Phân tích nghệ thuật tả người của Nguyễn Du trong đoạn trích Chị em Thúy Kiều

Với học vấn uyên thâm cùng tài năng văn học xuất chúng. Tác giả Nguyễn Du và Truyện Kiều thực sự đã trở thành niềm tự hào của dân tộc Việt Nam, được nhiều người biết đến. Vẻ đẹp thơ ca ấy ngày càng được khắc họa rõ nét qua đoạn trích Chị em Thuý Kiều trong Truyện Kiều. Đoạn thơ còn cho thấy nghệ thuật tả người điêu luyện của Nguyễn Du.

Tác phẩm Truyện Kiều hay còn có tên gọi khác là Đoạn trường Tân Thanh, truyện Kiều được nhà thơ sáng tác vào cuối thế kỉ XVIII đầu thế kỉ XIX (1805 - 1809). Trong

Giai đoạn đó lịch sử nước nhà có nhiều rối ren các thế lực phong kiến chém giết và

Tàn sát lẫn nhau, nông dân nổi dậy khởi nghĩa khắp nơi mà tiêu biểu là phong trào Tây Sơn đánh đổ các tập đoàn phong kiến thống trị do Nguyễn Huệ lãnh đạo. Nguyễn Du còn là người có trái tim giàu lòng yêu thương ; ông luôn nghĩ đến nhân dân, luôn bênh vực những số phận éo le, oan trái, đặc biệt là thân phận người phụ nữ. Đó cũng là sự cảm thông, thấu hiểu của tác giả đối với những bất công, số phận phụ nữ phải gánh chịu. Vì lẽ ấy ông đã thành công khắc họa nhân vật: Ta còn thấy rõ hơn qua đoạn trích "Chị em Thúy Kiều" sao đẹp đẽ, sắc sảo mặn mà như thế. Đoạn thơ được trích trong phần đầu "Gặp gỡ và đính ước" từ câu 15 đến câu 38. Ngay phần đầu đoạn trích, Nguyễn Du đã khắc họa bức chân dung xinh đẹp của hai chị em Thuý Kiều và Thuý Vân:

Đầu lòng hai ả tố nga,

Thuý Kiều là chị, em là Thuý Vân.

Mai cốt cách, tuyết tinh thần,

Mỗi người một vẻ mười phân vẹn mười.

"Tố Nga" là phép tu từ ẩn dụ mượn từ Hán Việt để chỉ người con gái đẹp như vầng trăng sáng mát dịu. "Thúy Kiều là chị, em là Thúy Vân" cho thấy thứ bậc trong gia đình, khẳng định tình cảm gắn bó. "Mai cốt cách, tuyết tinh thần" tác giả đã dùng nghệ thuật ước lệ tượng trưng, phép đối để gợi tả ngoại hình, tâm hồn của hai chị em.

Nói đến mai là nói đến sự mảnh dẻ, thanh tao; nói đến tuyết là nói đến sự trong trắng, tinh sạch. Cả mai và tuyết đều rất đẹp. Tác giả đã ví vẻ đẹp thanh tao, trong trắng của hai chị em như là mai là tuyết và đều đạt đến độ hoàn mĩ được nhấn mạnh qua thành ngữ "mười phân vẹn mười". Với bút pháp ước lệ tượng trưng, tiểu đối, ẩn dụ.. cho thấy hai chị em Thúy Kiều có vẻ đẹp hoàn hảo nhưng mỗi người lại có nét đẹp

Riêng. Tiếp đó tác giả giới thiệu vẻ đẹp của Thuý Vân:

Vân xem trang trọng khác vời,

Khuôn trăng đầy đặn, nét ngài nở nang.

Hoa cười ngọc thốt đoan trang,

Mây thua nước tóc, tuyết nhường màu da.

Nhà thơ đã sử dụng bút pháp ước lệ kết hợp với ẩn dụ để miêu tả vẻ đẹp của Thuý Vân. Dáng vẻ "trang trọng" đoan trang, quý phái. Với khuôn mặt đầy đặn phúc hậu như trăng rằm, chân mày cong sắc nét đậm đà như mày ngài. Miệng nàng cười tươi như hoa nở, giọng nói trong trẻo như ngọc. Mái tóc bồng bềnh của nàng Vân mây cũng phải thua, tiếp đến làn da lại trắng mịn đến tuyết phải nhường. Ôi! Thật là một vẻ đẹp đoan trang, phúc hậu ít ai có được. Đọc đoạn này ta thấy rung động trước vẻ đệp tuyệt vời của Thuý Vân và thêm thán phục thiên tài Nguyễn Du. Ông đã vận dụng biện

pháp tu từ của văn thơ cổ vừa đúng đắn vừa sáng tạo, lại gợi lên vẻ hài hòa, đoan trang dự báo cuộc sống bình lặng, suôn sẻ . Mượn thiên nhiên để khắc họa vẻ đẹp tuyệt mĩ cùng nghệ thuật ước lệ tượng trưng đã tô đậm thêm nhan sắc hoàn hảo của Thúy Vân. Nguyễn Du miêu tả Thuý Vân đã khiến ta rung động đến vậy; ông miêu tả Thuý Kiều thì ta còn bất ngờ kinh ngạc hơn nữa, bắt đầu từ câu:

Kiều càng sắc sảo mặn mà,

So bề tài sắc lại là phần hơn:

Làn thu thuỷ, nét xuân sơn,

Hoa ghen thua thắm, liểu hờn kém xanh.

Một hai nghiên nước nghiên thành,

Sắc đành đòi một tài đành họa hai.

Thúy Vân được miêu tả như một cô gái đẹp hoàn hảo. Vẫn bằng bút pháp ước lệ Nguyễn Du đã miêu tả vẻ đẹp Thuý Kiều vượt lên cái hoàn hảo ấy để trở thành cái

Tuyệt đỉnh. Khi tả Thúy Kiều Nguyễn Du chuyển sang chấm phá theo kiểu "điểm nhãn" nêu nổi bậc lên vẻ đẹp Thúy Kiều tập trung vào đôi mắt. Vì đó là cửa sổ thể hiện phần tinh anh của tâm hồn, trí tuệ. Hiện ra trước mắt chúng ta là một thiếu nữ "tuyệt thế giai nhân". Mắt nàng thăm thẳm như làn nước mùa thu, lông mày thanh tú như nét núi xuân ; dung nhan đằm thắm đến hoa cũng phải ghen, dáng người tươi xinh mơn mởn đến mức liễu cũng phải hờn. Khi đọc đến đoạn này ta không chỉ rung động, thán phục mà có một cảm giác xốn xang khó tả bởi nàng Kiều xinh đẹp quá! Tác giả đã dùng phép nhân hóa làm rõ sự đố kị, ghen ghét của thiên nhiên trước vẻ đẹp ấy của nàng Kiều. Trong hai câu thơ, Nguyễn Du như đã dự báo số phận bấp bênh chìm nổi của Kiều qua các hình ảnh hoa và liễu thua vẻ đẹp của nàng nhưng không cam chịu thua mà còn "ghen" còn "hờn" và khúc

nhạc bạc mệnh nàng sáng tác . Thủ pháp ước lệ tượng trưng, nhân hóa điểm nhãn, liệt kê.. là biện pháp tu từ phổ biến trong văn học cổ được tác giả sử dụng xuất sắc, kết hợp với việc dùng điển cố "nghiêng nước nghiêng thành", tác giả đã làm cho ta không chỉ đọc, chỉ nghe, chỉ cảm nhận, mà như thấy tận mắt nàng Kiều. Nàng quả là có một vẻ đẹp "sắc sảo mặn mà". Ta có thể nói là "có một không hai" làm mê đắm lòng người. Đọc hết những câu trên, ta mới hiểu được dụng ý của Nguyễn Du Khi miêu tả vẻ đẹp "đoan trang phúc hậu" của Thuý Vân trước vẻ đẹp "sắc sảo mặn mà" của Thuý Kiều. Nhà thơ đã sử dụng biện pháp đòn bẩy, dùng vẻ đẹp của Thuý Vân để làm để làm tôn thêm vẻ đẹp yêu kiều, quyến rũ của Thuý Kiều rất chi là hiệu quả. Sắc đã vậy còn tài của nàng Kiều thì sao? Ta sẽ không cảm nhận được hết toàn bộ vẻ đẹp nhan sắc cũng như vẻ đẹp tâm hồn cua

Thuý Kiều nếu như ta không biết đến tài của nàng, mặc dù Nguyễn Du đã nói "Sắc đành đòi một, tài đành họa hai". Về sắc thì chắc chắn chỉ có mình nàng là đẹp như vậy, về tài họa chăng có người thứ hai sánh kịp:

Thông minh vốn sẳn tính trời,

Pha mùi thi họa đủ mùi ca ngâm.

Cung thương làu bậc ngũ âm,

Nghề riêng ăn đứt Hồ cầm một trương.

Khúc nhà tay lựa nên chương,

Một thiên bạc mệnh lại càng não nhân.

Nàng có cả tài thơ, tài họa, tài đàn, tài nào cũng xuất sắc, cũng thành "nghề" cả. Riêng tài đàn nàng đã sáng tác một bản cung đàn mang tên "Bạc mệnh" chính là sự ghi lại tiếng lòng của một trái tim đa sầu, đa cảm rất cuốn hút lòng người. Nghề riêng ăn đứt hồ cầm một trương. Có thể

Soạn được riêng cho mình một bản nhạc "bạc mệnh" là một bằng chứng cho cái tài về đàn ca đó của Kiều.

Phong lưu rất mực hồng quần

Xuân xanh xấp xỉ tới tuần cập kê

Êm đềm trướng rủ màn che

Tường đông ong bướm đi về mặc ai.

Với nghệ thuật ẩn dụ: Thành ngữ, từ ngữ được chọn lọc tinh tế của tác giả cho thấy hai nàng có cuộc sống phong lưu sung sướng nhưng cả hai đều biết giữ gìn khuôn phép của gia đình. Bức chân dung của hai chị em Thuý Kiều và Thuý Vân, mà Nguyễn Du khắc họa phải nói là rất thành công. Đặc biệt là với Thuý Kiều, nhà thơ đã giành trọn tâm huyết, sức lực và tài năng của mình để sáng tạo nên nàng. Bởi nàng là nhân vật chính của Truyện Kiều. Như đã nói, Truyện Kiều thu hút người đọc phần lớn là nhờ nghệ thuật miêu tả nhân vật đạt đến đỉnh cao rực rỡ của Nguyễn Du. Quả

Vậy, nghệ thuật tả người của Nguyễn Du có thể gọi là bậc thầy trong nền văn học cổ Việt Nam. Tả hình dáng bên ngoài của nhân vật ông luôn làm toát lên cái tính cách, tâm hồn bên trong của nhân vật đó. Nguyễn Du đã thành công xây dựng nhân vật sinh động, cá tính, bằng cách điều khiển ngôn từ, xây dựng cốt truyện hấp dẫn, khắc họa tính cách, nghệ thuật miêu tả - tả cảnh ngụ tình, ngôn ngữ văn học dân tộc và thể thơ lục bát đã đạt tới mức thượng thừa.. Qua thi phẩm này ta cũng thấy nét tương đồng giữa Thúy Kiều và Vũ nương trong tác phẩm "Truyện người con gái nam xương" Họ đều là những người phụ nữ đẹp về mọi mặt nhưng đều bất hạnh. Nạn nhân của xã hội phong kiến với nhiều định kiến hẹp hòi, bất công với người phụ nữ. Những người phụ nữ như Vũ Nương, Thuý Kiều đều phải tìm đến cái chết để giải mọi nỗi oan ức, để giải thoát

Cuộc đời đầy đau khổ, oan nghiệt của mình. Viết về người phụ nữ, các nhà văn, nhà thơ đã đứng trên lập trường nhân sinh để bênh vực cho họ, đồng thời lên tiếng tố cáo gay gắt với các thể lực đã gây ra nỗi đau khổ cho họ. (Bỏ)

Tóm lại bằng ngòi bút tài hoa của mình Nguyễn Du đã thành công mỹ mãn với nghệ thuật miêu tả người đặc sắc, điêu luyện đã khắc họa được vẻ đẹp của Thúy Kiều, Thúy Vân. Mang đến làn gió mới mẻ đưa thơ ca Việt Nam đặc biệt là thi phẩm "Truyện Kiều" vươn ra thế giới, được nhiều người biết đến.