Soạn bài: Điều không tính trước - Ngữ văn 6, Sách Cánh diều

Kiến thức văn học

*Tác giả

- Nguyễn Nhật Ánh sinh ngày 7 tháng 5 năm 1955, tại làng Đo Đo, xã Bình Quế, huyện Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam, là một nhà văn người Việt. Ông có nhiềug bút danh như Anh Bồ Câu, Lê Duy Cật, Đông Phương Sóc, Sóc Phương Đông..

- Hiện nay, ông là bình luận viên thể thao trên báo Sài Gòn Giải phóng Chủ nhật với bút danh Chu Đình Ngạn.

- Ông được biết đến qua nhiều tác phẩm văn học về đề tài tuổi mới lớn, các tác phẩm của ông rất được độc giả ưa chuộng và nhiều tác phẩm đã được chuyển thể thành phim.

- Năm 13 tuổi, ông đăng báo bài thơ đầu tiên. Tác phẩm đầu tiên in thành sách là một tập thơ tên Thành phố tháng tư (Nhà xuất bản Tác phẩm mới, 1984, in chung với Lê Thị Kim).

- Năm 1995, ông được bình chọn là nhà văn được yêu thích nhất trong 20 năm (1975-1995), đồng thời được Hội Nhà Văn Thành phố Hồ Chí Minh bình chọn là một trong 20 nhà văn trẻ tiêu biểu trong 20 năm (1975-1995).

- Năm 1998, ông được Nhà xuất bản Kim Đồng trao giải Nhà văn có sách bán chạy nhất.

- Tác phẩm chính: Kính vạn hoa (bộ truyện 54 tập), Mắt biếc (truyện dài, 1990), Cô gái đến từ hôm qua (truyện dài, 1989), Cây chuối non đi giày xanh (truyện dài, 7.1. 2018), Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ (truyện)..

* Tác phẩm

- Xuất xứ: Điều không tính trước in trong tập Út Quyên và tôi, NXB Trẻ, Thành phố Hồ Chí Minh, 2019.

- Phương thức biểu đạt chính: Tự sự

- Bố cục :3 phần

+ Phần 1: Từ đầu đến "tôi tìm thấy" vũ khí "trong hộp đồ nghề của anh Nghĩa" : Nguyên nhân dẫn đến tâm trạng uất ức và muốn đánh nhau của nhân vật "tôi"

+ Phần 2: Tiếp theo đến "xịt vào người nó, thế là nó lăn đùng ra đất" : Sự chuẩn bị cho cuộc đánh nhau của nhân vật "tôi" cùng đồng bọn

+ Phần 3: Còn lại: Hành động bất ngờ của Nghi và sự giảng hòa của ba đứa trẻ

- Tóm tắt:

Cách đây 5 hôm, nhân vật tôi không phục vì bị Nghi cho là mình phạm lỗi việt vị trong trận bóng giao hữu, "tôi" quyết định đánh nhau để giành lại công bằng, thậm chí còn chuẩn bị sẵn "vũ khí" đi đánh nhau và rủ thêm Phước làm đồng bọn. Tôi và Phước nấp sẵn trong bụi cây, chờ Nghi đi qua sẽ đánh để cho Nghi một trận nhớ đời. Thế nhưng khi gặp nhau, hành động của Nghi đã làm cả hai chú bé bất ngờ. Nghi đưa ra một cuốn sách về luật bóng đá để "tôi" đọc tham khảo, còn rủ hai người bạn cùng đi xem phim. "Tôi" và Phước thấy thế bỗng nhiên nguôi giận, không còn muốn đánh nhau nữa, cả ba lại hòa đồng vui vẻ.

- Giá trị nội dung: Truyện kể về cuộc xích mích không đáng có cùng suy nghĩ trẻ con của nhân vật tôi. Sự rộng lượng và không chấp nhặt của Nghi đã khiến nhân vật tôi và Phước buông bỏ sự căm ghét, thù hận để cùng nắm tay nhau vui vẻ, hòa đồng như những người bạn thật sự. Câu chuyện giúp chúng ta hiểu ra trong cuộc sống, trước một sự việc, chúng ta cần bình tĩnh để đánh giá mọi việc không nên lấy bạo lực để giải quyết mọi chuyện; nên chân thành, nhẫn nhịn và có lòng bao dung với mọi người.

- Giá trị nghệ thuật:

+Xây dựng tình huống truyện bất ngờ, gây hài hước, kịch tính

+Kết hợp tự sự, miêu tả, biểu cảm

+Văn phong gần gũi, phù hợp với học sinh

Hướng dẫn Soạn bài: Điều không tính trước - Ngữ văn 6, Sách Cánh diều, trang 70 – 75.

1. Chuẩn bị (Trang 70)

* Xem lại các mục Chuẩn bị bài Bức tranh của em gái tôi để vận dụng vào bài đọc hiểu văn bản này

Trả lời

- Truyện kể về câu chuyện mà "tôi" không lường trước được đó là trong một lần đá bóng, "tôi" xảy ra xích mích với Nghi. Cứ nghĩ chúng tôi sẽ xảy ra cuộc tranh chấp đánh nhau ai ngờ cả cả "tôi", Nghi và Phước lại trò chuyện vui vẻ và trở thành những người bạn tốt.

- Truyện kể về 3 nhân vật: Tôi, Nghi, Phước

- Nhân vật chính là nhân vật tôi (cậu bé dễ xúc động, nông nổi nhưng cũng rất tốt)

- Ngôi kể thứ nhất.

- > tác dụng: Việc lựa chọn ngôi kể như vậy rất thích hợp với chủ đề bộc lộ tâm trạng nhân vật

- Bài học rút ra: Trước một sự việc, chúng ta cần bình tĩnh để đánh giá mọi việc không nên lấy bạo lực để giải quyết mọi chuyện.

*Đọc trước truyện Điều không tính trước, tìm hiểu thêm về thông tin về tác giả Nguyễn Nhật Ánh.

Trả lời:

- Nguyễn Nhật Ánh sinh ngày 7 tháng 5 năm 1955, tại làng Đo Đo, xã Bình Quế, huyện Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam, là một nhà văn người Việt. Ông có nhiềug bút danh như Anh Bồ Câu, Lê Duy Cật, Đông Phương Sóc, Sóc Phương Đông..

- Hiện nay, ông là bình luận viên thể thao trên báo Sài Gòn Giải phóng Chủ nhật với bút danh Chu Đình Ngạn.

- Ông được biết đến qua nhiều tác phẩm văn học về đề tài tuổi mới lớn, các tác phẩm của ông rất được độc giả ưa chuộng và nhiều tác phẩm đã được chuyển thể thành phim.

- Năm 13 tuổi, ông đăng báo bài thơ đầu tiên. Tác phẩm đầu tiên in thành sách là một tập thơ tên Thành phố tháng tư (Nhà xuất bản Tác phẩm mới, 1984, in chung với Lê Thị Kim).

- Năm 1995, ông được bình chọn là nhà văn được yêu thích nhất trong 20 năm (1975-1995), đồng thời được Hội Nhà Văn Thành phố Hồ Chí Minh bình chọn là một trong 20 nhà văn trẻ tiêu biểu trong 20 năm (1975-1995).

- Năm 1998, ông được Nhà xuất bản Kim Đồng trao giải Nhà văn có sách bán chạy nhất.

- Tác phẩm chính: Kính vạn hoa (bộ truyện 54 tập), Mắt biếc (truyện dài, 1990), Cô gái đến từ hôm qua (truyện dài, 1989), Cây chuối non đi giày xanh (truyện dài, 7.1. 2018), Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ (truyện)..

- Năm 2010, tác phẩm Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ của ông được trao tặng Giải thưởng Văn học ASEAN.

2. Đọc hiểu

Trong khi đọc

Câu 1 trang 71. Chú ý ngôi kể và tác dụng của ngôi kể đó

Trả lời:

- Truyện được kể theo ngôi thứ nhất, xưng tôi (theo lời kể của nhân vật tôi).

- Tác dụng của việc chọn ngôi kể thứ nhất:

+ Làm cho câu chuyện được kể trở nên chân thực, sinh động, hấp dẫn,

+Giúp người kể kể câu chuyện xảy ra với mình, để lời kể được chân thật hơn, chân thành hơn

+ Giúp người kể dễ dàng kể lại mọi cung bậc cảm xúc trước sự việc xảy ra.

+Giúp cho nhân vật kể chuyện tự soi xét, đánh giá những tình cảm, ý nghĩ của mình, bộc lộ một cách chân thành những ý nghĩ thầm kín.

+làm nổi bật chủ đề của truyện (trong cuộc sống, trước một sự việc, chúng ta cần bình tĩnh để đánh giá mọi việc không nên lấy bạo lực để giải quyết mọi chuyện; nên chân thành, nhẫn nhịn và có lòng bao dung với mọi người).

Câu 2 trang 71. Tình huống dẫn đến viện nhân vật tôi có ý định "đánh nhau" là gì?

Trả lời:

- Tình huống dẫn đến ý định đánh nhau là: Trong trận bóng giao hữu giữa hai lớp, bàn thắng của nhân vật tôi không được đội bạn (đặc biệt là Nghi) công nhận vì cho là tôi đã mắc lỗi "việt vị". Nhân vật tôi cảm thấy bị thiên vị, không công bằng, Rồi tôi còn bị Nghi trêu chọc đến mức giận tím mặt nên có ý định "đánh nhau".

Câu 3 trang 71. Chú ý các lời đối thoại của hai nhân vật, từ đó có thể thấy rõ hơn đặc điểm nhân vật "tôi"

Trả lời:

- Qua lời đối thoại của 2 nhân vật tôi và Phước, ta thấy nhân vật "tôi" là người rất coi trọng công bằng, tự trọng, nóng tính, nhưng suy nghĩ cũng rất trẻ con.

Câu 4 trang 72. So với dự định ban đầu thì sự việc xảy ra ở phần 3 khác như thế nào?

Trả lời:

- Việc xảy ra ở phần (3 rất bất ngờ, hoàn toàn trái ngược với dự tính của tôi. Cụ thể:

+Dự định ban đầu:

^ Vì bị Nghi cho là mình phạm lỗi việt vị trong trận bóng giao hữu, và còn bị Nghi trêu chọc đến xấu hổ, nhân vật "tôi" quyết định đánh nhau để giành lại công bằng

^ Tôi còn chuẩn bị sẵn "vũ khí" đi đánh nhau và rủ thêm Phước làm đồng bọn.

^ Tôi và Phước lên kế hoạch tỉ mỉ: Nấp sẵn trong bụi cây, chờ Nghi đi qua sẽ đánh để cho Nghi một trận nhớ đời.

+ Sự việc ở phần 3:

^ Thế nhưng khi gặp nhau, hành động của Nghi đã làm cả hai chú bé bất ngờ.

^ Nghi đưa ra một cuốn sách về luật bóng đá để "tôi" đọc tham khảo, còn rủ hai người bạn cùng đi xem phim.

^ Nghi vui vẻ, hồ hởi, còn trần trồ khen "vũ khí" của tôi đẹp, còn hỏi mượn để vặn lại xe.

- >Tác dụng: Làm câu chuyện bất ngờ, kịch tính, hấp dẫn;

Câu 5 trang 72. Tranh minh họa trang 72 cho sự việc gì trong truyện?

Trả lời:

- Tranh minh họa cho sự việc cuối truyện: Nhân vật "tôi" cùng Phước đã giăng bẫy chờ Nghi tới để đánh cho Nghi 1 bài học nhớ đời. Tôi từ trong bụi tiến về phía Nghi, Nghi thấy tôi, thò tay vào túi quần để lấy ra một cuốn sách về luật bóng đá.

Câu 6 trang 73. Trong phần (4), điều gì khiến người đọc hồi hộp?

Trả lời:

- Điều bất ngờ khiến người đọc hồi hộp là tôi sợ rằng Phước nấp trong bụi cây, không nhận ra "kế hoạch" đã thay đổi, nhô lên hụp xuống lên tục để chuẩn bị thực hiện kế hoạch "đánh Nghi". Như thế, nhân vật tôi sẽ càng xấu hổ, bẽ bàng.

Câu 7 trang 73. Qua phần (4), em thấy Nghi là người như thế nào?

Trả lời:

- Em thấy Nghi là người bộc trực nhưng thẳng thắn, thân thiện, rất tốt bụng, và đề cao tình bạn.

Câu hỏi 8 trang 74. Tranh minh họa trang 74 nhắc em nhớ tới câu tục ngữ nào về sự đoàn kết?

Trả lời:

- Một cây làm chẳng nên non

Ba cây chụm lại nên hòn núi cao

- Chết cả đống còn hơn sống một người．

- Dân ta nhớ một chữ đồng: Đồng tình, đồng sức, đồng lòng, đồng minh．

- Một con ngựa đau cả tàu không ăn cỏ.

Sau khi đọc (trang 74)

Câu 1 trang 74. Câu chuyện được kể theo ngôi nào? Dẫn ra một ví dụ về lời người kể chuyện và lời nhân vật trong truyện Điều không tính được

Trả lời:

- Câu chuyện được kể theo ngôi thứ nhất, kể theo lời của nhân vật tôi (cậu học sinh)

* Dẫn ra một ví dụ về lời người kể chuyện (là những câu dẫn truyện, câu thoại của nhân vật tôi) :

-Mày tìm tao chi vậy?

Tôi nói và rút tay ra khỏi túi quần, vô tình lại lôi ra cả cái kềm

-À.. à, lúc nãy tao sửa xe, rồi bỏ quên trong túi.

* Dẫn ra một ví dụ về lời của nhân vật trong truyện (là các câu được ngắt xuống dòng và có dấu gạch ngang ở đầu mỗi lời nói) :

- Ủa, mày đi đâu đó?

-Đưa tao xem nào!

Tôi nói và rút tay ra khỏi túi quần, vô tình lại lôi ra cả cái kềm

-Mày đem kềm đi đâu vậy?

Câu 2 trang 74. "Điều không tính trước" trong câu chuyện là điều gì? Qua đó em thấy nhân vật Nghi là người như thế nào?

Trả lời:

- " Điều không tính trước" trong câu chuyện là ban đầu, ý định của tôi là cùng Phước chặn đường đánh Nghi nhưng sau đó lại kết thúc bằng việc Nghi giảng hòa và mời tôi và Phước đi xem phim; rồi tôi và Phước không còn không còn muốn đánh nhau nữa, cả ba lại hòa đồng vui vẻ.

- Em thấy Nghi là người bộc trực, nhưng thẳng thắn, tốt bụng, nhiệt tình với bạn bè, trân trọng tình bạn.

Câu 3 trang 74. Nhân vật "tôi" trong truyện là người như thế nào? Hãy chỉ ra một số chi tiết (hình dáng, lời nói, suy nghĩ, hành động) mà nhà văn đã dùng để khắc họa đặc điểm nhân vật "tôi".

Trả lời:

- Nhân vật tôi là kiểu người trẻ con, nóng tính, nhưng biết nhìn ra vấn đề và thay đổi.

- Chi tiết thể hiện lời nói của tôi: Được rồi, nếu mày muốn gây sự, ông sẽ cho mày biết tay; Chiều nay mày có đi đánh nhau với tao không? ; ra đi Phước ơi, con chim của mày bay đi mất rồi;

+ Chi tiết thể hiện hành động của tôi: Đi tìm vũ khí để đánh nhau, rủ Phước cùng đi đánh Nghi; lên kế hoạch đánh Nghi, nấp trong bụi cây; chặn Nghi giữa đường, đưa kềm cho Nghi, nhảy tới chắn giữa Phước và Nghi

+ Chi tiết thể hiện suy nghĩ của tôi: Chết cha, vậy là nó đã chuẩn bị rồi. Chẳng biết nó đem theo vũ khí gì? Thót bụng, ngơ ngác, hoảng hốt, ấp úng

Câu 4 trang 75. Điều gì tạo nên sự hấp dẫn trong kết thúc của câu chuyện

Trả lời:

- Điều tạo nên sự hấp dẫn trong kết truyện ở phần (4) là chính tôi là người dày công lên kế hoạch bắn thun vào Nghi thì đến cuối truyện tôi lại khoát

Nội dung HOT bị ẩn:

Bạn cần đăng nhập & nhấn Thích để xem

** bài tiếp: Soạn Bài: Thực Hành Đọc Hiểu Chích Bông Ơi - Ngữ Văn 6, Sách Cánh Diều