Review Truyện Số Phận Một Con Người - Mikhail Aleksandrovich Sholokhov

Về tác phẩm Số phận một con người của Mikhail Aleksandrovich Sholokhov (sáng tác 1956 và được chuyển thể thành phim ngắn cùng tên năm 1959).





"Tôi đã chôn vào đất Đức xa lạ niềm hạnh phúc và niềm hy vọng cuối cùng của đời mình." (Số phận một con người – Mikhail Aleksandrovich Sholokhov).

Một tác phẩm kinh điển và đầy cảm động của văn hào Mikhail Aleksandrovich Sholokov về đề tài chiến tranh.

Năm 1956 văn hào người Liên Xô Mikhail Aleksandrovich Sholokhov đã cho ra đời tác phẩm Số phận một con người . Đây là một trong những tác phẩm kinh điển lấy bối cảnh nước Nga trong cuộc chiến tranh Vệ quốc vĩ đại chống lại sự xâm lược của Đức Quốc xã với nhân vật chính là người chiến sỹ Hồng quân Andrey Sokolov.

Bằng một ngòi bút bình dị không cần trau chuốt cùng văn phong theo lối kể chân tình, Sholokhov đã phác họa nên một bức trang đen trắng về sự tàn khốc của cuộc chiến được thể hiện qua cuộc đời đầy bi kịch của nhân vật chính Sokolov: Bị thương trong chiến tranh, bị tù đày, bị tra tấn dã man, vợ và hai con gái ở quê chết do bom Đức, "niềm hạnh phúc và niềm hy vọng cuối cùng" – con trai Anatoli hy sinh đúng ngày chiến thắng..

Chiến tranh qua đi, hòa bình trở lại trên đất nước Nga. Với tinh thần của người lính, Sokolov vẫn hằng ngày sống và lao động như bao con người nhưng nỗi đau chiến tranh luôn ám ảnh anh hằng đêm trong những cơn say.

Rồi một ngày Sokolov gặp cậu bé mồ côi Vania. Hai tâm hồn một già một trẻ cùng bị tổn thương do chiến tranh và cùng vì chiến tranh mà tìm thấy nhau. Sokolov đã đi đến quyết định nhận Vania làm con nuôi của mình.

"Cậu bé liền ôm ngay lấy cổ tôi, hôn tôi và vui sướng reo lên:" Bố yêu quý! Con biết, con biết mà, thế nào bố cũng tìm được con! Con mong đợi điều này đã lâu lắm rồi!" "(2)

Và thế là bằng một tình cảm hồn nhiên trong sáng nhất, cậu bé Vania đón nhận người cha Sokolov một cách tự nhiên. Còn Sokolov đón nhận cậu bé như một miếng băng gạc cho trái tin tan nát và đó cũng là hành động tự buông bỏ quá khứ đau thương của mình để trở thành một con người mới – cha của Vania.

" Tôi ngả lưng cạnh thằng bé một cách nhẹ nhàng và lần đầu tiên tôi chợp mắt thanh thản. Tôi đã quen với nó, bây giờ vắng nó tôi cảm thấy rất buồn. Vào ban đêm, nếu anh nhìn thấy nó ngủ thì tâm hồn anh thanh thản đi rất nhiều. "(3)

Có lẽ một bến bờ mới đã mở ra cho cả hai cha con dù những sóng gió vẫn còn phía trước. Niềm hạnh phúc vỡ òa trong nước mắt của hai cha con nhưng sâu thẳm bên trong của mỗi độc giả, có lẽ vẫn có một cái gì đó đang thắt lại..

Số phận một con người đưa người đọc đi hết những cung bậc của cảm xúc từ buồn bã, hồi hộp, tuyệt vọng, đau đớn đến phấn khích, hy vọng và rồi vỡ òa trong hạnh phúc. Tuy hạnh phúc đấy nhưng những lo âu, trăn trở về cuộc đời và thời đại vẫn luôn đau đáu trong lòng mỗi con người. Xuyên suốt tác phẩm là sự đấu tranh đan xen và dằng dai giữa ý chí con người và sự nghiệt ngã của hoàn cảnh, giữa giấc mơ hạnh phúc và thực tại trần trụi đớn đau. Đôi lúc những tưởng sắp chạm được hạnh phúc rồi mọi thứ lại vỡ tan. Có khi tâm hồn le lói như ngọn đèn sắp tắt lại bùng lên nồng nhiệt..

" Này con trai, chúng ta lên thuyền thôi. Cậu bé chạy đến và sánh bước bên cạnh bố. Tôi nhìn theo hai bố con hồi lâu.

Hai con người đã mất đi tất cả trong chiến tranh, không có nhà cửa, không gia đình. Cái gì đang chờ họ phía trước. "(4)

Câu hỏi của nhân vật kể chuyện xưng" tôi "ở phần cuối tác phẩm gợi lên trong lòng người đọc bao suy tư về số phận của con người nhỏ bé trước những biến động to lớn của thời cuộc. Câu chuyện của nhân vật" tôi "kết thúc ở đó, hai cha con Andrey Sokolov và Vania Sokolov bước lên thuyền bỏ lại" tôi"đứng đó dõi theo và thầm cầu nguyện cũng như Số phận một con người bỏ lại độc giả với những suy tư của riêng mình. Liệu rằng con thuyền kia sẽ đưa những con người ấy đến những bến bờ nào, liệu rằng ý chí con người có thắng được số phận, liệu rằng hạnh phúc có thực sự mỉm cười khi ta cố gắng hết sức mình?

* (1), (2), (3), (4) : Trích Số phận một con người – Mikhail Aleksandrovich Sholokhov.

Tuyên Quang, ngày 29 tháng 7 năm 2021

TRƯƠNG HOÀNG NAM​