Ôn tập chủ đề Gia đình và Nhà trường: Cổng trường mở ra, Mẹ tôi, Cuộc chia tay của những con búp bê

Chủ đề: Gia đình và nhà trường

Để giúp các em cảm nhận và hiểu, trân trọng những tình cảm thiêng liêng, đẹp đẽ của cha mẹ đối với con cái, của anh em qua 3 văn bản, Mời các em cùng Ôn Tập các Văn bản: Cổng trường mở ra, Mẹ tôi, Cuộc chia tay của những con búp bê

I. Lý thuyết

1. Văn bản Cổng trường mở ra

- Thể loại bút ký, phương thức chính: Biểu cảm.

- Xuất xứ của văn bản: Trích từ Báo Yêu trẻ, số 166, Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 01/09/2000.

- Thể loại: Văn bản nhật dụng viết theo thể kí.

- Phương thức biểu đạt: Tự sự kết hợp miêu tả, biểu cảm

- Bố cục:

Đọạn 1: Từ đầu đến ngày đầu năm học (tâm trạng hai mẹ con)

Đoạn 2: Còn lại (ấn tượng tuổi thơ và liên tưởng của mẹ).

2. Văn bản mẹ tôi

- Tác giả: Ét-môn-đô đơ A-mixi (1846-1908) là nhà văn Ý, thế kỷ XIX

- Xuất xứ: Văn bản "Mẹ tôi" trích trong tác phẩm "Những tấm lòng cao cả", năm 1886

- Thể loại: Truyện, hình thức viết là bức thư

3. Văn bản Cuộc chia tay của những con búp bê

- Hoàn cảnh sáng tác: Truyện ngắn "Cuộc chia tay của những con búp bê" được trao giải Nhì, cuộc thi viết về quyền trẻ em năm 1992

- Thể loại: Truyện ngắn, phương thức: Tự sự

- Ý nghĩa của tên truyện:

Tên của truyện là cách nói ẩn dụ về nỗi đau của sự chia ly, trong đó những đứa trẻ vô tội là người gánh hậu quả. Cuộc chia tay của bố mẹ dẫn tới sự chia ly của con cái, bạn bè. Thành Thủy đã không để cho hai con búp bê chia tay như nói lên nguyện vọng, mong ước của các em về một mái ấm gia đình.

II. Các câu hỏi, bài tập thường gặp

1. Câu hỏi, bài tập về văn bản Cổng trường mở ra

Câu 1: Nhận định "Văn bản thể hiện tấm lòng, tình cảm của người mẹ đối với con, đồng thời nêu lên vai trò to lớn của nhà trường đối với cuộc sống của mỗi con người." gắn với nội dung, ý nghĩa của văn bản nào? Tác giả là ai?

Trả lời:

- Cổng trường mở ra, Lí lan

Câu 2: Nêu tầm quan trọng của nhà trường đối với thế hệ trẻ

Trả lời:

- Nhà trường mang lại tri thức, hiểu biết.

- Bồi dưỡng tư tưởng tốt đẹp, đạo lí làm người.

- Mở ra ước mơ, tương lai cho con người.

Câu 3 . Giải thích nghĩa của từ: Chu đáo

- Chu đáo: Đầy đủ, cẩn thận, không để có điều gì sơ suất

Câu 4: Trong đọc đoạn văn: Thực sự mẹ không lo lắng đến nỗi không ngủ được. Mẹ tin đứa con của mẹ lớn rồi. Mẹ tin vào sự chuẩn bị rất chu đáo cho con trước ngày khai trường. Còn điều gì để lo lắng nữa đâu! Mẹ không lo, nhưng vẫn không ngủ được. Cứ nhắm mắt lại là dường như vang lên bên tai tiếng đọc bài trầm bổng: "Hằng năm cứ vào cuối thu.. Mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp".

Em hãy tìm trong đoạn văn một cặp từ trái nghĩa và nhận xét tình cảm của mẹ đối với con?

Trả lời:

- Cặp từ trái nghĩa: Trầm – bổng

- Mẹ yêu thương, lo lắng, chăm sóc, chuẩn bị chu đáo mọi điều kiện cho ngày khai trường đầu tiên của con; và buâng khuâng, xao xuyến khi nhớ về ngày đầu đến trường của chính mình.

Câu 5: Trong đoạn văn sau: Đêm nay mẹ không ngủ được. Ngày mai là ngày khai trường lớp Một của con. Mẹ sẽ đưa con đến trường, cầm tay con dắt qua cánh cổng, rồi buông tay mà nói: "Đi đi con, hãy can đảm lên, thế giới này là của con, bước qua cánh cổng trường là một thế giới kì diệu sẽ mở ra".

Em hiểu thế giới kì diệu sẽ mở ra ở đây là gì? Là học sinh, em sẽ làm gì để mẹ vui lòng?

Trả lời:

- Đó là thế giới của tri thức, kiến thức. Giáo viên chính là người giúp học sinh tiếp cận kho tri thức của nhân loại, tri thức kinh điển, mới mẻ nhất..

- Đó là thế giới của tâm hồn, tình cảm, tư tưởng đạo lí, tình thầy trò, tình bạn.

- Thế giới của ước mơ, hoài bão tốt đẹp và tương lai rộng mở

Câu 6: Từ văn bản Cổng trường mở ra, em hãy viết đoạn văn bày tỏ suy nghĩ của em về vai trò của nhà trường và niền vui được cắp sách tới trường. Trong đoạn văn có sử dụng cặp từ trái nghĩa và từ láy. Gạch chân những cặp từ trái nghĩa và từ láy đã dùng.

Trả lời:

Dàn ý và bài làm: Suy nghĩ về vai trò của nhà trường và niềm vui được cắp sách tới trường - Có từ trái nghĩa + từ láy