- Soạn bài: Chuyện người con gái Nam Xương ngắn nhất - I. Đọc - Hiểu chú thích: 1. Tác giả: - Nguyễn Dữ (Chưa rõ năm sinh năm mất) có quê quán ở huyện Trường Tân - Thanh Niệm - Hải Dương. Ông sống vào cuối thế XVI, từng là học trò của Tuyết Giang Phu Tử Nguyễn Bỉnh Khiêm. Ông học rộng, tài cao, làm quan một một năm rồi xin về, ông sống ẩn dật ở vùng núi rừng Thanh Hóa. 2. Tác phẩm: a. Thể loại: - Truyện truyền kì (Là ghi chép những truyện kì lạ trong dân gian) b. Xuất xứ: - Là truyện thứ 16 trong 20 truyện của Truyền Kì mạn lục. - Viết bằng chữ Hán, được xem là "Thiên cổ kì bút". c. Tóm tắt văn bản: "Chuyện người con gái Nam Xương" viết về một cuộc đời đầy oan khuất của một thiếu phụ tên là Vũ Thị Thiết. Một người con gái thùy mị, nết na, đức hạnh lấy chồng là Trương Sinh. Cuộc sum vầy chưa được bao lâu thì chàng phải đi lính, nàng ở nhà phụng dưỡng mẹ già và nuôi con nhỏ. Vì nhớ chồng và thương con, đêm đêm nàng thường chỉ bóng mình trên vách mà bảo đó là cha Đản. Khi Trương Sinh về, lúc đó mẹ già đã mất, đứa con bấy giờ ngây thơ kể với chàng về người đêm đêm vẫn đến nhà chàng. Tính hay ghen, nay thêm hiểu lầm, Trương Sinh mắng nhiếc đuổi vợ đi, dù hết lời phân trần nhưng Vũ Nương phải chọn cái chết đầy oan nghiệt. Khi Trương Sinh hiểu ra nổi oan của vợ, chàng lập đàn giải oan cho nàng. II. Đọc - Hiểu văn bản: 1. Nhân vật Vũ Nương: a. Xuất thân: Gia đình nghèo khó. b. Tính cách: "Thùy mị, nết na" -> đằm thắm dịu dàng. c. Ngoại hình: "Tư dung tốt đẹp" -> hài hòa cân đối. d. Phẩm chất: Trước khi chồng đi lính: - Trong cuộc sống, biết Trương Sinh có tính đa nghi nên nàng luôn "Giữ gìn khuôn phép, không từng để lúc nào vợ chồng phải dẫn đến thất hòa" -> Nàng luôn giữ cho tình cảm gia đình đầm ấm. Khi tiễn chồng đi lính: - Dặn chồng: "Chàng đi chuyến này, thiếp chẳng dám mong được đeo ấn phong hầu, mặc áo gấm trở về quê cũ, chỉ xin ngày về mang theo hai chữ bình yên, thế là đủ rồi" -> Ước mong của nàng thật bình dị, chứng tỏ nàng luôn coi trọng hạnh phúc gia đình mà xem thường mọi công danh phù phím. - Cảm thông vất vả gian nguy: "Chỉ e việc quân khó liệu, thế giặc khôn lường" - Bộc lộ nỗi khắc khoải: "Nhìn trăng soi thành cũ.. lại thổn thức tâm tình, thương nhớ người đức thú!" -> Nỗi lòng của người vợ trẻ khi phải xa chồng. Khi chồng ở nơi chiến địa: - Với con thơ nàng hết sức yêu thương, chăm chút: Chỉ bóng mình trên vách và bảo đó là cha Đản -> Xuất phát từ tấm lòng của người mẹ, để con trai vơi bớt đi cảm giác thiếu vắng tình cảm của người cha. - Với mẹ chồng, nàng là một người con dâu hiếu thảo: + Khi bà ốm nàng đã mang thuốc thang, lễ bái thần phật để bà vơi bớt nỗi nhớ thương con. + Khi bà mất, nàng hết lời thương xót, ma chay tế lễ cẩn trọng như với cha mẹ đẻ của mình. + Lời trăn chối cuối cùng của mẹ chồng là thể hiện sự ghi nhận nhân cách và công lao của nàng đối với gia đình chồng "Ngắn dài có số.. trời xét lòng thành cũng như con đã chẳng phụ mẹ". Khi chồng trở về: - Lời nói ngây thơ của con trẻ, Trương Sinh trút cơn gen, Vũ Nương đã ra sức thanh minh, phân trần: + "Thiếp vốn con kẻ khó được nương tựa nhà giàu.. cách biệt ba năm giữ gìn một tiết" + "Thiếp sở dĩ nương tựa vào càng vì có cái thú vui nghi gia nghi thất" -> Tìm cách hàn gắn hạnh phúc gia đình đang có nguy cơ tan vỡ. + "Kẻ bạc phận này duyên phận hẩm hiu, chồng con rẫy bỏ.. thần sông có linh xin ngài chứng giám" - > Lời thề ai oán và phẫn uất, quyết lấy cái chết để chứng minh cho sự oan khuất và sự trong sạch của mình. Ở dưới thủy cung: - Những năm tháng sống ở chốn làng mây cung nước nàng vẫn không nguôi nỗi thương nhớ chồng con. Gặp phải Phan Lang, nghe Lang kể về tình cảnh gia đình, nàng ứa cả nước mắt. Tìm cách trở về với chồng con trong giây phút nói lời đa tạ tấm lòng chồng. -> Tấm lòng vị tha. -> Trong tim người phụ nữ ấy, không gợn chút thù hận, chỉ có sự yêu thương và lòng vị tha. 2. Nhân vật Trương Sinh: - Xuất thân gia đình hào phú - Thất học. - Tính cách: Đa nghi, ghen tuông, gia trưởng, độc đoán. -> Chàng chính là sản phẩm của XHPK - Việt Nam - 1 xã hội nam quyền III. Tổng kết: (Ghi nhớ SGK) IV. Luyện tập: Câu 1: Những nguyên nhân nào đã dẫn đến bi kịch oan khuất mà Vũ Nương phải chịu đựng? Câu 2: Nêu các chi tiết kì ảo? Ý nghĩa của những chi tiết đó? Câu 3: Ý nghĩa chi tiết cái bóng? Câu 4: Em hiểu thế nào qua lời nói của Vũ Nương "Đa tạ tình chàng thiếp chẳng thể về nhân gian được nữa" Câu 5: Suy nghĩ về cái chết của Vũ Nương? Lời giải: Bấm để xem Câu 1: Nguyên nhân trực tiếp: - Lời nói ngây thơ của con nhỏ - Tính ghen tuông của người chồng đa nghi Nguyên nhân gián tiếp: - Lễ giáo phong kiến hà khắc chế độ nam quyền - trọng nam khinh nữ - Chiến tranh gây nên cảnh sinh li làm nên cảnh tử biệt Câu 2: Những chi tiết kỳ ảo: - Phan Lang nằm mộng. - Phan Lang trò chuyện với Vũ Nương. - Vũ Nương hiện về sau khi Trương Sinh lập đoàn giải oan. Ý nghĩa: - Tăng sức hấp dẫn bằng sự li kì và trí tưởng tượng - Hoàn chỉnh thêm những nét đẹp vốn có của Vũ Nương: Sống có trước có sau, trọn tình nghĩa, khao khát được phục hồi danh dự - Kết thúc phần nào có hậu. - Thể hiện ước mơ ngàn đời của nhân dân. - Khẳng định niềm cảm thương của tác giả. Câu 3: - Làm cho câu chuyện hấp dẫn hơn. - Thể hiện tính cách nhân vật: + Bé Đản ngây thơ + Trương Sinh hồ đồ, đa nghi + Vũ Nương yêu thương chồng con. - Tố cáo xã hội phong kiến Câu 4: - Nghe xúc động thảm thiết. - Lời lên án, tố cáo XHPK nam quyền thiếu tình thương với người phụ nữ. Câu 5: - Cái chết đầy oan nghiệt. - Bi kịch về cái đẹp bị chà đạp. - Bản án tố cáo XHPK bất công, đẩy người phụ nữ vào tận cùng của bi kịch.
