách to lớn, cũng là thử thách của cả cộng đồng. Họ lập nên những chiến công phi thường nhờ có tài năng xuất chúng và sự hỗ trợ của cộng đồng.

- Lời kể: Lời kể của truyền thuyết cô đọng, mang sắc thái trang trọng, ngợi ca, có sử dụng một số thủ pháp nghệ thuật nhằm gây ấn tượng về tính xác thực của câu chuyện.

- Yếu tố kì ảo (lạ, không có thật) xuất hiện đậm nét ở tất cả các phần nhằm tôn vinh, lí tưởng hóa nhân vật và chiến công của họ.

Soạn văn 6: Sơn Tinh, Thủy Tinh – Kết nối tri thức với cuộc sống

​

Trước khi đọc:

1. Đối với cuộc sống của con người, tuỳ từng thời điểm cụ thể, các hiện tượng tự nhiên có thể bộc lộ một trong hai mặt: Ích lợi và tác hại. Nêu một số ích lợi và tác hại của các hiện tượng đó.

Ví dụ lũ lụt:

+ Tác hại của lũ: Gây ngập lụt, thiệt hại mùa màng, của cải.

+ Lợi ích của lũ: Trữ nước, bồi phù sa (Đọc Đồng Tháp Mười mùa nước nổi sẽ thấy lợi ích của lũ).

2. Hãy nêu những hoạt động của con người nhằm hạn chế tác hại của các hiện tượng tự nhiên mà em biết.

- Đắp đê, ngăn lũ, phòng lụt.

- Ngăn đập, giữ nước, phòng hạn hán.

- Trồng cây, gây rừng hạn chế xói mòn đất, rừng

Sau khi đọc:

Thể loại: Truyện truyền thuyết.

Phương thức biểu đạt: Tự sự

Ngôi kể: Ngôi thứ 3

Nhân vật chính: Sơn Tinh, Thủy Tinh

Bố cục Sơn Tinh, Thủy Tinh :3 phần.

+ Từ đầu đến "mỗi thứ một đôi" : Vua Hùng kén rể.

+ Tiếp theo đến "Thần Nước đành rút quân" : Sơn Tinh, Thủy Tinh cầu hôn và cuộc giao tranh giữa hai vị thần.

+ Phần còn lại: Việc trả thù của Thủy Tinh.

Nội dung truyện Sơn Tinh, Thủy Tinh: Truyện giải thích hiện tượng mưa bão, lụt xảy ra hàng năm ở đồng bằng Bắc Bộ thuở các vua Hùng dựng nước.

Ý nghĩa truyện Sơn Tinh, Thủy Tinh: Thể hiện sức mạnh và ước mơ chế ngự thiên tai bảo vệ cuộc sống của người Việt cổ.

​

Trả lời câu hỏi Văn 6 trang 12, 13 – Kết nối tri thức tập 2

​

Câu 1. Tóm lược truyện Sơn Tinh, Thủy Tinh theo chuỗi quan hệ nhân quả.

Trả lời câu 1 trang 12 – văn 6 Kết nối tri thức với cuộc sống tập 2:

Tóm tắt truyện Sơn Tinh, Thủy Tinh.

Hùng Vương thứ mười tám có một người con gái tên Mị Nương xinh đẹp, nết na. Một hôm, có hai chàng trai là Sơn Tinh và Thủy Tinh đến cầu hôn. Một người là chúa miền non cao, một người là chúa miền nước thẳm. Cả hai đều tài giỏi, trong cuộc thi tài, không ai chịu thua ai. Vua không biết chọn ai bèn ra điều kiện, ngày hôm sau ai đem sính lễ đến trước sẽ gả công chúa cho.

Hôm sau, Sơn Tinh đến sớm đem đầy đủ lễ vật đến rước Mị Nương về núi. Thủy Tinh đến sau không lấy được vợ, nổi giận dâng nước đánh Sơn Tinh. Tuy nhiên, nước dâng đến đâu, Sơn Tinh lại bốc đồi. Dời núi ngăn nước đến đó. Thủy Tinh thua trận bèn rút quân. Từ đó. Oán nặng thù sâu, hành năm, Thủy Tinh đều dâng lũ lụt đánh Sơn Tinh, nhưng đánh mỏi mệt, chán chê cũng không thắng nổi.

Câu 2. Trong câu chuyện này, những nhân vật nào được gọi là thần. Hãy chỉ ra những đặc điểm khiến cho họ được coi là những vị thần?

Trả lời câu 2 trang 12 – văn 6 Kết nối tri thức với cuộc sống tập 2:

Nhân vật được gọi là thần là Sơn Tinh, Thủy Tinh; đặc điểm;

+ Sơn Tinh:

- Là chúa miền non cao (vùng núi Ba Vì) một người là chúa miền non cao (vùng núi Ba Vì).

- Có nhiều phép lạ và tài năng phi thường: vẫy tay về phía đông phía đông nổi cồn bãi; vẫy tay về phía tây, phía tây mọc lên từng dãy núi đổi.

+ Thủy Tinh:

- Là chúa vùng nước thẳm (tận miền Biển Đông).

- Có nhiều phép lạ và tài năng phi thường: gọi gió, gió đến; hô mưa, mưa về.

Câu 3. Cuộc thi tài kén rể trong câu chuyện này có gì đặc biệt?

Trả lời câu 3 trang 12 – văn 6 Kết nối tri thức với cuộc sống tập 2:

Cuộc thi tài kén rể trong câu chuyện này có những điểm đặc biệt:

+ Vua Hùng kén rể, Sơn Tinh và Thuỷ Tinh cùng đến cầu hôn.

+ Hai bên thi tài (lần 1) để có thể lấy được công chúa, nhưng ngang sức ngang tài - cả hai đều xứng đáng.

+ Vua Hùng thách cưới (cuộc thi tài lần 2) : Đồ sính lễ của vua Hùng kì lạ và khó kiếm nhưng đều là những con vật sống ở trên cạn (vua Hùng ngầm đứng về phía Sơn Tinh).

+ Sơn Tinh nhanh hơn nên lấy được công chúa, đưa công chúa về núi.

+ Thuỷ Tinh đuổi theo, hai bên đánh nhau (thi tài lần 3), Sơn Tinh chiến thắng nên giữ được vợ, cùng vợ sống hạnh phúc; Thuỷ Tinh thua, không lây được vợ nên hằng năm gây lũ lụt báo thù.

Câu 4. Sơn Tinh phải giao tranh với Thủy Tinh vì lí do gì? Ai là người thắng cuộc và vì sao người thắng cuộc xứng đáng được xem là một anh hùng?

Trả lời câu 4 trang 12 – văn 6 Kết nối tri thức với cuộc sống tập 2:

- Nguyên nhân Sơn Tinh phải giao tranh với Thủy Tinh

Sơn Tinh đến trước, rước Mị Nương về núi. Thuỷ Tinh đến sau, không lấy được vợ, nổi giận đem quân đuổi đánh Sơn Tinh.

- Diễn biến, kết quả:

+ Thủy Tinh hô mưa gọi gió làm thành dông bão, dâng nước đánh Sơn Tinh.

+ Sơn Tinh không hề nao núng, thần dùng phép bốc từng quả đồi, dời từng dãy núi, dựng thành luỹ đất để ngăn lũ. Nước dâng lên bao nhiêu, đồi núi cao lên bấy nhiêu.

+ Cuối cùng: Sơn Tinh thắng, TT thua đành phải rút quân. Hàng năm TT lại dâng nước đánh Sơn Tinh nhưng đều thua.

- Sơn Tinh được coi là anh hùng vì: Sơn Tinh trong cuộc chiến đấu với Thủy tInh đã ngăn chặn được nước lũ - thảm họa thiên nhiên, bảo vệ sự sống cho con người, cỏ cây, súc vật. Vì thế khi Sơn Tinh chiến thắng Thuỷ Tinh thì Sơn Tinh là một anh hùng của cộng đồng, được cộng đồng tôn vinh.

Câu 5. Chủ đề của truyện Sơn Tinh, Thủy Tinh là gì?

Trả lời câu 5 trang 12 – văn 6 Kết nối tri thức với cuộc sống tập 2:

Chủ đề truyện Sơn Tinh, Thủy Tinh

Truyện thể hiện ước mơ và khát vọng của người Việt cổ trong việc chế ngự, chiến thắng thiên tai để bảo vệ cuộc sống, bảo vệ mùa màng.

Câu 6. Truyện Sơn Tinh, Thủy Tinh lí giải hiện tượng tự nhiên nào? Theo tác giả dân gian, nguyên nhân của hiện tượng đó là gì?

Trả lời câu 6 trang 12 – văn 6 Kết nối tri thức với cuộc sống tập 2:

Truyện giải thích hiện tượng mưa bão, lụt xảy ra hàng năm ở đồng bằng Bắc Bộ thuở các vua Hùng dựng nước.

Theo tác giả dân gian, nguyên nhân của hiện tượng đó là do thần linh gây ra.

Câu 7. Thử tưởng tượng em là Thuỷ Tinh và nêu những suy nghĩ, cảm xúc của nhân vật sau khi bị thua cuộc?

Trả lời câu 7 trang 13 – văn 6 Kết nối tri thức với cuộc sống tập 2:

Cảm xúc: Phẫn uất, tức giận, mất thể diện, ghen tị, muốn tiêu diệt kẻ thù..