* Kiến thức cơ bản cần nhớ: Thể loại: Truyện cổ tích - Phương thức biểu đạt chính: Tự sự - Ngôi kể: Thứ 3 - Bố cục: Chia 3 phần: + Đoạn 1 (Từ đầu.. lỗi lạc) : Vua sai viên quan đi rao tìm người tài giúp nước. + Đoạn 2 (tiếp.. láng giềng) : Những thử thách chứng tỏ sự thông minh của cậu bé. + Đoạn 3 (còn lại) : Cậu bé được làm trạng nguyên. - Giá trị nội dung: Truyện đề cao sự thông minh và trí khôn dân gian (qua hình thức giải những câu đố, vượt những thách đố oái oăm) - Giá trị nghệ thuật: Truyện sử dụng hình thức là những câu đố oái oăm để tạo tình huống truyện hấp dẫn, tạo thử thách để nhân vật bộc lộ trí thông minh. Cách dẫn dắt truyện rất tự nhiên, ấn tượng. Phần 1, Chuẩn bị đọc (trang 45) – hướng dẫn Soạn bài Em bé thông minh (truyện dân gian) – Ngữ văn 6 (Sách Chân trời sáng tạo) Câu 1. Người như thế nào được xem là người thông minh? Trả lời: - Người được xem là người thông minh khi người đó có trí tuệ vượt trội hơn người, nhận thức nhanh, tư duy nhanh, phán đoán nhanh, hiểu nhanh, tiếp thu nhanh mọi vấn đề; đồng thời biết đối đáp, ứng biến cả tìm ra cách xử lí nhanh, tốt, hay nhất dù đó là tình huống khó khăn, cấp bách.. - Người được xem là người thông minh khi người đó còn có cách ứng xử khôn khéo, khéo léo. Câu 2. Theo em, người thông minh có thể giúp ích gì cho mọi người? Trả lời: Người thông minh sẽ giúp mọi người tìm được cách giải quyết nhanh những khó khăn trong cuộc sống; tìm ra phương pháp làm hay, sáng tạo, hiệu quả và rút ngắn được thời gian, mang lại hiệu quả cao trong giao tiếp, trong ứng xử, trong học tập và làm việc. * Nội dung câu chuyện: Ngày xưa có một ông vua sai một viên quan đi dò la khắp nước tìm người tài giỏi. Viên quan ấy đã đi nhiều nơi, đến đâu ông cũng ra những câu đố oái oăm để hỏi mọi người, nhưng tuy mất nhiều công mà chưa thấy có người nào thật lỗi lạc. Một hôm, viên quan đi qua một cánh đồng làng kia, chợt thấy bên vệ đường có hai cha con nhà nọ đang làm ruộng: Cha đánh trâu cày, con đập đất. Ông bèn dừng ngựa lại hỏi: – Này, lão kia! Trâu của lão cày một ngày được mấy đường? Người cha đứng ngẩn người ra chưa biết trả lời thế nào thì đứa con chừng bảy, tám tuổi nhanh miệng hỏi vặn lại quan rằng: – Thế xin hỏi ông câu này đã. Nếu ông trả lời được ngựa của ông đi một ngày được mấy bước tôi sẽ cho ông biết trâu của cha tôi cày một ngày được mấy đường. Viên quan nghe nó hỏi lại như thế thì há hốc mồm sửng sốt, không biết đáp sao cho ổn. Ông thầm nghĩ, nhất định nhân tài ở đây rồi, chả phải tìm đâu mất công, bèn hỏi tên họ làng xã quê quán của hai cha con rồi phi ngựa một mạch về tâu vua. Nghe nói, vua lấy làm mừng lắm. Nhưng, để biết đích xác hơn nữa, vua sai thử lại. Vua sai ban cho làng ấy ba thúng gạo nếp với ba con trâu đực, ra lệnh phải nuôi làm sao cho ba con trâu ấy đẻ thành chín con, hẹn năm sau phải đem nộp đủ, nếu không thì cả làng phải tội. Khi dân làng nhận được lệnh vua thì ai nấy đều tưng hửng và lo lắng không hiểu thế là thế nào. Bao nhiêu cuộc họp làng, bao nhiêu lời bàn tán, vẫn không có cách gì giải quyết cả. Từ trên xuống dưới, mọi người đều tin là tai vạ. Việc đến tai em bé con nhà thợ cày. Em liền bảo cha: – Chả mấy khi được lộc vua ban, bố cứ thưa với làng làm thịt hai trâu và đồ hai thúng gạo nếp để mọi người ăn một bữa cho sướng miệng. Còn một trâu và một thúng gạo, ta sẽ xin làng làm phí tổn cho bố con ta trẩy kinh lo việc đó. – Ðã ăn thì còn lo liệu thế nào? Ðừng có làm dại mà mất đầu đó con ạ! Nhưng đứa con quả quyết: – Cha cứ mặc con lo liệu, thế nào cũng xong xuôi mọi việc. Người cha vội ra đình trình bày câu chuyện. Cả làng nghe nói vẫn còn ngờ vực, bắt cha con phải làm giấy cam đoan, mới dám ngả trâu đánh chén. Sau đó mấy hôm, hai cha con khăn gói tìm đường tiến kinh. Ðến hoàng cung, con bảo cha đứng ở ngoài, còn mình thì nhè lúc mấy tên lính canh vô ý, lẻn vào sân rồng khóc um lên. Vua sai lính điệu vào, phán hỏi: – Thằng bé kia, có việc gì? Sao lại đến đây mà khóc? – Tâu đức vua – em bé đáp – mẹ con chết sớm mà cha con thì không chịu đẻ em bé để chơi với con cho có bạn, cho nên con khóc. Dám mong đức vua phán bảo cha con cho con được nhờ. Nghe nói, vua và các triều thần đều bật cười. Vua phán: – Muốn có em thì phải kiếm vợ khác cho bố mày, chứ bố mày là giống đực, làm sao mà đẻ được! Em bé bỗng tươi tỉnh: – Thế sao làng chúng con lại có lệnh trên bắt nuôi ba con trâu đực cho đẻ thành chín con để nộp đức vua? Giống đực thì làm sao mà đẻ được kia chứ! Vua cười bảo: – Ta thử đấy thôi mà! Thế làng chúng mày không biết đem trâu ấy ra thịt mà ăn với nhau à? Tâu đức vua, làng chúng con sau khi nhận được trâu và gạo nếp, biết là lộc của đức vua, cho nên đã làm cỗ ăn mừng với nhau rồi. Vua và đình thần chịu chú bé là thông minh lỗi lạc. Nhưng vua vẫn còn muốn thử một lần nữa. Qua hôm sau, khi hai cha con đang ăn cơm ở nhà công quán, bỗng có sứ nhà vua mang tới cho một con chim sẻ, với lệnh bắt họ phải dọn thành ba cỗ thức ăn. Em bé bảo cha lấy cho mình một cái kim may rồi đưa cho sứ giả, bảo: – Phiền ông cầm lấy cái này về tâu đức vua xin rèn cho tôi thành một con dao để xẻ thịt chim. Vua nghe nói, từ đó mới phục hẳn. Lập tức, vua cho gọi cả hai cha con vào, ban thưởng rất hậu. Hồi đó, có một nước láng giềng lăm le muốn chiếm bờ cõi nước ta. Ðể dò xem bên này có nhân tài hay không, họ sai sứ đưa sang một cái vỏ con ốc vặn rất dài, rỗng hai đầu, yêu cầu xâu một sợi chỉ mảnh xuyên qua đường ruột ốc. Sau khi nghe sứ thần trình bày mục đích cuộc đi sứ, vua quan nhìn nhau. Không trả lời được câu đó oái oăm ấy tức là tỏ ra thua kém và thừa nhận sự thần phục của mình đối với nước láng giềng. Các đại thần đều vò đầu suy nghĩ. Có người dùng miệng hút. Có người bôi sáp vào sợi chỉ cho cứng để cho dễ xâu v. V.. Nhưng, tất cả mọi cách đều vô hiệu, bao nhiêu ông Trạng và các nhà thông thái triệu vào đều lắc đầu bó tay. Cuối cùng, triều đình đành mời sứ thần ra ở công quán để có thì giờ đi hỏi ý kiến em bé thông minh nọ. Khi một viên quan mang dụ chỉ của vua đến thì em còn đùa nghịch ở sau nhà. Và khi nghe nói xâu chỉ vào vỏ ốc, em bé hát lên một câu: Tang tình tang! Tính tình tang Bắt con kiến càng buộc chỉ ngang lưng Bên thời lấy giấy mà bưng Bên thời bôi mỡ, kiến mừng kiến sang Tang tình tang.. Rồi bảo: – Cứ theo cách đó là xâu được ngay! Viên quan sung sướng, lật đật trở về tâu vua. Vua và các quan triều thần nghe nói thì mừng lắm. Quả nhiên con kiến càng đã xâu được sợi chỉ xuyên qua đường ruột ốc trước con mắt thán phục của sứ giả nước láng giềng. Rồi đó, vua phong cho em bé làm Trạng nguyên. Vua lại sai xây dinh thự ở một bên hoàng cung cho em ở, để tiện hỏi han. Phần 2, Trải nghiệm cùng văn bản – Hướng dẫn Soạn bài Em bé thông minh – Sách giáo khoa, trang 46 Câu 1. Trang 46. Theo em ai sẽ là người giải quyết thử thách này? Người đó có thành công không? Trả lời: Theo em, cậu bé sẽ là người giải quyết thử thách này – đó là giải câu đố của vua - Vì cậu bé đã bộc lộ trí thông minh tuyệt vời, hơn người của mình qua các câu đố thử tài của quan nên nhà vua muốn thử thách thêm cậu bé lần nữa cũng như để kiểm chứng chính xác tài năng của em bó nhỏ tuổi này. Câu 2. Trang 47. Liệu trong phần tiếp theo, em bé có phải vượt qua những thử thách nữa hay không? Trả lời: - Chắc chắn trong phần tiếp theo, cậu bé sẽ tiếp tục gặp các thử thách lớn hơn, khó khăn hơn và với trí thông minh hơn người của cậu bé thì cậu sẽ vượt qua thử thách được dễ dàng khiến mọi người phải thực sự khâm phục. Câu 3. Trang 48. Chi tiết em bé "hát lên một câu" cho em biết điều gì về nhân vật này? Gợi ý: Trước câu đố hóc búa không ai giải được, cậu bé vừa chơi đùa vừa "hát lên một câu" cho em biết: - Cậu bé đã nhanh chóng tìm ra lời giải, đã giải được câu đố - Thể hiện sự hồn nhiên, vui vẻ, nhí nhảnh của cậu bé. - Chứng tỏ thử thách không khiến cậu phải cảm thấy mệt mỏi, căng thẳng, nao núng, sợ hãi. Phần 3, Suy ngẫm và phản hồi - Soạn bài Em bé thông minh (Chân trời sáng tạ0) Câu 1. Trang 48. Truyện Em bé thông minh kể về kiểu nhân vật nào trong truyện cổ tích? Trả lời Truyện Em bé thông minh kể về kiểu nhân vật thông minh trong truyện cổ tích. Câu 2. Đọc đoạn văn sau và trả lời câu hỏi: Hồi đó, có một nước láng giềng lăm le muốn chiếm bờ cõi nước ta. Để dò xem bên này có nhân tài hay không, họ sai sứ đưa sang một cái vỏ ốc vặn rất dài, rỗng hai đầu, đố làm sao xâu một sợi chỉ mảnh xuyên qua đường ruột ốc. Đây là lời của người kể chuyện hay lời nhân vật? Vì sao em cho là như vậy? Trả lời Đây là lời của người kể chuyện vì đây là phần lời người kể đang tường thuật lại sự việc diễn ra. Đây là đặc điểm chung của văn học dân gian, người kể là tác giả dân gian, truyện kể theo ngôi thứ 3. Câu 3. Trang 48. Trong truyện, em bé đã vượt qua những thử thách nào? Các thử thách ấy có ý nghĩa gì trong việc thể hiện phẩm chất của nhân vật em bé thông minh? Trả lời: Trong truyện, em bé đã vượt qua 4 thử thách. Các thử thách khó theo cấp độ tăng dần, đòi hỏi cậu bé phải mưu trí, nhanh trí, sáng dạ và khôn khéo để giải các câu đố hóc búa. Đó là: - Lần một: Em bé trả lời câu hỏi phi lí của viên quan. Đó là khi viên quan hỏi cha cậu cày mỗi ngày được mấy đường, em đã thông minh trả lời theo cách hỏi ngược lại. - Lần hai: Em thông minh và khôn khéo, vờ khóc um lên vì cha không chịu đẻ em bé. Đó là khi nhà vua bắt dân làng cậu bé nuôi trâu đực phải đẻ được con, em đã lẻn vào sân, khóc trách cha không đẻ em bé, làm vui tự nói ra sự vô lý trong câu đố của vua. - Lần thứ ba: Em bé trả lời câu đố vua giao cho chính mình, làm sao thịt một con chim sẻ phải dọn thành ba cỗ thức ăn bằng cách nhờ quan mài một cây kim thành dao để xẻ thịt chim, làm cỗ. - Lần thứ tư: Em bé giải câu đố hóc búa của sứ thần yêu cầu xâu sợi chỉ mềm qua đường ruột ốc xoắn rất dài bằng câu hát có vận dụng kinh nghiệm dân gian. Câu 4. Trang 48. Em đánh giá như thế nào về kết thúc của truyện? Trả lời Kết thúc truyện rất có hậu, hợp lý, hay, thuyết phục người đọc, xứng đáng với tài năng, trí tuệ của em. Đó là em bé được phong làm trạng nguyên, được tặng dinh thự Đây là mô tuýp kết thúc của truyện cổ tích: Ở hiền gặp lành. Câu 5. Theo em, chủ đề của truyện em bé thông minh là gì? Trả lời Theo em, chủ đề của truyện là đề cao trí thông minh, sáng tạo, cùng kinh nghiệm thực tế đời sống lao động vô cùng phong phú trong dân gian. Ngoài ra còn đề cao cách ứng xử sáng tạo, khôn ngoan, khéo léo của con người. Câu 6. Lời giải đố của các nhân vật thông minh trong truyện cổ tích thường dựa vào kiến thức từ đời sống. Việc tích lũy kiến thức từ đời sống có tác dụng gì đối với chúng ta. Trả lời: Lời giải đố của các nhân vật thông minh trong truyện cổ tích thường dựa vào kiến thức từ đời sống chứng tỏ việc tích lũy kiến thức từ đời sống rất quan trọng, vì nó có 3 tác dụng quan trọng là: Nội dung HOT bị ẩn: Bạn cần đăng nhập & nhấn Thích để xem ** Câu hỏi bổ sung: Em hãy Tóm tắt truyện Em bé thông minh: Đoạn văn tóm tắt hay nhất: Nội dung HOT bị ẩn: Bạn cần đăng nhập & nhấn Thích để xem * * * Bài tiếp theo: Chân Trời Sáng Tạo - Soạn Bài Chuyện Cổ Nước Mình Trang 46 – Văn 6 - Việt Nam Overnight Chúc các em học tốt. Pikachu!
