Soạn bài Sọ Dừa - Văn 6 Sách Chân trời sáng tạo

* Kiến thức trọng tâm cần nhớ:

- Thể loại: Truyện cổ tích

- Phương thức biểu đạt chính: Tự sự

-Bố cục:

+ Đoạn 1 (Từ đầu.. đặt tên cho nó là Sọ Dừa) : Sự ra đời của Sọ Dừa.

+ Đoạn 2 (tiếp.. phòng khi dùng đến) : Sọ Dừa cưới cô út với hình dáng tuấn tú và thi đỗ trạng nguyên.

+ Đoạn 3 (còn lại) : Những biến cố và sự đoàn tụ của hai vợ chồng.

*Ý nghĩa truyện Sọ Dừa

Nội dung HOT bị ẩn:

Bạn cần đăng nhập & nhấn Thích để xem

* Bài học rút ra qua truyện Sọ Dừa

- Cần đánh giá con người một cách toàn diện, không nên có cái nhìn phiến diện; không nên "nhìn mặt mà bắt hình dong"

- Trong cuộc sống, ta cần có tấm lòng nhân ái, biết yêu thương, đùm bọc lẫn nhau, đặc biệt đối với những người thiệt thòi, gặp khó khăn hơn mình.

* Nội dung truyện cổ tích Sọ Dừa (Truyện dân gian Việt Nam)

Ngày xưa, có hai vợ chồng một lão nông nghèo đi ở cho nhà một phú ông. Họ hiền lành, chăm chỉ nhưng đã ngoài năm mươi tuổi mà chưa có lấy một mụn con.

Một hôm, người vợ vào rừng lấy củi. Trời nắng to, khát nước quá, thấy cái sọ dừa bên gốc cây to đựng đầy nước mưa, bà bèn bưng lên uống. Thế rồi, về nhà, bà có mang.

Ít lâu sau, người chồng mất. Bà sinh ra một đứa con không có chân tay, mình mẩy, cứ tròn lông lốc như một quả dừa. Bà buồn, toan vứt nó đi thì đứa bé lên tiếng bảo.

– Mẹ ơi! Con là người đấy! Mẹ đừng vứt con mà tội nghiệp. Bà lão thương tình để lại nuôi rồi đặt tên cho cậu là Sọ Dừa.

Lớn lên, Sọ Dừa vẫn thế, cứ lăn lông lốc chẳng làm được việc gì. Bà mẹ lấy làm phiền lòng lắm. Sọ Dừa biết vậy bèn xin mẹ đến chăn bò cho nhà phú ông.

Nghe nói đến Sọ Dừa, phú ông ngần ngại. Nhưng nghĩ: Nuôi nó thì ít tốn cơm, công sá lại chẳng đáng là bao, phú ông đồng ý. Chẳng ngờ cậu chăn bò rất giỏi. Ngày ngày, cậu lăn sau đàn bò ra đồng, tối đến lại lăn sau đàn bò về nhà. Cả đàn bò, con nào con nấy cứ no căng. Phú ông lấy làm mừng lắm!

Vào ngày mùa, tôi tớ ra đồng làm hết cả, phú ông bèn sai ba cô con gái thay phiên nhau đem cơm cho Sọ Dừa. Trong những lần như thế, hai cô chị kiêu kì, ác nghiệt thường hắt hủi Sọ Dừa, chỉ có cô em vốn tính thương người là đối đãi với Sọ Dừa tử tế.

Một hôm đến phiên cô út mang cơm cho Sọ Dừa. Mới đến chân núi, cô bỗng nghe thấy tiếng sáo véo von. Rón rén bước lên cô nhìn thấy một chàng trai khôi ngô tuấn tú đang ngồi trên chiếc võng đào thổi sáo cho đàn bò gặm cỏ. Thế nhưng vừa mới đứng lên, tất cả đã biến mất tăm, chỉ thấy Sọ Dừa nằm lăn lóc ở đấy. Nhiều lần như vậy, cô út biết Sọ Dừa không phải người thường, bèn đem lòng yêu quý.

Đến cuối mùa ở thuê, Sọ Dừa về nhà giục mẹ đến hỏi con gái phú ông về làm vợ. Bà lão thấy vậy tỏ ra vô cùng sửng sốt, nhưng thấy con năn nỉ mãi, bà cũng chiều lòng.

Thấy mẹ Sọ Dừa mang cau đến dạm, phú ông cười mỉa mai:

– Muốn hỏi con gái ta, hãy về sắm đủ một chĩnh vàng cốm, mười tấm lụa đào, mười con lợn béo, mười vò rượu tăm đem sang đây.

Bà lão đành ra về, nghĩ là phải thôi hẳn việc lấy vợ cho con. Chẳng ngờ, đúng ngày hẹn, bỗng dưng trong nhà có đầy đủ mọi sính lễ, lại có cả gia nhân ở dưới nhà chạy lên khiêng lễ vật sang nhà của phú ông. Phú ông hoa cả mắt lúng túng gọi ba cô con gái ra hỏi ý. Hai cô chị bĩu môi chê bai Sọ Dừa xấu xí rồi ngúng nguẩy đi vào, chỉ có cô út là cúi đầu e lệ tỏ ý bằng lòng.

Trong ngày cưới, Sọ Dừa cho bày cỗ thật linh đình, gia nhân chạy ra chạy vào tấp nập. Lúc rước dâu, chẳng ai thấy Sọ Dừa trọc lốc, xấu xí đâu chỉ thấy một chàng trai khôi ngô tuấn tú đứng bên cô út. Mọi người thấy vậy đều cảm thấy sửng sốt và mừng rỡ, còn hai cô chị thì vừa tiếc lại vừa ghen tức.

Từ ngày ấy, hai vợ chồng Sọ Dừa sống với nhau rất hạnh phúc. Không những thế, Sọ Dừa còn tỏ ra rất thông minh. Chàng ngày đêm miệt mài đèn sách và quả nhiên năm ấy, Sọ Dừa đỗ trạng nguyên. Thế nhưng cũng lại chẳng bao lâu sau, Sọ Dừa được vua sai đi sứ. Trước khi đi, chàng đưa cho vợ một hòn đá lửa, một con dao và hai quả trứng gà nói là để hộ thân.

Ganh tị với cô em, hai cô chị sinh lòng ghen ghét rắp tâm hại em để thay làm bà trạng. Nhân quan trạng đi vắng, hai chị sang rủ cô út chèo thuyền ra biển rồi cứ thế lừa đẩy cô em xuống nước. Cô út bị cá kình nuốt chửng, nhưng may có con dao mà thoát chết. Cô dạt vào một hòn đảo, lấy dao khoét bụng cá chui ra, đánh đá lấy lửa nướng thịt cá ăn. Sống được ít ngày trên đảo, hai quả trứng gà cũng kịp nở thành một đôi gà đẹp để làm bạn cùng cô út.

Một hôm có chiếc thuyền đi qua đảo, con gà trống nhìn thấy bèn gáy to:

Ò.. ó.. o

Phải thuyền quan trạng rước cô tôi về.

Quan cho thuyền vào xem, chẳng ngờ đó chính là vợ mình. Hai vợ chồng gặp nhau, mừng mừng tủi tủi. Đưa vợ về nhà, quan trạng mở tiệc mừng mời bà con đến chia vui, nhưng lại giấu vợ trong nhà không cho ai biết. Hai cô chị thấy thế khấp khởi mừng thầm, tranh nhau kể chuyện cô em rủi ro ra chiều thương tiếc lắm. Quan trạng không nói gì, tiệc xong mới cho gọi vợ ra. Hai cô chị nhìn thấy cô em thì xấu hổ quá, lén bỏ ra về rồi từ đó bỏ đi biệt xứ.

Phần 1. Chuẩn bị đọc - Bài Sọ Dừa (Truyện dân gian Việt Nam) - sách Chân trời sáng tạo

Câu 1 – trang 41. Đã bao giờ em đánh giá người khác chỉ qua hình thức bên ngoài? Cách đánh giá như vậy có chính xác không?

Trả lời

- Cũng có nhiều khi em đánh giá người khác qua dáng vẻ, hình thức bên ngoài (như nhìn vào cách ăn mặc, hình dáng, trang phục)

- Các đánh giá như vậy không hoàn toàn chính xác, vì hình thức bên ngoài không thể hiện được toàn diện, đầy đủ về một người.

Câu 2 – trang 41. Nhan đề văn bản gợi cho em liên tưởng gì?

Trả lời

- Nhan đề văn bản nghe rất lạ, vừa là tên, vừa chỉ vật, cái sọ dừa. Từ đó liên tưởng đến một người có ngoại hình có vẻ ngoài khác lạ.

** Câu hỏi bổ sung: Hãy tóm tắt truyện này?

Trả lời:

Nội dung HOT bị ẩn:

Bạn cần đăng nhập & nhấn Thích để xem

Phần 2: Trải nghiệm cùng văn bản - Soạn bài

Câu 1 – trang 41. Những chi tiết trong phần mở đầu giúp em biết được gì về nhân vật Sọ Dừa?

Trả lời:

1. Những chi tiết trong phần mở đầu giúp em biết được về nhân vật Sọ Dừa là: Sọ Dừa là nhân vật có thân phận thấp kém, mang hình dạng xấu xí nhưng có nhân phẩm đẹp. Cụ thể:

- Về sự ra đời kì lạ của Sọ Dừa: Khi bà mẹ thấy cái sọ dừa bên gốc cây to đựng đầy nước, bà đã uống và rồi về nhà có mang. Bà sinh ra một đứa bé không chân không tay, tròn như quả dừa

- Về hoạt động: Biết nói, biết cười, không biết đi, chỉ lăn lông lốc.

- Về suy nghĩ: Hiểu biết, biết suy nghĩ, biết cất được tiếng nói xin người mẹ nuôi mình chứ đừng vứt mình đi.

Câu 2 – trang 42. Theo em, Sọ Dừa có tìm được lễ vật hay không?

Trả lời:

- Theo em, Sọ Dừa sẽ tìm được lễ vật,

- Bởi vì Sọ Dừa là người hiền lành, lương thiện, chịu nhiều thiệt thòi nhưng thông minh, sáng dạ nên sẽ nhận được sự giúp đỡ, đúng với quan niệm của nhân dân ta "ở hiền gặp lành".

Phần 3: Suy ngẫm và phản hồi - Soạn văn 6 bài Sọ Dừa (truyện cổ tích - truyện dân gian)

Câu 1 – trang 44. Truyện cổ tích thường kể về nhân vật bất hạnh (người mồ côi, người mang lốt vật), nhân vật dũng sĩ, nhân vật thông minh. Theo em, Sọ Dừa thuộc kiểu nhân vật nào?

Trả lời:

Truyên cổ tích Sọ Dừa đang tìm hiểu thuộc kiểu truyện có nhân vật bất hạnh - người có hình dạng xấu xí.

Câu 2 – trang 44. Sắp xếp lại các sự việc theo đúng trình từ xảy ra trong truyện:

A. Bà mẹ đi hái cửi, uống nước trong sọ dừa rồi có mang, sinh ra Sọ Dừa dị hình dị dạng.

B. Sọ Dừa chăm lo học hành, đỗ trạng và đi sứ.

C. Sọ Dừa đi sứ về, hết sức vui mừng khi gặp lại vợ trên đảo.

D. Ở nhà phú ông, Sọ Dừa gặp được cô út và kết hôn với cô, trút bỏ lốt xấu xí.

Đ. Hai người chị hại em, đẩy vợ Sọ Dừa xuống biển.

E. Nhờ làm theo lời dặn của chồng, người vợ thoát nạn và sống trên đảo hoang.

G. Hai người chị xấu hổ bỏ đi biệt xứ.

H. Sọ Dừa xin đi chăn bò ở nhà phú ông để phụ giúp mẹ già.

Trả lời:

- Các sự việc trong truyện cổ tích được sắp xếp theo theo trình tự thời gian, sự việc gì xảy ra trước kể trước, việc gì xảy ra sau kể sau. Bởi thế, trong truyện này, các sự việc sắp xếp theo trình tự: A - h - d - b - đ - e - c – g. Cụ thể:

A. Bà mẹ đi hái cửi, uống nước trong sọ dừa rồi có mang, sinh ra Sọ Dừa dị hình dị dạng.

H. Sọ Dừa xin đi chăn bò ở nhà phú ông để phụ giúp mẹ già.

D. Ở nhà phú ông, Sọ Dừa gặp được cô út và kết hôn với cô, trút bỏ lốt xấu xí.

B. Sọ Dừa chăm lo học hành, đỗ trạng và đi sứ.

Đ. Hai người chị hại em, đẩy vợ Sọ Dừa xuống biển.

E. Nhờ làm theo lời dặn của chồng, người vợ thoát nạn và sống trên đảo hoang.

C. Sọ Dừa đi sứ về, hết sức vui mừng khi gặp lại vợ trên đảo.

G. Hai người chị xấu hổ bỏ đi biệt xứ.

Câu 3 – trang 45. Phẩm chất của nhân vật trong truyện cổ tích thường được bộc lộ qua chuỗi hành động xuyên suốt tác phẩm. Điều này được thể hiện như thế nào qua nhân vật Sọ Dừa?

Trả lời:

Phẩm chất của nhân vật Sọ Dừa được bộc lộ qua chuỗi hành động lô-gic, phù hợp, hợp lý, xuyên suốt tác phẩm. Đó là chàng rất lương thiện, hiền lành, tài giỏi, thông minh; được thể hiện qua các chi tiết:

- Chàng chăn bò rất giỏi: Cả ngày nắng cũng như ngày mưa, con bò nào cũng được ăn no căng.

- Chàng có tài thổi sáo rất hay (tiếng sáo cất lên rất du dương, véo von).

- Chàng giục mẹ hỏi con gái phú ông làm vợ và sắm đủ lễ vật theo yêu cầu của phú ông (gồm một chĩnh vàng cốm, mười tấm lụa đào, mười con lợn béo, mười vò rượu tăm).

- Chàng thi đỗ trạng nguyên (Sọ Dừa có trí thông minh tuyệt vời, hơn người thường, rất chăm chỉ, ngày đêm miệt mài đèn sách nên đã thi đỗ trạng nguyên.

- Sọ Dừa có tài dự đoán và biết lo xa mọi chuyện (khi chia tay vợ, chàng đã đưa cho vợ một hòn đá lửa, một con dao và hai quả trứng gà, dặn vợ dắt theo người phòng khi dùng đến).

Câu 4 – trang 45. Hãy chỉ ra các yếu tố kì ảo được sử dụng trong truyện Sọ Dừa. Theo em, các yếu tố kì ảo trong truyện này có vai trò gì?

Trả lời:

*Chỉ ra các yếu tố kì ảo được sử dụng trong truyện Sọ Dừa:

- Về sự ra đời của Sọ Dừa: Bà mẹ uống nước từ cái sọ dừa bên gốc cây to và có mang, sinh ra Sọ Dừa không có tay, không có chân, thân tròn vo như quả dừa.

- Khi đi chăn bò cho phú ông, tuy không có chân tay nhưng chàng chăn bò rất giỏi, rất tốt, mà ít người làm được.

- Sọ Dừa biến thành chàng trai khôi ngô, thổi sáo chăn bò, có tiếng động chàng trai biến mất, chỉ còn lại Sọ Dừa nằm lăn lóc ở đấy.

- Vợ Sọ Dừa bị cá nuốt vào bụng mà không chết, mà lấy dao đâm chết cá và mổ bụng chui ra.

* Vai trò của các yếu tố thần kì:

- Yếu tố kì ảo được thêm vào có tác dụng giúp nhân vật thể hiện được bản chất tốt đẹp của Sọ Dừa. Đó là với vẻ xấu xí bên ngoài thì chàng có nhiều phẩm chất rất đẹp. Điều đó giúp chàng cuối cùng có được cuộc sống hạnh phúc.

- Qua đó góp phần bộc lộ ước mơ của nhân dân về những người hiền lành, lương thiện sẽ gặp được những điều tốt đẹp trong cuộc sống (bố mẹ của Sọ Dừa hiếm muộn nhưng hiền lành, chịu khó đã được có con; Sọ Dừa dù hình dạng xấu xí nhưng lấy được người vợ hiền lành, nhân hậu; vợ Sọ Dừa đã thoát khỏi hoạn nạn). Đúng với quan niệm của nhân dân ở hiền gặp lành.

- Yếu tố kì ảo giúp cho truyện trở nên hấp dẫn, gây hứng thú với người đọc.

Câu 5 – trang 45. Xác định đề tài (hiện tượng đời sống được miêu tả trong văn bản) của truyện

Trả lời:

Truyện đề cập đến đề tài là các phẩm chất tinh thần, giá trị đích thực, vẻ đẹp bên trong của con người.

Câu 6 – trang 45. Cho biết chủ đề (vấn đề chính mà văn bản nêu lên) của truyện.

Trả lời:

- Truyện thể hiện ước mơ, nguyện vọng của nhân dân về sự đổi đời cho người thiệt thòi đau khổ, mơ ước cho sự công bằng xã hội. Người tài giỏi đức độ phải được sống hạnh phúc, còn kẻ ác tham lam sẽ bị trừng trị thích đáng.

- Truyện thể hiện ước mơ, nguyện vọng của nhân dân về xã hội công bằng, thiện chiến thắng ác, và có sự đổi đời cho người thiệt thòi đau khổ, mơ ước cho sự công bằng xã hội. Người tài giỏi đức độ phải được sống hạnh phúc, còn kẻ ác tham lam sẽ bị trừng trị thích đáng.

Câu 7 – trang 45. Qua truyện Sọ Dừa, em học gì về cách nhìn nhận, đánh giá con người?

Trả lời:

Qua truyện Sọ Dừa, em học được nhiều bài học bổ ích. Đó là: Chúng ta không nên nhìn nhận, đánh giá con người chỉ qua vẻ bề ngoài, qua hình thức bên ngoài, mà cần nhìn nhận toàn diện về họ, cần coi trọng vẻ đẹp phẩm chất, nhân cách, vẻ đẹp bên trong tâm hồn của họ.

* * * Bài tiếp theo: Soạn bài Em bé thông minh – Văn 6 Sách Chân trời sáng tạo

Chúc các em học tốt! Pikachu

 

Mik đánh giá bài bạn 5 sao