Soạn bài 4 Ôn tập trang 109 - Sách Chân trời sáng tạo Văn 6

Tri thức Ngữ Văn

* Truyện đồng thoại là thể loại văn học dành cho thiếu nhi. Nhân vật trong truyện đồng thoại thường là loài vật hoặc đồ vật được nhân hóa lên. Qua đó thể hiện ý nghĩa, thông điệp về cuộc sống

*Văn bản Bài học đường đời đầu tiên

- Tô Hoài

- Xuất xứ: Văn bản Bài học đường đời đầu tiên trích trong chương I của truyện Dế Mèn phiêu lưu kí.

- Tóm tắt: Dế Mèn là tên một chú dế ở tuổi mới lớn, có cơ thể cường tráng bởi biết ăn uống điều độ. Tuy nhiên, cậu lại có tính kiêu căng, hống hách, luôn nghĩ mình "có thể sắp đứng đầu thiên hạ". Dế Mèn luôn coi thường những người xung quanh, đặc biệt là Dế Choắt - người bạn hàng xóm gầy gò và yếu ớt. Một lần, để ra oai, Dế Mèn bày trò trêu chị Cốc khiến cho người hàng xóm bằng tuổi - Dế Choắt phải chịu oan, bị chị Cốc mổ đến thoi thóp. Trước khi chết, Choắt khuyên Dế Mèn bỏ thói kiêu căng, hống hách của mình. Dế Mèn vô cùng ân hận vì đã gây nên cái chết cho người hàng xóm và nhận ra bài học đường đời đầu tiên của mình.

- Bố cục:

+ Phần 1. Từ đầu đến "là tay ghê gớm, có thể sắp đứng đầu thiên hạ" : Dế Mèn giới thiệu về bản thân.

+ Phần 2. Tiếp theo đến "Tôi về, không một chút bận tâm" : Sự kiêu căng, hống hách của Dế Mèn (Hoặc Câu chuyện của Dế Mèn với người bạn hàng xóm là Dế Choắt)

+ Phần 3. Còn lại: Bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn (Hoặc Câu chuyện về trò đùa ngỗ nghịch của Dế Mèn)

- Bài học rút ra từ văn bản "Bài học đường đời đầu tiên" :

+ Bài học về tính tự kiêu, kiêu căng, ngạo mạn, thích ra oai.

+ Bài học về thói ích kỉ, trịnh thượng, chỉ biết nghĩ đến lợi ích của bản thân

+ bài học về thói ngông cuồng, suy nghĩ nông nổi thì sớm muộn rồi cũng mang vạ vào thân.

* Văn bản Giọt sương đêm

- Tác giả Trần Đức Tiến

- Phương thức biểu đạt chính: Tự sự.

- Xuất xứ: In trong tập truyện Xóm Bờ Giậu, NXB Kim Đồng, 2018.

- Giá trị nghệ thuật: Là truyện đồng thoại, sử dụng nhân cách hóa các loài vật kết hợp các biện pháp tu từ so sánh, liệt kê, điệp từ.

- Giá trị nội dung: Qua câu chuyện của những loài vật và đặc biệt là nhân vật Bọ Dừa, tác giả vừa khắc họa thành công những đặc trưng của loài vật vừa thể hiện lời nhắc nhở con người đừng vì cuộc sống xô bồ mà quên mất quê hương mình.

- Ý nghĩa của câu chuyện: Tác phẩm nhắc nhở con người đừng vì cuộc sống làm ăn xô bồ mà quên đi quê hương của mình.

* Văn bản Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ

- Tác giả: Nguyễn Ngọc Thuần

- Xuất xứ: Trích chương V, truyện dài cùng tên, xuất bản năm 2004, đạt giải nhất cuộc thi Văn học Thiếu nhi lần III.

- Thể loại: Truyện dài.

- Phương thức biểu đạt: Tự sự.

- Giá trị nội dung: Văn bản đưa ra một cách cảm nhận thiên nhiên xung quanh ta: Cảm nhận bằng mọi giác quan. Đồng thời gửi đến thông điệp về món quà và cách gửi quà, nhận quà. Qua đó cho thấy tình yêu thiên nhiên, tình cha con và tình cảm với những "món quà" của các nhân vật.

- Giá trị nghệ thuật: Giọng kể trẻ thơ hồn nhiên, văn phong đẹp, mượt à, nhẹ nhàng đậm chất sáng tạo, ngôn ngữ nam trung Bộ kết hợp ngôn ngữ đậm chất cổ tích, nhiều hình ảnh có sức gợi cảm cao, giọng điệu trữ tình, trong trẻo, hồn nhiên

Truyện ngắn sử dụng những hình ảnh ẩn dụ biểu tượng: Những đóa hoa, những món quà.

Hướng dẫn soạn bài 4 Ôn tập - trang 109 sách Chân trời sáng tạo Văn 6

Câu 1 trang 109 SGK Dựa vào bảng sau hãy tóm tắt nội dung của ba văn bản (làm vào vở)

- Bài học đường đời đầu tiên

- Giọt sương đêm

- Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ

Trả lời:

- Văn bản Bài học đường đời đầu tiên: Văn bản kể về chàng thanh niên Dế Mèn có vẻ đẹp cường tráng nhưng tính cách hung hăng, kiêu căng, xốc nổi đã gây ra cái chết của Dế Choắt. Dế Mèn hối hận và rút ra bài học đường đời đầu tiên cho mình.

- Văn bản Giọt sương đêm: Văn bản kể về Bọ Dừa đến xóm Bờ Giậu để tìm một chỗ trọ. Bọ Dừa đã quyết định ngủ tạm ngoài vòm trúc. Trong đêm ấy ông đã cảm nhận được những âm thanh, hình ảnh quen thuộc của làng quê. Đặc biệt là hình ảnh giọt sương đêm rơi khiến ông tỉnh giấc, sực nhớ quê nhà. Sáng hôm sau ông đã quyết định trở về quê. Qua đó nhắc nhở con người đừng vì cuộc sống xô bồ mà quên mất quê hương mình.

- Văn bản Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ: Truyển kể về nhân vật tôi đã được người cha hướng dẫn cách cảm nhận về khu vườn, về thiên nhiên, cuộc sống, cả nhận bằng mọi giác quan, nhắm mắt sờ từng bông hoa rồi tập đoán, ngửi mùi hương và đoán tên hoa, những món quà. Qua đó gửi gắm thông điệp về cách cảm nhận mọi thứ bằng cả tâm hồn, chúng ta sẽ phát hiện ra những giá trị tốt đẹp ngay từ những điều bình dị trong cuộc sống.

Đồng thời gửi đến thông điệp về món quà và cách gửi quà, nhận quà. Qua đó cho thấy tình yêu thiên nhiên, tình cha con và tình cảm với những "món quà" của các nhân vật.

Câu 2. Trang 109 Theo em, cách cảm nhận cuộc sống của các nhân vật trong ba văn bản trên có gì giống và khác nhau.

Trả lời

Theo em, cách cảm nhận cuộc sống của các nhân vật trong ba văn bản trên có có điểm giống và khác nhau là:

- Giống nhau: Các nhân vật trong 3 văn bản đều có những trải nghiệm đáng nhớ từ chính cuộc sống. Qua các trải nghiệm đó, mỗi nhân vật đều rút ra được cho bản thân những bài học quý giá về nhân cách, về quê hương, về thiên nhiên, về gia đình.

- Khác nhau:

+ Văn bản Bài học đường đời đầu tiên: Nhân vật ở tuổi mới lớn, với vẻ đẹp hình thể cường tráng nên kiêu căng, xốc nổi. Trải qua trò đùa dại dội khiến bản thân phải ân hận suốt đời. Từ đó rút ra được bài học cho chính mình.

+ Văn bản Giọt sương đêm: Nhân vật đã trải qua một đêm thức trắng và sực tỉnh, nhận ra rằng bản thân vì mải buôn bán mà đã lãng quên quê nhà. Sáng hôm sau ông đã quyết định trở về quê.

+ Văn bản Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ: Nhân vật là cậu bé 10 tuổi ban đầu không thể đoán được tên loài hoa, không biết gì về chúng. Dần dần đã am hiểu khu vườn, thuộc tên các loài hoa, am hiểu hương sắc từng loài đến mức nhắm mắt lại, chỉ ngửi mùi hoa cũng có thể đoán được bây giờ là mùa gì và bông hoa nào đang nở. Và bài học về thái độ tôn trọng người khác từ câu chuyện người bố nhận món quà của bạn Tý

Câu 3. trang 109 Trong ba văn bản trên, văn bản nào thuộc thể loại truyện đồng thoại? Dựa vào đâu, em cho là như vậy?

Trả lời

Văn bản Bài học đường đời đầu tiên và Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ thuộc thể loại truyện đồng thoại. Vì hai văn bản đều có những đặc điểm đặc trưng của truyện đồng thoại:

- Các nhân vật là các loài vật được nhân hóa (nhân cách hóa).

- Nhân vật mang vừa mang đặc điểm vốn có của loài vật vừa được kể, tả như đặc điểm của con người:

Câu 4. trang 109 Vẽ sơ đồ sau vào vở và điền vào những đặc điểm của kiểu bài kể lại một trải nghiệm của bản thân.



Trả lời

Sơ đồ những đặc điểm của kiểu bài kể lại một trải nghiệm của bản thân:



Câu 5 . trang 109 Em rút ra bài học kinh nghiệm gì về cách kể lại một trải nghiệm của bản thân.

Trả lời

Những bài học kinh nghiệm về cách kể lại một trải nghiệm của bản thân là:

- Xác định đề tài và lựa chọn trải nghiệm của bản thân kỉ niệm sâu sắc, ý nghĩa.

- Nhớ lại những sự việc và sắp xếp các ý theo trình tự câu chuyện hợp lí, có kết hợp tả, biểu cảm, kể theo bố cục 3 phần

- Cuối trải nghiệm cần nêu rõ bài học mà bản thân nhận được thông qua trải nghiệm đó.

Câu 6. trang 109 Qua những gì đã học trong bài này, em nghĩ gì về ý nghĩa của trải nghiệm đối với cuộc sống của chúng ta .

Trả lời

Nội dung HOT bị ẩn:

Bạn cần đăng nhập & nhấn Thích để xem

** Bài tiếp: Soạn Bài Lao Xao Ngày Hè - Ngữ Văn 6 Sánh Chân Trời Sáng Tạo