Đề bài: Trong truyện ngắn Vợ chồng A Phủ, nhà văn Tô Hoài đã miêu tả tâm lí của nhân vật Mị sau khi bị bắt về nhà làm dâu nhà thống lí Pá tra: "Ở lâu trong cái khổ, Mị quen khổ rồi. Bây giờ thì Mị tưởng mình là con trâu, con ngựa, là con ngựa phải đổi ở cái tàu nhà này đến cái tàu ngựa nhà khác, ngựa chỉ biết việc ăn cỏ, biết đi làm thôi. Mị cúi mặt không nghĩ ngợi nữa, mà lúc nào cũng chỉ nhớ đi nhớ lại những việc giống nhau, tiếp nhau vẽ ra trước mặt". Và ở đêm tình mùa xuân "Mị đến góc nhà, lấy ống mỡ xắn một miếng bỏ thêm vào đĩa đèn cho sáng. Trong đầu Mị đang rập rờn tiếng sáo. Mị muốn đi chơi, Mị cũng sắp đi chơi. Mị quấn lại tóc, Mị với tay lấy cái váy hoa vắt ở phía trong vách". Hãy phân tích hình ảnh Mị trong 2 lần miêu tả trên, từ đó làm nổi bật sự thay đổi từ nhân vật này. Hướng dẫn Phương pháp: Phân tích, tổng hợp Giới thiệu tác giả, tác phẩm Tô Hoài là một trong những cây bút văn xuôi hàng đầu của nền văn học Việt Nam hiện đại, là nhà văn có biệt tài nắm bắt rất nhanh nhạy những nét riêng trong phong tục, tập quán của những miền đất ông đã đi qua. Ông có giọng văn kể chuyên hóm hỉnh, rất có duyên và đầy sức hấp dẫn, vốn ngôn ngữ bình dân phong phú và sử dụng linh hoạt, đắc địa. Truyện ngắn Vợ chồng A Phủ sáng tác năm 1952, in trong tập truyện Tây Bắc, tập truyện được tặng giải nhất, giải thưởng hội văn nghệ Việt Nam 1954-1955. Giới thiệu nhân vật Nhan sắc: Trai đến đứng nhẵn chân vách đầu buồng Mị -> nhan sắc rực rỡ ở tuổi cập kê Tài năng: Thổi sáo, thổi lá, hay đến mức có bao người say mê, ngày đêm thổi sáo đi theo Mị Phẩm chất tốt đẹp: Khi bố mẹ mị hết đời chưa trả được nợ cho thống lí Pá Tra, ông ta định bắt Mị về làm con dâu gạt nợ: Hiếu thảo: "Con sẽ làm nương ngô trả nợ thay cho bố" Tự tin vào khả năng lao động: "Con nay đã biết cuốc nương làm ngô" Khao khát được tự do: "Bố đừng bán con cho nhà giàu" Xứng đáng được hưởng hạnh phúc nhưng bị xã hội của tiền quyền, cườn quyền và thần quyền vùi dập, đẩy vào ngã rẽ tăm tối. Phân tích hình ảnh của Mị trong 2 lần trên: Chi tiết 1: Vị trí, nằm ở phần đầu tác phẩm, khi Mị đã quen dần với việc làm dâu gạt nợ nhà thống lí Pá tra. Vì món nợ truyền kiếp của gia đình và tục bắt vợ mà Mị đã trở thành con dâu gạt nợ. Khi mới về làm dâu, Mị cũng đã phản kháng, muốn tự tử nhưng lâu dần ý thức đó bị mất đi. Phân tích chi tiết: Khi làm dâu đã quen, ý thức phản kháng trong Mị bị vùi dập đi: "Ở lâu trong cái khổ, Mị quen khổ rồi" -> chấp nhận thân phận con dâu gạt nợ. Nỗi khổ thể xác: Mị tưởng mình cũng là con trâu, con ngựa, thâm chí còn không bằng chúng nó Mị mất hoàn toàn ý niệm về thời gian. Thời gian của Mị chỉ được tính bằng công việc nối tiếp nhau, việc này chồng lên việc kia. Mị trở thành cỗ máy, công cụ lao động, mất hết ý niệm về cuộc sống. Nỗi khổ tinh thần: Biện pháp so sánh: Mị- con trâu con ngựa-> vật hóa nặng nề Thể hiện qua những câu văn tả thựa trầm buồn mở đầu tác phẩm: "Ai cố việc ở xa về.."; "lúc nào cũng cúi mặt, mặt buồn rười rượi" Hình ảnh ẩn dụ: CĂn buồng của Mị ở "kín mít, chỉ có một cái cửa sổ lỗ vuông bằng bàn tay, lúc nào nhìn ra cũng chỉ thấy mờ mờ trăng trắng không biết là sương hay nắng" -à Giống như ngục thất giam cầm cuộc đời Mị, giống như nấm mồ chôn vùi thanh xuân, chôn vùi hạnh phúc của Mị. Chi tiết 2: Vị trí, nằm ở phần giữa tác phẩm-Mị trong đêm tình mùa xuân. Trong đêm tình mùa xuân, với sự tác động của khung cảnh mùa xuân, tiếng sáo và hơi rượu, sức sống tiềm tàng trong mị trỗi dậy Phân tích chi tiết: Trong hơi rượu và tiếng sáo, sức sống tiềm tàng trỗi dậy: Mị như ở trạng thái mộng du, vượt thoát khỏi hoàn cảnh để tìm lại chính mình Lấy ống mỡ sắn lấy một miếng để thắp đèn lên cho sáng -à thắp sáng căn buồng cũng là thắp sáng khát vọng và giải thoát cuộc đời của mình. "Mị muốn đi chơi" : Thức dậy ý thức và khát vọng Chuẩn bị đi chơi: Quấn lại tóc, với tay lấy cái váy hoa, rút thêm cái áo Khao khát được sống, được giao tiếp của Mị hồi sinh sau chuỗi ngày bị vật hóa nặng nề. Giá trị của 2 chi tiết: Cho thấy đầy đủ chân dung nhân vật Mị- một cô gái miền núi với khao khát tự do mãnh liệt Góp phần truyền tải đầy đủ tư tưởng, nôi dung của tác phẩm mà tác giả muốn gửi gắm Giá trị hiện thực: Phơi bày thực trạng xã hội phong kiến miền núi lúc bấy giờ. Giá trị nhân đạo: Bày tỏ sự đồng cảm, sót thương cho những số phận dưới ách thống trị của bọn phong kiến miền núi; lên án, phê phán những thế lực tàn bạo đã chà đạp lên quyền sống của con người; tin tưởng vào bản chất luôn tiềm tàng trong mỗi con người: Khát vọng sống mãnh liệt. Tổng kết.
