Soạn bài: Những câu hát về tình cảm gia đình – Câu hỏi Ôn tập Ngữ văn 7

I. Tìm hiểu chung

- Khái niệm: Ca dao, dân ca là những khái niệm tương đương, chỉ các thể loại trữ tình dân gian, kết hợp lời và nhạc, dùng để diễn tả đời sống nội tâm của con người.

- Tác giả: Tác giả dân gian

- Phương thức biểu đạt chính: Biểu cảm.

- Thể thơ: Lục bát

II. Soạn bài - Đọc hiểu văn bản:

1. Bài ca dao số 1: Lời mẹ hát ru con

Công cha như núi ngất trời,

Nghĩa mẹ như nước ở ngoài biển Đông.

Núi cao biển rộng mênh mông.

Cù lao chín chữ ghi lòng con ơi!

a. Câu hỏi đọc hiểu:

Câu 1 (Trang 35 sgk)

Bài 1: Đây là lời của người mẹ hát ru con

Bài 2: Lời của người con gái lấy chồng xa quê nói với mẹ và quê mẹ

Bài 3: Nỗi nhớ của con cháu với ông bà

Bài 4: Có thể là:

- Đây là lời của ông bà nói với con cháu

- Lời cha mẹ dặn dò con cái phải biết yêu thương nhau

- Lời anh em trong nhà tâm sự, bảo ban lẫn nhau

Câu 2 (trang 36 sgk)

Trong bài ca dao 1, bằng lời hát ru, người mẹ muốn nói với con cần ghi nhớ công ơn của cha mẹ dành cho con cái.

- Bài ca dao sử dụng lời hát ru, người nghe sẽ dễ thấm nhuần tư tưởng hơn, chính điều này khiến cho ca dao dễ đi vào lòng người hơn.

- Hình ảnh so sánh trong bài: Công cha - núi ngất trời, nghĩa mẹ - nước biển Đông để thấy được sự mênh mông, vĩnh hằng của trời đất, thiên nhiên để so sánh.

- Những câu ca dao tương tự nói đến công cha, nghĩa mẹ, tương tự như ở bài 1:

+Đi khắp thế gian không ai tốt bằng mẹ

Gánh nặng cuộc đời không ai khổ bằng cha

+Ơn cha nặng lắm ai ơi

Nghĩa mẹ bằng trời, chín tháng cưu mang.

b. Nhận xét:

- Với việc sử dụng biện pháp so sánh, hình ảnh ẩn dụ bài ca dao đã ngợi ca công lao to lớn của cha mẹ:

+Bằng biện pháp so sánh: Công cha – núi ngất trời, nghĩa mẹ - nước ở ngoài biển Đông, tác giả dân gian dùng cái rộng lớn, mênh mông của thiên nhiên để gợi nên công lao to lớn, không gì sánh bằng của cha mẹ

+ Sử dụng hình ảnh ẩn dụ quen thuộc "Cù lao chín chữ" : Nói lên lòng biết ơn của con cái đối với cha mẹ, đồng thời làm tăng thêm âm điệu tôn kính, nhắn nhủ, tâm tình của câu hát

- Qua đó, răn dạy con cháu phải luôn ghi nhớ và báo đáp công ơn to lớn ấy

2. Bài ca dao số 2: Lời người con gái lấy chồng xa quê với mẹ

(Đọc thêm)

Chiều chiều ra đứng ngõ sau.

Trông về quê mẹ ruột đau chín chiều.

Bài ca dao là nỗi niềm của người con gái lấy chồng xa quê, buồn, cô đơn, buồn tủi - Đây cũng chính là số phận của người phụ nữ trong xã hội trọng nam khinh nữ.

3. Bài ca dao số 3: Lời của con cháu với ông bà

(Đọc thêm)

Ngó lên nuộc lạt mái nhà,

Bao nhiêu nuộc lạt nhớ ông bà bấy nhiêu.

- Câu ca dao nói lên một tình cảm cao đẹp, đáng trân trọng của con người Việt Nam luôn hiếu thảo, biết ơn đối với đấng sinh thành

4. Bài ca dao số 4: Tiếng hát về tình cảm anh em ruột thịt

Anh em nào phải người xa,

Cùng chung bác me, một nhà cùng thân.

Yêu nhau như thể tay chân,

Anh em hòa thuận, hai thân vui vầy.

a. Câu hỏi đọc hiểu

Câu 5 (trang 36 sgk) Tiếng hát về tình cảm anh em thân thương, ruột thịt được thể hiện qua lời nhắn nhủ tâm tình, hình thức phong phú.

- Sử dụng cặp từ cùng chung- cùng thân: Nhấn mạnh mối quan hệ ruột thịt, khăng khít

- Biện pháp so sánh anh em – chân tay: Cách ví von giàu hình tượng gợi sự liên tưởng về mối quan hệ mật thiết, biết nương tựa lẫn nhau trong cuộc sống

→ Bài ca dao nhắc nhở anh em trong cùng gia đình phải biết yêu thương lẫn nhau, nương tựa và cùng hỗ trợ lẫn nhau.

b. Nhận xét chung:

Bài ca dao nhắc nhở anh em trong cùng gia đình phải biết yêu thương lẫn nhau, nương tựa và cùng hỗ trợ lẫn nhau. Làm được điều đó sẽ khiến cha mẹ vui lòng:

+ Với việc sử dụng cặp từ "cùng chung"... "

Cùng thân", bài ca dao khẳng định tình cảm anh em thân thương, mối quan hệ ruột thịt, sự gắn bó thân thiết

- Nghệ thuật so sánh "anh em" – "chân tay" giàu hình tượng gợi sự liên tưởng về mối quan hệ mật thiết, biết nương tựa lẫn nhau trong cuộc sống

III. Tổng kết

1. Giá trị nội dung

- Tình cảm gia đình là một trong những chủ đề tiêu biểu của ca dao, dân ca. Những câu hát thuộc chủ đề này thường là lời ru của mẹ, lời của cha mẹ, ông bà nói với con cháu, lời của con cháu nói về cha mẹ, ông bà. Những câu hát này thường dùng để bày tỏ tâm tình, nhắc nhở về công ơn sinh thành, về tình mẫu tử, tình cảm anh em ruột thịt.

- Giáo dục con người về lòng biết ơn và tình cảm yêu thương trong gia đình

2. Giá trị nghệ thuật

- Sử dụng nhuần nhuyễn thể thơ lục bát

- Sử dụng biện pháp so sánh, ẩn dụ, nghệ thuật đối..

- Giọng điệu ngọt ngào, tâm tình, thủ thỉ..

IV. Đề ôn tập: Những câu hát về tình cảm gia đình – Đọc bài ca dao, trả lời câu hỏi

Đề số 1:

Đề bài: Đọc bài ca dao sau và trả lời câu hỏi:

Công cha như núi ngất trời,

Nghĩa mẹ như nước ở ngoài biển Đông.

Núi cao biển rộng mênh mông.

Cù lao chín chữ ghi lòng con ơi!

Câu 1: Xác định biện pháp tu từ được sử dụng trong bài ca dao trên? Tác dụng?

Câu 2. Tại sao tác giả dân gian lại lấy những hình ảnh núi thái sơn, nước trong nguồn, để nói về công cha nghĩa mẹ?

Câu 3: Em hãy chỉ rõ nét đặc sắc về nghệ thuật và nội dung của bài ca dao

Câu 4: Qua bài ca dao trên, em hãy nêu suy nghĩ của mình về đạo làm con

Câu 5: Bài ca dao là lời của ai nói với ai?

Câu 6: Tìm và giải thích 1 từ Hán Việt được sử dụng trong bài ca dao trên

Câu 7. Hãy tìm và viết thêm ít nhất 2 bài ca dao cùng chủ đề.

Câu 8. Viết đoạn văn 7- 10 câu trình cảm nhận của em về bài ca dao. Trong đó có sử dụng 2 từ ghép và 2 từ dùng để liên kết đoạn văn (Gạch chân và chỉ rõ)

Trả lời:

Nội dung HOT bị ẩn:

Bạn cần đăng nhập & nhấn Thích để xem

Đề số 2

Câu 1: Phân biệt ca dao và dân ca

Câu 2: Giải nghĩa từ: Cù lao chín chữ

Câu 3: Thông điệp gợi ra từ bài ca dao về chủ đề gi đình?

Câu 4: Những biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong ca dao?

+ Thể thơ lục bát giàu nhạc điệu

+ Hình ảnh so sánh quen thuộc, dễ liên tưởng

+ Lối độc thoại đặc sắc như lời tâm tình, nhắn nhủ

+ Tình cảm gia đình được diễn tả sâu sắc trong cả bốn bài ca dao

Câu 5. Từ bài ca dao số 4, em hãy tìm đọc và chép lại một số bài ca dao khác có nội dung tương tự.

Trả lời:

Nội dung HOT bị ẩn:

Bạn cần đăng nhập & nhấn Thích để xem

*** Mời các em đọc bài tiếp theo: Phát Biểu Cảm Nghĩ Về Bài Ca Dao: Công cha như núi ngất trời (Dàn ý, Bài văn mẫu)

* * * Và bài tiếp theo: Cảm nhận về bài ca dao Anh em nào phải người xa - lớp 7. Hay nhất

* * * Bài tiếp theo: Soạn bài: Những câu hát về tình yêu quê hương, đất nước, con người - Có đề kiểm tra phần Đọc -hiểu