Phân Tích Vẻ Đẹp Hình Tượng Nhân Vật Huấn Cao Trong Tác Phẩm Chữ Người Tử Tù - Nguyễn Tuân

Đề: Phân tích vẻ đẹp hình tượng nhân vật Huấn Cao trong tác phẩm Chữ người tử tù - Nguyễn Tuân

Thể loại: Phân Tích

Tác giả: Ngankimphamvu

Tình trạng: Hoàn thành

Bài làm

Con người ai cũng có những ưu điểm và khuyết điểm riêng của mình, nhưng có thể họ cho đó là điều bình thường và không mấy quan tâm. Nhưng đối với nhà văn Nguyễn Tuân, ông luôn hướng mình đến những cái đẹp, yêu cái đẹp và suốt đời đi tìm cái đẹp. Do đó, hoàn toàn không sai khi tác phẩm của ông được nhà phê bình Vũ Ngọc Phan nhận xét là một văn phẩm đạt gần tới sự toàn diện, toàn mĩ. Và cái đẹp của ông chính là vẻ đẹp thiên lương và sự trong sạch trong tâm hồn của những người tài hoa. Đó là nhân vật Huấn Cao được Nguyễn Tuân thể hiện qua tác phẩm Chữ người tử tù của ông

Nguyễn Tuân xây dựng hình tượng nhân vật Huấn Cao với tất cả những nét đẹp đáng quý nhất. Trước hết là vẻ đẹp cốt cách của một nghệ sĩ tài hoa. Điều đó được thể hiện qua từng nét chữ của ông. Mỗi nét chữ là sự tập trung cao độ, kết tụ tinh hoa và tinh huyết của người nghệ sĩ. Mỗi nét chữ là sự hiện hình của những khát khao thầm kín và mãnh liệt chất chứa trong sâu thẳm tâm hồn, trong nhân cách của người viết. Nó quý không chỉ vì "viết rất nhanh và rất đẹp", không chỉ vì "đẹp lắm, vuông lắm" mà quan trọng hơn là những nét vuông vắn, tươi tắn đó nói lên hoài bão tung hoành của một đời con người. Hiểu như thế ta có thể thấy được rằng tại sao viên quản ngục lại khao khát "có được chữ của ông mà treo là có một báu vật trên đời". Chữ của Huấn Cao đã trở thành mơ ước cả cuộc đời viên quản ngục, ông không màng đến quyền lợi và cả sự an nguy đến sinh mệnh mình.

Nhân vật Huấn Cao - Chữ người tử tù (Nguyễn Tuân)​

Là một người có tài và muốn đem tài năng ấy để giúp ích cho dân, cho nước, ông Huấn đã thất bại, phải biệt giam chờ ngày xử tội. Nhưng ông vẫn ung dung tự tại, sẵn sàng đón nhận cái chết đến với mình một cách bình thản. Tuy sống trong nhà tù tối tăm của chế độ phong kiến bẩn thỉu nhưng ông vẫn giữ được sự thiên lương trong sáng của mình. Huấn Cao đã từng nhấn mạnh phải giữ "thiên lương cho lành vững" "rồi hãy nghĩ đến chuyện chơi chữ". Nếu thiên lương khó giữ được thì cũng đem nhơ nhuốc cuộc đời lương thiện đi. Ở đời, ông luôn có ý thức giữ gìn bản tính tốt của con người do trời phú cho.

Tiền tài, danh vọng, quyền lực không thể làm cho lương tâm của ông thay đổi. Ông Huấn đã ngẩng đầu kiêu hãnh trước điều này "Ta nhất sinh không vì vàng ngọc hay quyền thế mà ép mình viết câu đối bao giờ". Tính ông vốn khoảnh nên ít chịu cho chữ trừ ba người bạn "tri âm tri kỉ". Sống một đời thanh sạch nên ông Huấn dù có tài cũng không muốn đem tài năng của mình phục vụ triều đình thối nát và chống lại triều đình. Trước mặt ngục quan "Đám lính bắng nhắng" ra oai, Huấn Cao lạnh lùng cùng với 6 bạn tù "dỗ gông" rất oai phong. Ông thản nhiên nhận rượu thịt và coi đó là "Việc làm trong cái bình sinh" phong thái thật oai phong tự do. Ông còn cố ý "khinh bạc đến điều" ngang tàng, kiêu dũng khi trả lời viên quan ngục "Ngươi hỏi ta muốn gì? Ta chỉ muốn có một điều là nhà ngươi đừng đặt chân vào đây".

Nhưng ông thực sự cảm kích trước những người "sống giữa một đống cặn bã" mà còn giữ được "thiên lương". Khi biết quản ngục "có sở thích cao quý" và có tấm lòng "biệt nhỡn liên tài", ông đã ân hận chân thành nhận lỗi: "Thiếu chút nữa, ta đã phụ một tấm lòng trong thiên hạ". Sống là phải biết nhận lỗi, sửa lỗi thì mới là người có nhân cách cao đẹp, và không thể tha thứ cho người phụ lòng người khác. Điều đó đã bộc lộ nhân cách cao đẹp của Huấn cao: Nhân hậu và khiêm tốn. Chính vì vậy ông không định kiến đối xử hẹp hòi với viên quản ngục mà sẵn lòng tri ân những người có tấm lòng bằng cách cho chữ và dành những lời khuyên chân thành sâu sắc lẽ sống, lẽ làm người cho viên quản tù

Người anh hùng "chọc trời quấy nước", khí phách ngang tàng, giờ đây chí lớn không thành, ngày đêm bị gông xiềng trong ngục tối để chờ ngày đem ra pháp trường nhưng tư thế vẫn ung dung, hiên ngang bất khuất, đàng hoàng oai phong, thanh thản để cái đêm cuối cùng dành cho dòng chữ cuối cùng của mình cho viên quản ngục. Đó không phải là sự dâng nộp báu vật của một nghệ sĩ đối với một kẻ liên tài hay người tri kỉ, nhưng đó là sự đáp lại của của một tấm lòng trước một tấm lòng. Huấn Cao toát lên vẻ đẹp một trang anh hùng nghĩa liệt trong cảnh cho chữ viên quản ngục.

Cảnh cho chữ của Huấn Cao - Nhân vật Huấn Cao - Chữ người tử tù (Nguyễn Tuân)​

Vẻ đẹp tài hoa, khí phách và thiên lương của Huấn Cao kết tinh trong cảnh cho chữ. Ở đó cái đẹp, cái thiện và nhân cách cao cả của con người đã chiến thắng. Đây là "một cảnh tượng chưa từng có" xưa nay gây ấn tượng mạnh mẽ cho người đọc. Một căn phòng hôi hám, bẩn thỉu tường đầy mạng nhện, đất bừa bãi phân chuột, phân gián, khói như đám cháy nhà, khói bốc cay mắt. Cái lạ lùng là ở chỗ nhà tù từ xưa đến nay là nơi thô bỉ, chết chóc bỗng trở thành địa điểm sáng tạo nghệ thuật. Trong đêm khuya, "chỉ còn vọng lại tiếng mõ trên vọng canh", người nghệ sĩ tài hoa say mê tô từng nét chữ không phải là con người tự do mà là kẻ tử tù trong hoàn cảnh cổ mang gông, chân vướng xiềng chỉ sớm tinh mơ ngày mai chịu án chém

Danh sĩ Cao Bá Quát là nguyên mẫu lịch sử để Nguyễn Tuân xây dựng nhân vật Huấn Cao. Mượn hình ảnh nhân vật lịch sử có thật là Cao Bá Quát, Nguyễn Tuân đã xây dựng lên Huấn Cao với sự hội tụ của hai nhân cách, nhân cách Cao Bá Quát và nhân cách Nguyễn Tuân mang đầy đủ những phẩm chất mà Nguyễn Tuân cho rằng cần phải có ở một con người chân chính. Khi ca ngợi nét tài hoa nghệ sĩ ở nhân vật yêu quý của mình, nhà văn như muốn nói: Con người lí tưởng trước hết phải là con người có tài, có tầm cao văn hóa và biết làm đẹp cho đời bằng cái tài đó của mình. Thật tự nhiên, tài phải đi song với bản lĩnh, khí phách, với ý thức giữ gìn bản ngã, thậm chí khi cần kẻ có tài phải biết chống lại môi trường phi nhân tính vốn thù địch với tài năng. Nhưng con người chỉ có tài, có khí phách vẫn là chưa đủ, mà phải có tâm nữa. Tuy Nguyễn Tuân không khẳng định như thiên tài Nguyễn Du: "Chữ tâm kia mới bằng ba chữ tài", nhưng qua sự vận động của hình tượng Huấn Cao ta vẫn thấy nhà văn rất coi trọng chữ tâm, coi trọng "thiên lương". Với Nguyễn Tuân, cái tâm vẫn là gốc rễ của nhân cách, là điểm xuất phát cũng là nơi đi đến của tài năng và khí phách.

Dựng lên hình tượng Huấn Cao với vẻ đẹp rực rỡ tráng lệ giữa chốn lao tù ẩm thấp chật chội. Nguyễn Tuân đã thể hiện niềm cảm phục sâu sắc đối với những người anh hùng xả thân vì nghĩa lớn. Nhà văn đã sử dụng ngòi bút tả thực đầy kịch tính kết hợp với việc khắc họa tính cách nhân vật và ngòi bút miêu tả phong cảnh hiện thực lẫn lãng mạn. Có thể nói Chữ người tử tù với bút pháp sắc sảo khi dựng người, dựng cảnh, với ngôn ngữ văn xuôi giàu có và góc cạnh, với vẻ đẹp tuyệt vời của Huấn Cao, tác phẩm xứng đáng là một áng văn chương một thời vang bóng và nó mãi mài vang bóng trong bạn đọc nhiều thời. Tác phẩm khép lại nhưng gieo vào lòng người đọc sự vững tin rằng cái đẹp là cái vĩnh hằng và bất khả chiến bại, tin rằng "cái đẹp sẽ cứu vãn thế giới". Đàng sau lớp màn sương huyền thoại về những nhân vật lịch sử một thời vang bóng của Chữ người tử tù là bóng dáng của nhà văn. Đó là một tinh thần đậm đà kín đáo gửi gắm vào những nhã thú văn hóa thẩm mĩ truyền thống của dân tộc, là thái độ bất hòa với chế độ xã hội đương thời và sự kính trọng những con người tài hoa, khí phách, thiên lương. Đó cũng chính là cái tâm đáng quý trọng của nhà văn tài hoa độc đáo Nguyễn Tuân.

 

Nêu cảm nhận về nhân vật huấn cao trong truyện ngắn chữ người tử tù

Bài làm:

Nguyễn Tuân - một nhà văn nổi tiếng của làng văn học Việt Nam. Ông có những sáng tác xoay quanh những nhân vật lí tưởng về tài năng xuất chúng, về cái đẹp tinh thần như "chiếc ấm đất", "chén trà sương".. và một lần nữa, chúng ta lại bắt gặp chân dung tài hoa trong thiên hạ, đó là Huấn Cao trong tác phẩm "Chữ người tử tù"

Nhà văn Nguyễn Tuân đã lấy nguyên mẫu hình tượng Cao Bá Quát làm nguồn cảm hứng sáng tạo nhân vật Huấn Cao. Họ Cao là một lãnh tụ nông dân chống triều Nguyễn năm 1854. Huấn Cao được lấy từ hình tượng này với tài năng, nhân cách sáng ngời và rất đỗi tài hoa.

Vẻ đẹp của Huấn Cao trước hết là vẻ đẹp của con người nghệ sĩ tài hoa

Huấn Cao là một con người đại diện cho cái đẹp, từ cái tài viết chữ của một nho sĩ đến cốt cách ngạo nghễ phi thường của một bậc trượng phu, tấm lòng trong sáng của một người biết quý trọng cái tài, cái đẹp. Huấn Cao trước hết là một người có tài viết thư pháp. Chữ viết không chỉ là kí hiệu ngôn ngữ mà còn thể hiện tính cách con người. Cái tài viết chữ của ông được thể hiện qua đoạn đối thoại giữa viên quản ngục và thầy thơ lại. Tài năng của Huấn Cao còn được miêu tả qua lời người dẫn truyện và trong suy nghĩ nhân vật. Chữ của Huấn Cao "đẹp lắm, vuông lắm", nét chữ còn thể hiện khí phách hiên ngang, tung hoành bốn bể. Chữ Huấn Cao đẹp và quý đến nỗi viên quản ngục ao ước suốt đời. Viên quản ngục đến "mất ăn mất ngủ"; không nề hà tính mạng của mình để có được chữ của Huấn Cao, "một vật báu ở trên đời". Chữ là vật báu trên đời thì chắc chắn chủ nhân của nó phải là một người tài năng xuất chúng, phi thường có một không hai, là kết tinh mọi tinh hoa, khí thiêng của trời đất hun đúc lại mà thành. Chữ của Huấn Cao đẹp đến như vậy thì nhân cách của Huấn Cao cũng chẳng kém gì. Ông là con người tài tâm vẹn toàn.

Sự thống nhất của cái tài, cái tâm và khí phách anh hùng ở hình tượng Huấn Cao:

Huấn Cao có cốt cách ngạo nghễ, phi thường của một bậc trượng phu. Ông theo học đạo nho thì đáng lẽ phải thể hiện lòng trung quân một cách mù quáng. Nhưng ông đã không trung quân mà còn chống lại triều đình để giờ đây khép vào tội "đại nghịch", chịu án tử hình. Bởi vì Huấn Cao có tấm lòng nhân ái bao la; ông thương cho nhân dân vô tội nghèo khổ, làm than bị áp bức bóc lột bởi giai cấp thống trị tàn bạo thối nát. Huấn Cao rất căm ghét bọn thống trị và thấu hiểu nỗi thống khổ của người dân "thấp cổ bé họng". Nếu như Huấn Cao phục tùng bọn phong kiến kia thì ông sẽ được hưởng vinh hoa phú quý. Nhưng không, ông Huấn đã lựa chọn con đường khác: Con đường đấu tranh giành quyền sống cho người dân vô tội. Cuộc đấu tranh không thành công ông bị bọn chúng bắt. Giờ đây phải sống trong cảnh ngục tối chờ ngày xử chém. Trước khi bị bắt vào ngục, viên quản ngục đã nghe tiếng đồn Huấn Cao rất giỏi võ, ông có tài "bẻ khóa, vượt ngục" chứng tỏ Huấn Cao là một người văn võ toàn tài, quả là một con người hiến có trên đời.

Tác giả miêu tả sâu sắc trạng thái tâm lý của Huấn Cao trong những ngày chờ thi hành án. Trong lúc này đây, khi mà người anh hùng "sa cơ lỡ vận" nhưng Huấn Cao vẫn giữ được khí phách hiên ngang, kiên cường. Tuy bị giam cầm về thể xác nhưng ông Huấn vẫn hoàn toàn tự do bằng hành động "dỡ cái gông nặng tám tạ xuống nền đá tảng đánh thuỳnh một cái" và "lãnh đạm" không thèm chấp sự đe dọa của tên lính áp giải. Dưới mắt ông, bọn kia chỉ là "một lũ tiểu nhân thị oai". Cho nên, mặc dù chịu sự giam giữ của bọn chúng nhưng ông vẫn tỏ ra "khinh bạc". Ông đứng đầu gông, ông vẫn mang hình dáng của một vị chủ soái, một vị lãnh đạo. Người anh hùng ấy dù cho thất thế nhưng vẫn giữ được thế lực, uy quyền của mình. Thật đáng khâm phục! Mặc dù ở trong tù, ông vẫn thản nhiên "ăn thịt, uống rượu như một việc vẫn làm trong hứng bình sinh". Huấn Cao hoàn toàn tự do về tinh thần. Khi viên cai ngục hỏi Huấn Cao cần gì thì ông trả lời:

"Ngươi hỏi ta cần gì à? Ta chỉ muốn một điều là ngươi đừng bước chân vào đây".

Cách trả lời ngang tàng, ngạo mạn đầy trịch thượng như vậy là bởi vì Huấn Cao vốn hiên ngang, kiên cường; "đến cái chết chém cũng còn chẳng sợ..". Ông không thèm đếm xỉa đến sự trả thù của kẻ đã bị mình xúc phạm. Huấn Cao rất có ý thức được vị trí của mình trong xã hội, ông biết đặt vị trí của mình lên trên những loại dơ bẩn "cặn bã" của xã hội. "Bần tiện bất năng di, uy vũ bất năng khuất". Huấn Cao là người có "thiên lương" trong sáng, cao đẹp. Theo ông, chỉ có "thiên lương", bản chất tốt đẹp của con người mới là đáng quý. Thế nhưng khi biết được nỗi lòng của viên quản ngục, Huấn những vui vẻ nhận lời cho chữ mà còn thốt rằng: "Ta cảm tấm lòng biệt nhỡn liên tài của các ngươi. Ta biết đâu một người như thầy quản đây mà lại có sở thích cao quý đến như vậy. Thiếu chút nữa, ta đã phụ một tấm lòng trong thiên hạ". Huấn Cao cho chữ là một việc rất hiếm bởi vì "tính ông vốn khoảnh. Ta không vì vàng bạc hay uy quyền mà ép cho chữ bao giờ".

Hành động cho chữ viên quản ngục chứng tỏ Huấn Cao là một con người biết quý trọng cái tài, cái đẹp, biết nâng niu những kẻ tầm thường lên ngang hàng với mình.

Cảnh "cho chữ" diễn ra thật lạ, quả là cảnh tượng "xưa nay chưa từng có". Kẻ tử tù "cổ đeo gông, chân vướng xiềng" đang "đậm tô từng nét chữ trên vuông lụa bạch trắng tinh" với tư thế ung dung tự tại, Huấn Cao đang dồn hết tinh hoa vào từng nét chữ. Đó là những nét chữ cuối cùng của con người tài hoa ấy. Những nét chữ chứa chan tấm lòng của Huấn Cao và thấm đẫm nước mắt thương cảm của người đọc. Con người tài hoa vô tội kia chỉ mới cho chữ ba lần trong đời đã vội vã ra đi, để lại biết bao tiếc nuối cho người đọc. Qua đó, Nguyễn Tuân cũng gián tiếp lên án xã hội đương thời đã vùi dập tài hoa con người. Và người tù kia bỗng trở nên có quyền uy trước những người đang chịu tránh nhiệm giam giữ mình. Ông Huấn đã khuyên viên quản ngục như một người cha khuyên bảo con: "Tôi bảo thực thầy quản nên về quê ở đã rồi hãy nghĩ đến chuyện chơi chữ. Ở đây khó giữ được thiên lương cho lành vững rồi cũng có ngày nhem nhuốc mất cái đời lương thiện đi".

Theo Huấn Cao, cái đẹp không thể nào ở chung với cái xấu được. Con người chỉ thưởng thức cái đẹp khi có bản chất trong sáng, nhân cách cao thượng mà thôi. Những nét chữ cuối cùng đã cho rồi, những lời nói cuối cùng đã nói rồi. Huấn Cao, người anh hùng tài hoa kia dù đã ra đi mãi mãi nhưng để lại ấn tượng sâu sắ cho những ai đã thấy, đã nghe, đã từng được thưởng thức nét chữ của ông. Sống trên cõi đời này, Huấn Cao đã đứng lên đấu tranh vì lẽ phải; đã xóa tan bóng tối hắc ám của cuộc đời này. Chính vì vậy, hình tượng Huấn Cao đã trở nên bất tử. Huấn Cao sẽ không chết mà bước sang một cõi khác để xua tan bóng tối nơi đó, đem lại hạnh phúc cho mọi người ở mọi nơi.

Ở Huấn Cao ánh lên vẻ đẹp của cái "tài" và cái "tâm". Trong cái "tài" có cái "tâm" và cái "tâm" ở đây chính là nhân cách cao thượng sáng ngời của một con người tài hoa. Cái đẹp luôn song song "tâm" và "tài" thì cái đẹp đó mới trở nên có ý nghĩa thực sự. Xây dựng hình tượng Huấn Cao, nhà văn Nguyễn Tuân đã thành công trong việc xây dựng nên chân dung nghệ thuật điển hình lí tưởng trong văn học thẩm mĩ. Dù cho Huấn Cao đã đi đến cõi nào chăng nữa thì ông vẫn sẽ mãi trong lòng người đọc thế hệ hôm nay và mai sau.