Phân tích tác phẩm Con kỳ nhông, Anh béo anh gầy, Cái chết của một công chức - Chekhov

1. MỞ ĐẦU

Chekhov là nhà viết kịch nổi tiếng người Nga và là bậc thầy về truyện ngắn, các tác phẩm của ông mang đậm tính hài hước, ngắn gọn và ý nghĩa sâu sắc. Ông là nhân vật tiêu biểu cho dòng sáng tác văn học hiện thực Nga cuối thế kỷ 19. Chekhov giỏi lấy chất liệu từ cuộc sống hiện thực hàng ngày, mổ xẻ những khối u ung thư của hiện thực xã hội đen tối thời Sa hoàng Nga lúc bấy giờ, phê phán; vừa châm biếm hiện tượng xu nịnh, xu nịnh trong tầng lớp quan lại Nga, vừa cảm thương cho cuộc sống khổ cực của những người dân dưới đáy nước Nga, nhưng lại căm phẫn điều kiện sống tê liệt nội tâm của họ. Cùng với Maupassant và O. Herny, Chekhov được vinh danh là "Ba nhà văn viết truyện ngắn nổi tiếng thế giới". Bộ ba truyện ngắn: Cái chết của một viên chức, Anh béo anh gầy, Con kì nhông được ông sáng tác thuộc những truyện ngắn trào phúng trong giai đoạn 1880 – 1886, thể hiện rõ đặc sắc nghệ thuật viết truyện ngắn của tác giả.

2. NỘI DUNG

2.1 Nhan đề

Nhan đề trong truyện của Chekhov là một vấn đề cần đi sâu để khai thác bởi Chekhov có cách đặt nhan đề độc đáo, tạo ấn tượng cho độc giả từ cái nhìn đầu tiên. Truyện ngắn được nhà văn đặt tên là "Con kỳ nhông" nhưng trong tác phẩm không có bất kỳ con kỳ nhông nào xuất hiện. Con kỳ nhông là loài vật sẽ đổi màu da của mình theo màu của môi trường xung quanh để trốn tránh kẻ thù. Phải chăng viên cảnh sát Otsumelov thay đổi thái độ giống như cách mà con kỳ nhông thay đổi màu da để một mặt, thể hiện mình là một người cảnh sát tốt với dân nhưng mặt khác, khi gặp phải người có quyền lực hơn mình, hắn quay ngoắt đi và ra sức nịnh bợ.

Tiếp theo nhan đề "Anh béo và anh gầy" đã cho thấy nghệ thuật khái quát và khả năng châm biếm sâu cay của Chekhov. Nhà văn để một "anh béo" và "anh gầy" đứng cạnh nhau nhưng ngoại hình hoàn toàn trái ngược. Độc giả cũng dễ dàng đoán được cuộc sống của hai người này, anh béo có cuộc sống sung túc, giàu có hơn anh gầy. Chekhov không đặt tên cho nhân vật, không chỉ đích danh ai mà chỉ lấy sự đối lập ở một khía cạnh để gọi nhân vật. Tức là câu chuyện này không phải là của riêng ai mà nó có ý nghĩa với tất cả mọi người.

Nhan đề "Cái chết của một viên chức" gợi cho độc giả sự tò mò, kích thích độc giả đọc tác phẩm. Cái chết là thứ rất bình thường trong cuộc sống mà ai rồi cũng phải trải qua và có thể tới từ nhiều lý do khác nhau. Vậy, cái chết của một viên chức này có gì đặc biệt mà lại được phản ánh vào trong tác phẩm? Chekhov luôn khiến người đọc ấn tượng với những nhan đề của mình.

2.2 Kết cấu cốt truyện đơn giản

Trong sáng tác văn học, cốt truyện là một yếu tố vô cùng quan trọng với các tác giả bởi nó tạo nên tính hấp dẫn của một tác phẩm. Chekhov khác với những nhà văn khác, truyện ngắn của ông không có cốt truyện gay cấn, những tình tiết hay những biến cố bất ngờ mà cốt truyện của ông được xây dựng khá đơn giản, những truyện ngắn của ông được phác họa từ những câu chuyện vặt vãnh hàng ngày.

Trong truyện "Con kỳ nhông", viên cảnh sát Otsumelov vô tình gặp phải một sự việc ầm ĩ trong chợ đó là một con chó cắn ngón tay của người thợ hoàn kim Khơriukin, lúc đầu Otsumelov vờ nói rằng ông ta sẽ trừng phạt nghiêm khắc chủ của con chó và đánh con chó đến chết. Nhưng khi biết đó là chó của tướng Giưgalốp, ông lập tức thay đổi thái độ, tìm mọi lý do để bao biện cho con chó, rồi khiển trách nạn nhân. Qua truyện ngắn, người ta thấy được những việc làm xấu xa của một tên nô lệ luồn cúi trước mặt cấp trên, xu nịnh lấy công, đối với cấp dưới thì hống hách, độc đoán.

"Anh béo và anh gầy" cũng nổi tiếng với sự hài hước dí dỏm - hai người bạn học thời thơ ấu gặp nhau trên sân ga và trong khi họ nói chuyện về cuộc sống của mình, anh gầy tình cờ biết được rằng anh béo đang làm viên chức bậc ba, cao hơn anh gầy tới năm bậc. Anh gầy thay đổi thái độ, anh ta tỏ ra khúm núm, lễ phép và kính cẩn với anh béo. Anh béo thấy vậy thì cảm thấy buồn nôn, tạm biệt và ngoảnh mặt đi trong khi cả nhà anh gầy đều "sững sờ một cách đầy thú vị". Thông qua tình huống truyện Chekhov chế giễu tâm lí nô lệ, nhỏ bé, nỗi sợ hãi quyền lực của những người mang sẵn trong mình "dòng máu nô lệ" như anh gầy.

Tương tự như hai truyện ngắn trên, truyện "Cái chết của một viên chức" mang cốt truyện đơn giản: Cái chết lãng xẹt của một viên chức. Ivan Domitorits Tserviakov, vào một buổi tối đã đi xem kịch. Không may y đã hắt xì vào cái đầu hói của vị tướng đương nhiệm tổng cục đường sắt Brigialov. Y sợ hãi, cúi xuống và thì thào xin lỗi vị tướng. Vị tướng đã tha lỗi cho y nhưng y sợ vị tướng suy nghĩ nhiều nên liên tục tìm để nói rõ sự tình. Tuy nhiên, chính y mới là kẻ nghĩ nhiều, vị tướng tỏ ra chán ghét y. Hôm sau, viên chức nhỏ tiếp tục tìm tới vị tướng đường sắt và xin lỗi nhưng vị tướng lại cho rằng y đang giễu cợt ông nên ông ta đã quát và đuổi y ra ngoài. Về nhà, y như cái xác không hồn, nằm xuống giường và chết. Đây là một cái chết đầy hài hước nhưng cũng rất đáng thương, chua xót. Nhân vật chết vì tâm lí sợ hãi, vì thói nô lệ tinh thần. Sau khi xuất hiện truyện ngắn "Cái chết của một viên chức", nhiều nhà phê bình cho rằng Chekhov đã sáng tác một loại truyện ngớ ngẩn không liên quan gì đến cuộc sống. Quả thực, tình huống đã được nhà văn đưa đến mức phi lý, nhưng đây chính là điều giúp ta có thể nhìn rõ hơn những điều phi lý của chính cuộc sống, trong đó sự nô lệ, nô lệ, thần thánh hóa quyền lực.

Ba tác phẩm ở trên cốt truyện không có nhiều tình tiết hấp dẫn, chúng đều là những câu chuyện nhỏ, vặt vãnh hàng ngày mà bất cứ ai cũng có thể trông thấy trong cuộc sống. Mở đầu mỗi tác phẩm, Chekhov không miêu tả gián tiếp mà trực tiếp đi thẳng vào vấn đề như "Vào một buổi tối thú vị", "Trên sân ga" hay "Viên cảnh sát Otsumelov mình vận bành tô mới..". Ngay ở những dòng đầu tiên của tác phẩm, nhà văn đã nói tới thời gian, không gian hay nhân vật trong câu chuyện của mình và sau đó tất cả được vận hành theo kết cấu tuyến tính. Cả ba truyện giống như một hoạt cảnh hơn bởi rất ít lời của tác giả mà thay vào đó, lời đối thoại giữa các nhân vật chiếm tới hơn tám mươi phần trăm: Cuộc nói chuyện vui vẻ, kể về cuộc sống hiện tại giữa hai người bạn; cuộc tranh cãi ngoài bãi chợ hay những lời xin lỗi của viên quản trị hành chính với vị tướng tổng cục đường sắt.

2.3 Không gian, thời gian

Trong truyện của Chekhov, không gian được miêu tả nhiều hơn thời gian, thời gian trong truyện ngắn của ông ít được nhắc tới. Không gian trong truyện ngắn của ông là những không gian tiêu biểu, được nhắc đến nhiều trong các tác phẩm khác nhau và nhiều loại đã được nâng lên giống nhu biểu tượng, mang nhiều suy nghĩ cho người đọc.

Không gian trong truyện "Con kỳ nhông" là không gian ngoài chợ: "Chung quanh yên ắng.. Bãi chợ vắng tanh không một bóng người.. Cánh cửa những hiệu tạp hóa, những cánh rượu mở toang như những miệng thú đói buồn tẻ nhìn ra đường, đến cả ăn mày quanh đấy cũng không có một ai." Không gian bãi chợ này mang nhiều điểm chú ý. Chợ vốn là nơi mua bán, trao đổi hàng hóa và có rất nhiều người xuất hiện ở nơi này nhưng khi viên cảnh sát tới thì không có một bóng người, vắng tanh và xơ xác như một bãi chợ hoang. Sự khác lạ này có thể lý giải ở chi tiết người lính cẩn cầm theo một túi phúc bồn tử vừa mới thu được, người dân ở đó sợ hãi với việc bị thu hàng hóa nên đã trốn đi khi biết viên cảnh sát tới và khi chuyện thợ hoàn kim bị chó cắn inh ỏi thì họ xuất hiện với gương mặt ngái ngủ "tựa hồ như là chui từ dưới đất lên" . Đám đông khi thấy viên cảnh sát chú ý tới đối tượng khác thì nhanh như cắt, xuất hiện để hóng hớt và tham gia vào cuộc nói chuyện giữa họ. Bãi chợ là nơi mua bán nhưng cũng là nơi tụ họp của tất cả mọi hạng người, ồn ào và huyên náo cùng với những tình huống oái ăm.

"Anh béo và anh gầy" là truyện xảy ra trên sân ga. Trong truyện của Chekhov, sân là là địa điểm được tác giả sử dụng khá nhiều trong các tác phẩm của mình như trong "Hai người đẹp", "Chai rượu sâm banh".. Sân ga là nơi mọi người tới để đi tàu, di chuyển tới một nơi khác. Ở đây mang nỗi buồn của người sắp phải đi xa và niềm vui của những người dừng chân ở đây. Bên cạnh đó, sân ga còn là nơi gặp gỡ bất ngờ giữa những người quen biết. Anh béo Misa gặp lại người bạn từ thời thơ ấu và học phổ thông cùng nhau – anh gầy Porphiri.

Rạp "Arcadi" là nơi xảy ra câu chuyện dở khóc dở cười giữa vị tướng tổng cục đường sắt và viên quản trị hành chính trong truyện "Cái chết của một viên chức". Rạp "Arcadi" là rạp ở trong công viên mùa hè ở Peterburg, chuyên diễn các vở hài kịch. Tserviakov đi xem hài kịch nhưng chính anh cũng trở thành một diễn viên hài trong những ngày cuối cùng của cuộc đời mình.

Không gian trong truyện của Chekhov không phải là không gian rộng lớn hay kỳ vĩ như trong truyện của Turghenhep mà là không gian quen thuộc, gần gũi. Chỉ với vài nét vẻ, Chekhov đã đưa tới trước mắt người đọc khung cảnh nơi câu chuyện đó xảy ra. Thời gian diễn ra câu chuyện rất ngắn, "Con kỳ nhông" và "Anh béo và anh gầy" thậm chí còn chưa hết một buổi. Không gian và thời gian giống như cách viết truyện của ông: Đơn giản mà tinh tế.

2.4 Nghệ thuật xây dựng nhân vật

"Người nhỏ bé" là đề tài truyền thống trong văn học cổ điển Nga. Trong khi suy nghĩ về chủ đề truyền thống "người đàn ông nhỏ bé" có từ thời Pushkin, Gogol, Turgenev và Dostoevsky thời kỳ đầu, Chekhov đồng thời tiếp tục và phát triển những mầm bệnh của xu hướng này trong những điều kiện mới. Các tác phẩm của Chekhov tràn ngập sự phản kháng chống lại sự đàn áp và bóp méo nhân cách con người, mà trong điều kiện lịch sử mới, nhân cách đó còn tàn nhẫn và tinh vi hơn. Trong truyện ngắn của mình, Chekhov đi sâu vào khai thác không chỉ là phương diện đáng thương của những con người nhỏ bé mà còn là sự khúm núm, rụt rè, thậm chí là đánh mất lòng tự trọng trước quyền thế.

Anh béo và anh gầy trong truyện ngắn cùng tên của Chekhov được miêu tả bằng nghệ thuật đối lập tương phản. Nếu như anh béo có thân hình mập mạp, "môi láng nhẫy bơ như quả đào chín", "toát ra mùi rượu nho loại nặng, mùi nước hoa cam" thì anh gầy có vẻ ngoài gầy gò ốm yếu "toát ra mùi thịt ướp, mùi bã cà phê", hai tay anh gầy mang nhiều đồ đạc, phía sau anh là người vợ gầy gò, cằm dài và một đứa con trai cao lêu nghêu. Chỉ nhìn vẻ đối lập của hai nhân vật chính cũng giúp độc giả hình dung ra cuộc sống khác nhau một trời một vực của họ. Anh béo Misa là viên chức bậc ba, có hai mề đay của nhà nước. Với chức vụ cao quý mà ai cũng mong ước, anh béo sống trong cuộc sống hạnh phúc, điều đó không chỉ thể hiện ở ngoại hình béo đẫy của anh mà còn thể hiện ở những thứ mà anh ta ăn. Anh là người nhận ra bạn mình trước với nụ cười mừng rỡ: "Porphiri đấy à? Đúng là cậu ư? Ôi, ông bạn thân mến của tôi!" . Gặp lại bạn mình, anh rất tinh tế để cho anh gầy nói hết rồi mới hỏi anh gầy sống ra sao. Nghe thấy anh gầy nói mình là viên chức bậc tám nhưng vẫn không coi thường bạn mình. Tuy nhiên, khi thấy anh gầy tỏ ra rúm ró, co vai rụt cổ khúm núm, giở giọng quan cách với mình thì anh béo dần cảm thấy chán ghét cái tính này của bạn mình. Sự vui vẻ, hào hứng của cuộc gặp gỡ bất ngờ dần biết mất, thay vào đó và sự thất vọng và buồn nôn của anh béo. Cuối cùng, anh tạm biệt anh gầy và bỏ đi.

Anh gầy xuất hiện trong tư thế đối lập với anh béo. Anh gầy vừa xuống tàu, trên tay mang nhiều đồ đạc và toát ra mùi thịt ướp, bã cà phê – thứ mùi của những người lao động bươn trải vất vả. Anh gầy hào hứng giới thiệu vợ con và công việc hiện tại của mình với người bạn đã lâu này không gặp, anh gầy còn nhớ cả những kỷ niệm ngày xưa của hai người. Khi nghe thấy bậc của anh béo cao hơn mình đến tận năm bậc, anh gầy bất ngờ "tát mét mặt, ngây ra như phỗng đá nhưng lát sau thì anh ta toét miệng cười mặt mày nhăn nhúm". Anh gầy sợ trước quyền thế của anh béo nhưng cũng nhận ra anh béo là bạn mình, nếu như bây giờ xu nịnh người bạn này thì anh gầy có thể nhờ vả bạn mình được nhiều hơn. Từ ngữ xưng hô của anh gầy có sự thay đổi, từ "cậu – mình" chuyển sang "quan trên – tôi" hay "quan lớn – kẻ bần dân". Vẻ kính cần, lâng lâng hoan hỉ của anh gầy khiến anh béo cảm thấy buồn nôn. Cái vẻ hớn hở này của anh gầy chỉ là sự ngụy trang cho sự sợ hãi, khúm núm bên trong của anh ta.

Viên quản trị hành chính thú vị Ivan Domitorits Tserviakov trong truyện "Cái chết của một viên chức" cũng là một con người nhỏ bé, sợ hãi trước quyền thế. Mở đầu truyện là hình ảnh y ngồi trên hàng ghế bành thứ hai, gương ống nhòm lên sân khấu xem vở "Chuông Kornevinh" nổi tiếng. Trong lòng y cảm thấy khoan khoái vô cùng cho đến khi hắt xì. Y biện hộ rằng không có lệnh cấm hắt xì, ngay cả người nhà quê, cảnh sát trưởng hay viên chức bậc ba cũng phải hắt xì. Trấn an bản thân xong y tỏ ra là người lịch sự, nhìn xung quanh xem cái hắt xì ấy có ảnh hưởng đến ai không. Khi biết mình làm ảnh hưởng tới vị tướng tổng cục đường sắt, y lịch sự cúi xuống, thì thào xin lỗi vị này và vị này cho qua. Nếu như chỉ dừng lại ở đây thì đã không có cãi chết lãng xẹt của y. Y lo lắng vị tướng ấy sẽ để bụng nên tiếp tục xin lỗi mà không biết bản thân đã gây ảnh hưởng thực sự đến việc xem kịch của vị tướng. Tserviakov lo lắng trong lòng không thôi, sợ vị tướng nghĩ mình cố tình nhổ vào ngài. Trong câu nào của y cũng "thưa ngài" và thêm chữ "ạ" ở cuối kết hợp với những lời nói ngắn, ngập ngừng và nội dung chỉ quanh quẩn ở việc xin lỗi và không cố ý, điều này đã khiến vị tướng bực mình, chán ghét tới phát bực. Sau khi nhận được câu quát của vị tướng, cả thế giới mỏng manh xung quanh Tserviakov gần như xụp đổ, "trong bụng Tserviakov như có cái gì đó đứt ra" . Kể từ đó, tâm hồn của y đã chết, khi về nhà thân xác cũng trở nên lạnh cứng.

Viên cảnh sát Otsumelov trong truyện "Con kỳ nhông" chính là một người có thái độ thay đổi giống như màu da của con kỳ nhông. Mở đầu câu chuyện, Otsumelov mặc một chiếc áo bành tô mới, tay cầm một cái gói đi qua bãi chợ. Bãi chợ vắng tanh không có một bóng người, ngay sau khi phát hiện chuyện thợ kim hoàn bị chó cắn, đã có việc cho hắn ra oai. Mặc dù bản thân đã chứng kiến tất cả mọi chuyện nhưng vẫn xông vào đám đông và hỏi liên tục: "Có chuyện gì vậy hả? Sao thế hả? Sao lại dơ ngón tay lên thế kia? Ai lại kêu ầm ầm lên thế hả?". Hắn ho mấy tiếng rồi cau mày, quyết tâm không để yên chuyện con chó, hắn đinh ninh rằng con chó bị dại và hứa với thợ hoàn kim cũng như mọi người, cho dù đó là ai thì hắn cũng sẽ phạt thật nặng. Sau khi nghe đám đông nói con chó của tướng Giưgalov, thái độ của hắn quay ngoắt đi, chĩa mũi sào lên thợ hoàn kim. Người lính cẩn phủ nhận điều đó, hắn lại thay đổi thái độ, không tin con chó này của tướng Giưgalov. Tiếp theo, hắn nghe vị đầu bếp nhà tướng phủ nhận việc có con chó, hắn kêu người đem đập chết con chó tội nghiệp đi. Cuối cùng, vị đầy bếp nhớ ra con chó đó của người em trai vị tướng thì ập tức bày ra bộ mặt giả tạo, hắn "cười hớn hở, nở nang cả mặt mày". Hắn liên tục hỏi thăm về người em trai vị tướng, khen nức nở con chó là khôn ranh, con cún kháu khỉnh. Ngay sau đó, hắn dọa nạt thợ hoàn kim, khép áo bành tô lại và đi qua bãi chợ. Chi tiết hắn cởi áo ra vì nóng rồi lại mặc áo vào và nói trời ren rét cũng thể hiện sự hai mặt của viên cảnh sát này. Hắn trước mặt người dân thì ra sức thị uy bản thân, trước mặt người có quyền cao hơn mình thì nịnh họt, chửi mắng người dân.

Thông qua việc khắc họa những nhân vật này, nhà văn Chekhov đã khắc họa thành công hình ảnh những con người nhỏ bé về mặt tâm lý, lo sợ, khúm núm trước quyền lực; sợ hãi, dè chừng, xu nịnh cấp trên. Điều đó gây ra những hậu quả nghiêm trọng như bị người khác coi thường, đánh mất tình bạn hay thậm chí là đánh mất tính mạng của mình.

2.5 Giọng điệu, điểm nhìn

Ở trong ba truyện của Chekhov, nhà văn kể chuyện từ ngôi thứ ba với người kể chuyện mang điểm nhìn toàn tri nhưng nhà văn đã khéo léo dịch chuyển điểm nhìn, thay đổi giọng điệu. Kiểu trần thuật từ ngôi ba với người kể chuyện toàn tri liên tục hoán đổi điểm nhìn, đặt điểm nhìn vào nhân vật, một mặt khoảng cách giữa tác giả và nhân vật vẫn được xác lập, mặc khác ở người kể chuyện vẫn thấp thoáng bóng dáng của nhà văn. Khi thì giọng điệu hóm hỉnh, tưởng như bình thản tự nhiên, ấy vậy mà hàm chứa bên trong cái cười chế giễu, chê trách trong "Cái chết của một viên chức", khi thì châm biếm và cảm thấy đáng thương cho những nhân vật, tột tả rất xác thực và tinh tế nội tâm đặc trưng của các tầng lớp người Nga thế kỷ 19, nhất là thành phần thị dân, trí thức trung lưu trong "Anh béo và anh gầy". Bên cạnh đó là sự chế giễu vào tên cảnh sát với sự hai mặt của mình trong "Con kỳ nhông".

Nhà văn không chỉ miêu tả anh béo dưới tư cách là một người kể chuyện mà Chekhov còn hóa thân vào anh gầy để miêu tả anh béo. Trong mắt anh gầy, anh béo vẫn luôn "đẹp trai như xưa, vẫn lịch thiệp, sang trọng như xưa!". Đặc biệt, khi biết anh béo có chức vụ cao hơn mình, trạng thái tâm lí của anh gầy đã thay đổi một cách đột ngột. Chỉ một nét mặt "tái mét" nhanh chóng lướt qua cũng được tác giả miêu tả và chụp vào trong tác phẩm một cách đầy đủ. Ông am hiểu con người khi sợ hãi trước quyền lực, ông không chỉ quan sát và còn đặt chính mình vào nhân vật để miêu tả. Qua đó, người đọc sẽ có cái nhìn đa chiều, không tập trung ở một phương diện phiếm diện nào.

2.6 Ngôn ngữ

Trong các tác phẩm của Chekhov, ngôn ngữ chính là một công cụ đắc lợi giúp ông miêu tả, khắc họa tính cách nhân vật. Chekhov không miêu tả nhiều mà sử dụng chủ yếu là ngôn ngữ đối thoại và đối độc thoại nội tâm kết hợp với các đại từ nhân xưng như y, hắn. Trong đối thoại của các nhân vật, các câu văn ngắn, các câu cảm thán, nghi vấn được khai thác triệt để, tạo sự sinh động cho tác phẩm. Ngôn ngữ mà nhà văn sử dụng là ngôn ngữ đời thường. Mỗi một nhân vật đều thể tính khúm múm, sợ sệt của mình ra bằng ngôn ngữ. Ngôn ngữ độc thoại của nhân vật cũng được Chekhov sử dụng đan xen trong ngôn ngữ đối thoại. Khi Tserviakov nhận ra bản thân đã bắn nước bọt vào vị tướng tổng cục đường sắt, y đã nghĩa: "Mình làm bắn nước bọt vào ngài rồi! Không phải thủ trưởng của mình, ở nơi khác, nhưng dù sao thì vẫn không hay ho gì. Phải tạ lỗi mới được." Sau khi người đọc đọc xong những dòng này thì có thể cho rằng nếu như người đó không phải là vị tướng tổng cục đường sắt thì liệu Tserviakov có xin lỗi một cách liên tục như vậy hay không? Một lúc sau, khi đã xin lỗi vị tướng và nói rằng mình không cố ý, Tserviakov tiếp tục nghĩ, hồ nghi liếc nhìn vị tướng già: "Ngài nói ngài quên mà mắt ngài trông giận dữ thế. Ngài cũng không muốn nói nữa. Cần phải thanh minh với ngài rằng quả thật mình không hề cố ý.. rằng đó là quy luật của tự nhiên, không thì ngài lại cứ nghĩ rằng mình muốn làm bắn nước bọt vào ngài. Bây giờ chưa nghĩ thế nhưng sau này có thể nghĩ ." Ngày hôm sau, sau khi xin lỗi Tserviakov tái mặt nghĩ: "Ngài không muốn nói chuyện với mình. Thế là ngài giận đấy.. Không, không thể để thế được.. Mình phải thanh minh với ngài." Tiếp sau đó, y lại nghĩ một mình: "Mình giễu cợt gì mới được chứ? Ngài làm tướng mà ngài không hiểu" . Điều đáng chú ý ở đây là nhân vật Tserviakov tự nói một mình với bản thân, giãi bày tất cả ra nhưng tuyệt nhiên không nói những điều này ra trước mặt vị tướng để ông có thể hiểu cho mình. Sau mỗi lời xin lỗi, nhà văn Chekhov lại để cho y độc thoại một mình. Y sợ hãi trước quyền lực mà không nói ra suy nghĩ của mình để rồi vị tướng phải phát bực vì y. Ở truyện "Con kỳ nhông", lời thoại của nhân vật viên cảnh sát Otsumelov là đặc biệt nhất vì lời thoại của hắn dài nhất và thường xuất hiện những câu hỏi và xuất hiện những từ ngữ miêu tả âm thanh như "hừm", "hà hà hà", "chặc, chặc". Điều này giúp độc giả hình dung ra một viên cảnh sát lắm lời, nịnh bợ các quan to đem lại lợi ích cho bản thân hắn.

3. KẾT LUẬN

Trong giới văn học, Chekhov, Maupassant và O. Henry được xưng tụng là "ba ông vua truyện ngắn" trên thế giới, và Chekhov rất xứng đáng. Chekhov quen sử dụng bút pháp vẽ nét, không bình luận hay bộc lộ cảm xúc mà dùng nét mặt, hành động và lời nói để bộc lộ thế giới nội tâm của nhân vật, để lại nhiều khoảng trống cho trí tưởng tượng của độc giả. Sau khi nghiên cứu kỹ lưỡng những kiệt tác của Chekhov, Leo Tolstoy, một người khổng lồ văn học trong thế giới, đã thở dài từ tận đáy lòng: "Về kỹ năng, anh ấy, Chekhov, quả thực hơn tôi". Truyện ngắn Chekhov phá vỡ quan niệm truyền thống của chủ nghĩa hiện thực về thể loại trong việc lựa chọn, xây dựng cốt truyện, tổ chức truyện kể cũng như đối tượng phản ánh bằng lối viết hiện đại. Chekhov đã đổi mới phương pháp miêu tả tâm lí, nghệ thuật tự sự, tập trung miêu tả cuộc sống đời thường từ đó đặt ra vấn đề tính dân chủ, tính đối thoại trong văn học ở bối cảnh thời đại mới. Những điều này đem lại cho truyện ngắn Chekhov sức hấp dẫn mạnh mẽ khiến ông trở thành một trong những nhà văn cổ điển được đọc nhiều nhất ở thế kỉ XX.