Soạn bài: Mây và sóng - Ngữ Văn 6, sách Chân trời sáng tạo

Kiến thức Ngữ Văn

*Tác giả

- R. Ta-go (1861-1941) tên đầy đủ là Ra-bin-đra-nát Ta-go (Ra-bin-đra-nát nghĩa là Thần Thái Dương, là nhà văn nổi tiếng của Ấn Độ, xuất thân trong 1 gia đình quý tộc nhưng số phận Ta-go gặp nhiều bất hạnh.

- Năm 1913, ông trở thanh người Châu Á đầu tiên được trao Giải Nobel Văn học với tập "Thơ dâng"

- Ta-go đã để lại cho nhân loại gia tài văn hóa đồ sộ: 52 tập thơ, 42 vở kịch, khoảng 100 truyện ngăn, trên 1500 bức họa.. tiêu biểu như: Tập thơ Người làm vườn, tập Trăng non, tập Thơ dâng..

- Phong cách sáng tác thơ ca, những tác phẩm của ông thể hiện tinh thần dân tộc và dân chủ sâu sắc, tinh thần nhân văn cao cả và chất trữ tình triết lí nồng đượm.



* Tác phẩm

- Hoàn cảnh sáng tác: "Mây và sóng" in trong tập thơ Si-su (Trẻ thơ), xuất bản năm 1909 và được Ta-go dịch ra tiếng Anh, in trong tập Trăng non xuất bản năm 1915.

- Bố cục: 2 phần

+ Phần 1 :(Từ đầu đến "xanh thẳm") : Cuộc trò chuyện của em bé với mây và mẹ

+ Phần 2 :(Còn lại) : Cuộc trò chuyện của em bé với sóng và mẹ.

* Tóm tắt nội dung

- Thế giới mà mây và sóng vẽ ra là thế giới diệu kì, bí ẩn, hấp dẫn, cũng là những thú vui, những cám dỗ trong cuộc sống thường ngày mà con người rất dễ bị thu hút.

- Em bé từ chối lời mời vì mẹ chính là lí do khiến em bé từ chối, em nghĩ tới mẹ

- Đối với em bé: Đó là trò chơi thú vị hơn, hay hơn vì những trò chơi ấy bắt nguồn từ tình yêu thương mẹ. Tình mẫu tử thiêng liêng và bất diệt, đó là tình cảm lớn lao được nâng tầm vũ trụ.

*Giá trị nội dung

- Thông qua cuộc trò chuyện của em bé với mẹ, bài thơ Mây và sóng của Ta-go ngợi ca tình mẫu tử thiêng liêng sâu sắc

- Bài thơ chứa đựng những triết lí giản dị nhưng đúng đắn về hạnh phúc trong cuộc đời

*Giá trị nghệ thuật

- Sử dụng hình ảnh mang giàu chất trữ tình mang ý nghĩa biểu tượng

- Kết cấu bài thơ như một câu chuyện kể tạo ấn tượng thú vị với hình thức đối thoại lồng trong lời kể của em bé

- Nghệ thuật đối lập, ẩn dụ, nhân hóa..

* Đặc trưng của thơ – đặc điểm nhận diện

- Thơ chú trọng đến cái đẹp, phần thi vị của tâm hồn con người và cuộc sống khách quan.

- Ngôn ngữ thơ cô đọng, hàm súc, giàu hình ảnh và nhạc điệu.

- Tính cô đọng trong số lượng từ, tính tượng hình và dư âm thanh nhạc trong thơ biến nó thành một hình thức nghệ thuật độc đáo, tách biệt hẳn khỏi các hình thức nghệ thuật khác.

- Có phân dòng và vần hiệp lời thơ, cách ngắt nhịp, sử dụng thanh điệu.. làm tăng sức âm vang và lan tỏa, thẩm sâu của ý thơ.

- Phân loại: Thơ trữ tình (đi sâu vào tâm tư tình cảm, những chiêm nghiệm của con người về cuộc đời; Thơ tự sự (cảm nghĩ vận động theo mạch kể chuyện) ; Thơ trào phúng (phủ nhận những điều xấu bằng lối viết mỉa mai, khôi hài;..

Hướng dẫn Soạn bài: Mây và sóng - Văn 6, sách Chân trời sáng tạo

*** Chuẩn bị đọc

Chắc hẳn em đã từng chơi một trò chơi nào đó với người thân trong gia đình (cha mẹ, anh chị). Em có cảm xúc như thế nào về những giây phút ấy.

Trả lời:

- Vào mỗi buổi tối, em thường cùng bố và mẹ thường chơi trò nối chữ.

- Đó giây phút gia đình em vừa được quây quần bên nhau, vừa tràn ngập vui vẻ, hạnh phúc và thoải mái. Trò chơi đó đồng thời cùng giúp em bồi dưỡng thái độ tự tin khi ứng xử, giao tiếp.

*** Trải nghiệm cùng văn bản

Câu 1. Qua hình dung của người con về trò chơi khác "thú vị" hơn, em nghĩ người con muốn thể hiện tình cảm gì?

Trả lời:

- Qua hình dung của người con về trò chơi khác "thú vị" hơn trò chơi của mây và sóng, em đoán người con muốn bày trò trơi với mẹ để thể hiện tình yêu thương của mình đối với mẹ.

- Em nghĩ con sẽ là mây, mẹ sẽ là trăng, con sẽ dùng hai tay ôm lấy mẹ, cái ôm ấm áp tràn đầy tình yêu của người con. Con muốn lúc nào cũng bên cạnh và ôm lấy mẹ.

Câu 2. Hình ảnh nào thể hiện lên trong tâm trí em khi đọc bài thơ này?

Trả lời:

- Đọc bài thơ, qua lời mời gọi của mây và sóng, em hình dung ban đầu, em bé bị hấp dẫn bởi những lời mời thú vị nên tò mò, muốn vui chơi

- Khi em bé từ chối lời mời, em nghĩ lúc đó em nghĩ tới mẹ, mẹ em đang đợi và em hiểu mẹ luôn mong muốn em ở nhà nên em bé từ chối những cám dỗ, những lời mời hấp dẫn đó.

- Qua hai trò chơi của em bé và mẹ ( "Con là mây và mẹ là trăng) và (" Con là sóng và mẹ sẽ là bến bờ kì lạ ") : Em hình dung em bé bày trò chơi với mẹ rất thú vị, hấp dẫn, và đầy ắp niềm vui, tiếng cười hạnh phúc.

-> Hình ảnh mẹ và con hiện lên trong bài thơ ngàn ngập tình yêu và sự gắn bó yêu thương và hạnh phúc

*** Suy ngẫm và phản hồi

Câu 1. Những dấu hiệu nào giúp em nhận biết Mây và sóng là một bài thơ?

Trả lời:

Mây và sóng được coi là một bài thơ vì có những dấu hiệu:

- Kết thúc mỗi câu tác giả đều xuống dòng.

- Bài thơ thể hiện được âm điệu trữ tình, cảm xúc nhẹ nhàng, sâu sắc, để lại dư âm, cảm xúc lắng đọng trong lòng bạn đọc.

- Ngôn ngữ cô đọng, hàm súc, giàu hình ảnh và nhạc điệu, hình ảnh giàu tính biểu tượng, ngôn ngữ cô động.

- Âm điệu nhịp nhàng, ngắt nhịp linh hoạt, sử dụng thanh điệu..

Câu 2. Kẻ bảng sau vào vở và điền các thông tin phù hợp, sau đó, trao đổi với bạn:

Trả lời:

* Ấn tượng của em về bài thơ

- Bài thơ Mây và sóng có kết cấu theo hình thức văn xuôi, khác với kết cấu của những bài thơ bình thường (thường kết cấu là thơ 4 chữ, 5 chữ, 8 chữ, thơ tự do).

- Khi đọc bài thơ em có thể cảm nhận rõ được con người không tránh khỏi những sự thu hút, cám dỗ từ đời sống, nếu như không có điểm tựa vững chắc, con người rất dễ vướng vào những cám dỗ đó.

- Đặc biệt bài thơ đã truyền đạt được tình mẫu tử thắm thiết và niềm hạnh phúc vô bờ bến trong những trò chơi của hai mẹ con do em bé nghĩ ra. Tình mẫu tử chính là một điểm tựa vững chắc trong đời người.

*Những hình ảnh, biện pháp tu từ gợi cho em ấn tượng

- Những hình ảnh: Bài thơ ấn tượng, nhiều hình ảnh thiên nhiên rộng lớn, gợi hình, gợi cảm sống động và đầy màu sắc với những hình ảnh thiên nhiên rộng lớn: Mây, sóng, biển cả, bình minh vàng, hoàng hôn, vầng trăng bạc, bầu trời xanh thẳm, bến bờ kì lạ.

+ Hình ảnh thiên nhiên lung linh, kì ảo nhưng vẫn rất sinh động, chân thực.

+ Những hình ảnh thiên nhiên ấy được cảm nhận qua cái nhìn và tâm hồn của em bé nên càng đẹp, sinh động, hấp dẫn. -Biện pháp tu từ:

- Biện pháp tu từ:

+Ẩn dụ: Nhiều hình ảnh mang ý nghĩa tượng trưng (những trò chơi trên mây, trong sóng tượng trưng cho những thú vui hấp dẫn trong cuộc đời;" bến bờ kì lạ "tượng trưng cho tấm lòng bao la và sự bao dung của mẹ)

+Điệp ngữ: Có người gọi con, con hỏi, lăn,

+Đối lập: Lúc đầu em bé cũng bị hấp dẫn bởi lời mời gọi (con hỏi) nhưng sau đó đã từ chối (em bé lựa chọn ở bên mẹ, bày trò chơi hấp dẫn với mẹ)

*Ý kiến của bạn em

- Nhất trí

Câu 3. Hãy phác họa bằng lời hoặc tranh những hình dung của em khi đọc bài thơ và chia sẻ với các bạn

Trả lời:

- Trên mây và trong sóng, có lời mời gọi em bé đến vui chơi cùng họ. Em ngước nhìn lên bầu trời để trò chuyện với mây

- Ban đầu, em bé bị hấp dẫn bởi những lời mời thú vị, muốn vui chơi cùng nên tỏ mò hỏi lại và chăm chú lắng nghe tiếng họ trả lời.

- Em bé từ chối lời mời, em nghĩ lúc đó em nghĩ tới mẹ, mẹ em đang đợi và em hiểu mẹ luôn mong muốn em ở nhà nên em bé từ chối những cám dỗ, những lời mời hấp dẫn đó.

- Em bày trò chơi thú vị cùng với mẹ (" Con là mây và mẹ là trăng) và ( "Con là sóng và mẹ sẽ là bến bờ kì lạ") trong niềm vui, tiếng cười nói vui vẻ, với khuôn mặt mặt rạng rỡ, thể hiện sự thích thú, hạnh phúc.

- Bài thơ đã truyền đạt được tình mẫu tử thắm thiết và niềm hạnh phúc vô bờ bến trong những trò chơi của hai mẹ con do em bé nghĩ ra.

Câu 4. Hãy nêu hiệu quả của việc sử dụng các yếu tố tự sự và miêu tả trong bài thơ:

Trả lời

- Hiệu quả của việc sử dụng các yếu tố tự sự và miêu tả trong bài thơ Mây và sóng:

+ Yếu tố tự sự: Giúp người đọc hình dung rõ hơn sự việc, tình huống xảy ra với em bé, phản ứng của em. Để từ đó bộc lộ chân thực tình cảm và sự gắn bó của con với mẹ; cũng như niềm vui, niềm hạnh phúc của hai mẹ con trong những trò chơi.

+ Yếu tố miêu tả (bình minh vàng, vầng trăng bạc, bầu trời xanh thẳm) : Giúp người đọc hình dung cụ thể, chi tiết, tỉ mỉ các hình ảnh, sự vật cũng như tâm trạng của hai mẹ con được hiện lên một cách sinh động, hấp dẫn hơn.

Câu 5. Em có cảm nhận gì về tình cảm của tác giả? Những chi tiết nào trong bài thơ khiến em có cảm nhận đó?

Trả lời

- Em cảm nhận về tình cảm của tác giả là:

Nội dung HOT bị ẩn:

Bạn cần đăng nhập & nhấn Thích để xem

** Bài tiếp: Soạn Bài: Chị Sẽ Gọi Em Bằng Tên – Ngữ Văn 6, Chân Trời Sáng Tạo