Phân tích bài Thơ tự tình 2 - Hồ xuân hương, lớp 11 - Tổng hợp các bài Văn mẫu hay nhất

MẪU 1

Nhà phê bình văn học Hegel đã từng nói: 'thi ca là thứ nghệ thuật chung của tâm hồn đã trở nên tự do, không bó buộc vào nhận thức giác quan về vật chất bên ngoài. Thay vì thế nó đã diễn ra riêng tư trong không gian bên trong và thời gian bên trong của tac giả và cảm xúc.'Đúng văn chương đích thực phải là thứ văn chương ' chín đủ cảm xúc' (xuân diệu) cũng là thứ văn khi đọc lên ta như thấy được cả thế giới tâm hồn. Tình cảm của người cầm bút, nhất định hải là thứ văn mà sau khi gấp lại người ta vẫn bâng khuâng mãi khôn nguôi. Tụ tình II Hồ xuân hương là một kiểu văn như thế. Nó khiến ta xúc độngnghẹn ngào trước những tâm sự đắng cay của người phụ nữ việt nam thời phong kiến đồng thời trân trọng vẻ đẹp và khát vọng sống của họ.

"Đêm khuya văng vẳng trống canh dồn

Mảnh tình san sẻ tí con con."

Nửa đầu bài thơ là khoảng thời gian nghệ thuật' đêm khuya ' khoảng thời gian gợi buồn nhất. Trong ca giao xưa, đêm khuya chiều tà là lúc những làn sống cảm xúc cuộn lên trong lòng người con xa xứ:

"Chiều chiều ra đứng ngõ sau

Trong về quê mẹ ruột đau chín chiều."

DƯờng như chiều tà là lúc dòng tâm sự động lại, đây cũng là lúc người vợ lẽ, cảm nhận sâu sắc và thấm thía nhất nỗi bất hạnh cô dơn. Từng tiếng trống dồn dập, thúc dục, guồng quay thời gian trôi đi mà nào có đợi chờ gì. Tuổi xuân trôi đi mà người phụ nữ vẫn trong cảnh chăn đơn gối chiếc. Âm thanh tiếng trống văn g vẳng một thứ âm thanh hết sức mơ nhạt, từ xa dội vào tâm hồn người phụ nữ. Quả thật âm thanh từ xa vọng lại hay chính tâm hồn người phụ nữ đang xaqo động mải mê tìm kiếm một thứ phù du xa xôi nên âm tanh của tiếng trống mờ nhạt thoảng qua như một làn gió nhẹ.

"Hồng nhan" là một người con gái đẹp, nhưng cái hồng nhan gợi cho ta liên tưởng tới một vật vô tri vô giác.'trơ cái hồng nhan ' cụm từ trần trụi, thô mộc gợi ra bóng hình người con gái đẹp nhưng tam hồn lại quá bi thương. Đặt 'hồng nhan 'bên cạnh 'nước non ' ta đã phần nào thấy dược sự đối lập giữa một bên nhỏ bé và một bên rộng lớn. Tuy nhiên, sự đói lập ở đây không những không làm cho hình ảnh hồng nhan bị he khuất, trái lai càng tô đậm cho mối sầu vạn kỉ, mệt ỏi và cô đọc.

Trog hoàn cảnh khổ đau đó, kiếp người tưởng như đã hóa đá nhưng thẳm sâu trong trái tim con người ấy là một tâm trạng bồn chồn không yên:

"Chén rượu đưa say lại tỉnh

Vầng trăng bóng xế khuyết chưa tròn."

Tìm đêm rượu để quên đi nôi buồn nhưng trớ trêu thay, càng uống càng thấm thía càng khắc sâu vào trái timmm nàng. Say lai tỉnh tỉnh lại say quá trình diễn ra lặpđi lặp lại như một òng tuần hoàn khép kín. Chợt ta nhớ đến nàng kiều cũng bị giam lỏng trong khoảng thời gain vô vị đó:

"Bẽ bàng mây sớm đèn khuya

Nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng"

Hai con ngươi ấy hai thân phận khác nhau nhứng lại chung một số phận đáng thương làm sao. Hình ảnh ' vầng trăng bóng xế ' có lẽ là một hình ah ẩn dụ tả thực. Trăng bóng xế hay chính là cuộc đời người phụ nữ đang ngả chiều trăng thương gợi kỉ niêm sự tròn đầy viên mãn của hạnh phúc lứa đôi. Nhưng giờ đây ánh trăng sắp tàn như cuộc tình gian dở.. Hồ xuân hương là thế một người phụ nữ không bao giờ chịu thua hoàn cảnh, luôn tìm một lối đi khác người, rất ngong rất lạ đó ; làm sao để nỗi đau lấn át lí trí, tâm hồn? Trong tột cùng của đau khổ, cô đọc nữ sĩ vẫn tin ở chính mình, tìm thấy nguồn sức mạnh lớn lao để làm động lực:

"Xiên ngag mặt đất rêu từng đám

Đâm toạc chân mây đá mấy hòn."

Đưa mắt lạc lõng ngắm nhìn mọi vật xung quanh, nhà t hơ thấy ' rêu từng đám ' đang xiên ngang mặt đất, ' đá ' đang đam toạc chân mây ' xiêm ngang, đâm toạc ' là những đọng o từ rất mạnh, cùng nghệ thuật đảongữ được sử dụng đã diễn tả sức mạnh của sự sinh tồn trong những nhân chạy nhỏ bé. Nhug hòn đá thể hiện sự cứng cỏi nhưng vẫn đâm toạc chân mây. Chỉ với những hình ah sản dị nhỏ bé nữ sĩ đã đưa người độctừ sự xót xa trước những khổ đau của ngươi phụ nữ sang trân trọng sức mạnh tinh thần, vẻ đẹp tính cách của họ. Tạo cho mười đọc cảm góc mạnh bất ngờ, đúng chỉ có được trong nữ sĩ có một không hai của nền văn học việt nam.

Hai thơ cuối cùng:

"Ngán nỗi xuân đi xuân lại lại

Mảnh tình san se tí con con."

Nhưng cho dù thể hiên mình mạnh mẽ và đầy niềm tin nhứ thế nào nhưng người phụ nữ vẫn không thể phụ nhận hiện thực khắc nghiệt. Hai câu thơ cuối cùng cất lên như một tiếng thở đài chua xót. Ngán ngẩm về cuộc sống của một kiếp hồng nhan bị giam cầm trong hai từ ' định mệnh'tuổi xuân nhan sắc đã ra đi thì không bao giờ có thể quay lại. MÙa xuân của đất trời như đã được lập trình một vòng tuần hoàn không có điểm kết thúc. Nhug trớ trêu thay mùa xuân của đời người lại hữu hạn. Chính vì vậy, mỗi mùa xuân đi qua ; người phu nữ càng một già đi. Qua đây ta cần ý thức về tuổi xuân của đời người và sự sống.

Mảnh tình có ý diễn tả chút trình cảm nhỏ nhoi nhưng ở đây lại phải san sẻ, cuối cùng chỉ con con không đáng kể. Đọc câu thơ ta thấy từng câu chữ là tâm trạng xót xa của một người phụ nữ tài hoa nhưng bạc mệnh hồ xuân hương người phụ nữ mạnh mẽ, bản lĩnh đương đầu với cả hiện thực phong kiến.

Bài thơ 'tự tình ' không những thành công trên phương diện nội dung mà còn ở phương diện nghệ thuật cũng đạt dược những thành tựu đáng kể cách sử dungj từ ngữ hết sức giản dị giàu sức biểu cảm, táo bạo nhứng vẫn không kém phần tinh tế. Cách sử dụng từ ngữ cũng góp phần tạo nên tinh đa thanh của tác phẩm. Ngoài ra tác giả còn sử dụng những vế tiểu đối như: Hồng nhan '-'nước non'hay phép tăng tiến, với những nét đặc sắc về nghệ thuật ấy, hồ xuân hương đã góp phần hoàn thiện một tiếng thơ hết sức táo bạo, mới lạ cho nền văn học việt nam.

Cùng với 'tự tình II ' hồ xuân hương còn góp phần đít góp rất nhiều tác phẩm vào nền văn học trung đại như ' bánh trôi nước ', 'cảnh làm lẽ, 'nhưng dù viết về đối tượng nào cũng phản ánh số phận, cuộc đời người phụ nữ trong xã hội phong kiến. Ngoặc bà còn chĩa ngòi bút của mình vào bộ mấy phong kiến cổ hủ lạc hậu bằng một thái độ mạnh mẽ cứng rắn đậm chất' ngong ' của bà, điều này lại một lần nữa tô đậm dấu ấn thieeg liêng trong phong cách nghệ thuật hồ xuân hương trong nền văn học việt nam.

​

Mẫu 2

Hồ xuân Hương là một nhà thơ nữ nồi tiếng cuối thế kỉ XVIII và đầu thế kỉ XIX, ở thời kì này triều đại phông kiến suy tàn mục nát. Là một người giàu tâm huyết Hồ xuân hương cảm thấy bất bình trước xã hội thực tại. Đặc biệt là nỗi đau thân phận của người phụ nữ. Vốn hẩm hiu, éo le trong duyên phận nên HXH thường thể hiện niềm mơ ước về 1 tình duyên mặn nồng chung thủy. Nổi bật nhất đó là bài thơ tự tình đã thể hiện rõ điều đó.

"Đêm khuê văng vẳng trống canh dồn"

Cảnh gợi lên không gian tĩnh lặng giữa đêm khuya. Tiếng trống văng vọng tới như đẩy thời gian trôi đi mà nổi bật lên cái tĩnh lặng của trời đêm. Đây là không gian và không gian rất thích hợp để nhà thơ bộc lộ tâm tình của mình. Với xuân hương, đó là nỗi xót xa đến cay đắng về sồ phận, số kiếp hồng nhan. Hầu như đằng sau câu thơ này là tiếng thở dài ngao ngán, biện pháp đảo ngữ đặt ở câu dầu:

"Trơ cái hồng nhan với nước non"

Xuân Hương đã đem cái số kiếp hồng nhan đầy hỉm hiu của mình phơi ra giữa nước non, thể hiện một tâm trạng đâu buồn đến cực độ như 'trơ ' ra ', chai lì giữa đất trời. Sông núi. Có thể nói, câu thơ thừa đề này đã chứa đựng cảm hứng của cả bài thơ, bởi vì nó diễn tả sự khô héo xác xơ của phận hồng nhan.

Đến hai câu thực: "Chén rượu hương dưa say lại tỉnh

Vầng trăng bóng xế khuyết chưa tròn"

Vừa tiếp tục triển khai ý tưởng của câu thơ đề, vừa như cố vùng vẫy thoát ra cái nghịch cảnh nhưng đâu có đễ. Muông dùng men rượu để quyên đi nỗi đắng cay, nhưng trước mắt vẫn cứ là vầng trăng ' bóng xế khuyết chưa tròn '. Thật là trớ trêu của cái kiếp hồng nhan! Nhà thơ dùng phép đối ' chén rượu ' với vầng trăng, 'hương đưa ' với bòng xế ' ' say lại tỉnh ' với khuyết chưa tròn 'hô hứng nhau làm nổi lên cái bi kịch đang giang giở của người đàn bà quá lỡ thì.

Đến hai câu luận uất ức ấy đã thấm vào cả cảnh vật

Lấy cảnh để ngụ tình. Đây là hai câu thơ tả cảnh rất lạ. Từ một tâm trạng chán ngán, buồn bực bỗng nổi lên cái dữ dội quyết liệt:

"Xiên ngang mặt đất rêu từng đám

Đam toạc chân mây đá mấy hòn.."

Nhìn những đám mây mềm yếu bò lan ra mặt đất mà Xuân hương như thấy nó có sức mạnh ' xiên ngang mặt đất '. Mấy hòn đá nhô in hình lên hình trời mây, mà nhà thơ lại như thấy chúng cố ý đâm toạc chân mây. Những động từ ' xiên ngang ' đâm toạc 'thật mạnh mẽ, dữ dội. Qua cách nhìn, cách cảm của một tâm trạng ta thấy đó là một sự phản kháng quyết liệt, một giọng điệu thơ rất xuân hương, thiên nhiên trong thơ của bà không chỉ là những đường nét hình khối mà còn lá gương mặt, thái độ và hành động nữa.

Đến hai câu kết lại từ một thái độ. Phản ứng quyết liệt dìm nén xuống, gắng gượng gượng than van:

"Ngán nỗi xuân đi xuân lại lại

Mảnh tình san sẻ tí con con."

Không còn mượn cảnh để tả tình nữa mà đã trực tiếp thể hiện tâm trạng, tình cảm của mình. Câu thơ bảy chữ vừa như than vừa như oán dận vừa như chán ngán ' ngán nỡi xuân đi xuân lại '. Mùa xuân năm tháng, cái dòng đời ấy cứ lặng lẽ trôi qua, vô tình đã bỏ rơi mình trong nỗi cô đơn của sự tuyệt vọng, dở dang, bất hạnh.. Trong tâm trạng xót xa, cay đắng đỳ bất hạnh ấy nhà thơ muốn giải bày, muốn chia sẻ với đời một chút niềm tâm sự của mình.

"Mảnh tình san sẻ tí con con"

Ôi chao câu thơ nghe sao mà cay đắng. Tình duyên và nỗi niềm như đã bị dập vỡ thành nhiều mảnh. Bấy giờ thì còn cái khả năng dữ lại cho mình một tí con con? Câu thơ như chứa đầy nước mắt, thể hiện nỗi lòng không ở trạng thái trơ lì như trên đã nói. Đến đây là lời tự than tự nhạn lấy 1 tí san sẻ của tình cảm của bà và như vậy đối với xuân hương đây là nỗi đau khôn xuyết khi tình cảm của bà là không được sống thủy chung người đọc hôm nay vô cùng cảm thông với nỗi lòng người nữ sĩ tài ba thuở trước và cũng xin nhận lấy giá trị nhân bản qua nội dung sâu sắc qua chùm thơ tự tình của bà.