Bắc Ninh không chỉ được biết đến bởi các danh lam thắng cảnh hùng vĩ mà còn ở những làn điệu trong trẻo, đầy trữ tình trong các bài Quan họ của các liền anh liền chị . Mang lại cho người nghe những cảm xúc lãng mạn nhất, nghe rồi là mãi không quên. Vậy Quan họ là gì? Tại sao lại độc đáo như vậy thì hãy cùng tìm hiểu nhé! Quan họ là một trong những làn điệu dân ca của châu thổ sông Hồng, được hình thành và phát triển ở các vùng Kinh Bắc xưa trong đó có Bắc Ninh, Bắc Giang và một số địa phận của Hà Nội, Lạng Sơn, Hưng Yên ngày nay. Quan họ có thể được hiểu là hình thức giao duyên giữa các liền anh liền chị, ca đối đáp nam với nội dung các câu hát có thể theo một kịch bản nào đó hoặc tùy thuộc vào tùy cơ ứng biến của các liền anh liền chị. Có nhiều ý kiến khác nhau về sự ra đời của Quan họ nhưng chung quy dù như thế nào đi nữa thì dân ca Quan họ vẫn luôn là loại hình nghệ thuật lâu đời của xứ Kinh Bắc nghìn năm. Quan họ có làn điệu vô cùng phong phú của nền dân ca Việt Nam. Có rất nhiều bản thoại bài Quan họ xuất hiện với mỗi bài đều mang một giai điệu, phong cách riêng khiến người nghe cảm nhận được nhiều nhịp điệu, cảm xúc khác nhau. Một bài có 2 phần: Lời chính và lời phụ bổ xung ý nghĩa cho nhau, làm ca từ trở nên ý nghĩa cũng như đặc sắc hơn. Những liền anh trong trang phục truyền thống khăn xếp, áo the cổ đứng, dài tới đầu gối còn các liền chị lại duyên dáng yểu điệu trong bộ áo mớ ba mớ bảy nghĩa là mặc ba áo dài lồng vào nhau hoặc bảy áo dài lồng vào nhau, đầu đội nón thúng quai thao vang lên những câu hát đằm thắm vẫn đầy chất nhạc dù không có nhạc đệm. Quan họ được tổ chức với những quy định vô cùng nghiêm khắc, tuân theo lề lối nhất định qua nhiều hình thức diễn xướng như: Đôi điền anh đối đáp với đôi điền chị gọi là hát hội, hát canh, cả nhóm liền anh đối đáp với nhóm liền chị là hát chúc, hát thờ, hát thờ. Trong đó, hát canh và hát đối đáp là hai hình thức tiêu biểu của dân ca Quan họ Bắc Ninh. Một số làn điệu cổ bạn có thể tham khảo: La rằng, Đường bạn Kim Loan, Cây gạo, Tình tang.. Quan họ Bắc Ninh là loại câu ca nhiều giai điệu với sự kết hợp nhuần nhuyễn những quy chuẩn: Vang, rền, nền, nảy và cũng là nơi có tổng số giọng điệu cao nhất trong nền dân ca Việt Nam. Ở đây có 44 làng quan họ như Cổ Mễ, Phúc Sơn, Thanh Sơn.. và trong đó có một số làng đã được UNESCO công nhận. Ngoài ra văn hóa Quan họ còn là cách cư xử khéo léo, tế nhị mang đầy tính lịch sự ở các làn điệu mời nước, mời trầu mỗi khi khách đến chơi nhà kết hợp cùng những câu hát thắm đậm tình cảm. Chào đón nồng nhiệt là như vậy nhưng khi chia tay lại rất bịn rịn, quyến luyến "Người ơi người ở đừng về.." và cuối cùng là những lời hứa hẹn ngày tái gặp. Vậy đấy, dân ca Quan họ Bắc Ninh vẫn luôn cuốn hút lòng người, nỗi buồn man mác chia xa hay nỗi vui mừng khôn xiết trong ngày gặp lại đều thật tình cảm làm say đắm lòng người. Ngày 17/05/2019, nhân dịp kỷ niệm 10 năm được UNESCO công nhận là di sản văn hóa (năm 2009) Uỷ ban nhân dân đã cho khánh thành nhà hát Dân ca Quan họ Bắc Ninh tại thôn Viêm Xã, xã Hòa Long, tỉnh Bắc Ninh. Nơi đây sẽ là nơi Quan họ được lưu truyền cũng như được bảo tồn theo phương thức truyền khẩu. Tại đây, du khách có thể đắm chìm trong những giai điệu dân ca, thưởng thức những tinh túy của Quan họ chính cống cũng như là nơi để gìn giữ nét, phát huy nét tinh hoa đặc biệt này. Vào những ngày của tháng riêng, những mùa lễ hội như: Hội Lim, hội các làng ở Bắc Ninh thường tổ chức hát Quan họ trên thuyền, là một cách chào đón các bạn tới chơi nhà cũng như đón chào năm mới một cách rộn ràng nhất. Tại thời điểm này, là lúc bạn sẽ được nghe các liền anh liền chị tỏa sáng nhất với bài ca cho những ngày đầu năm.
