NPD là gì? Những Bí Mật Sâu Thẳm Về Những Người Chỉ Quan Tâm Đến Bản Thân

NPD là gì? Những Bí Mật Sâu Thẳm Về Những Người Chỉ Quan Tâm Đến Bản Thân

Một câu nói của nhà tâm lý học Grace đã mô tả khá chính xác về bản chất của người mắc Rối loạn nhân cách ái kỷ (NPD): "Bạn không thể thay đổi một người mắc NPD, cũng không thể khiến họ hạnh phúc bằng cách yêu thương họ hoặc thay đổi bản thân để đáp ứng những ý nghĩ và mong muốn bất chợt của họ. Họ sẽ không bao giờ hòa hợp với bạn, và sẽ không bao giờ cảm thông với những trải nghiệm của bạn. Sau khi tương tác với họ, bạn luôn cảm thấy trống rỗng." Câu nói này thể hiện rõ những khó khăn trong việc giao tiếp và duy trì mối quan hệ với những người mắc NPD.



NPD là gì?

NPD là viết tắt của cụm từ Narcissistic Personality Disorder (Rối loạn nhân cách ái kỷ) : Đây là một thuật ngữ trong tâm lý học, chỉ một rối loạn nhân cách đặc trưng bởi sự tự cao, thiếu sự đồng cảm và nhu cầu mạnh mẽ luôn mong muốn được người khác ngưỡng mộ. Người mắc rối loạn này thường có cảm giác tự mãn và coi mình là quan trọng hơn người khác. Nói theo cách dễ hiểu thì họ luôn muốn bản thân là trung tâm của vũ trụ và luôn tìm kiếm các mối quan hệ có thể thỏa mãn lòng tự cao tự đại và những người hầu đi theo sau tuân theo, vâng lời và tôn vinh họ.



NPD hay Rối loạn nhân cách ái kỷ, là một dạng rối loạn tâm lý đặc trưng bởi sự tự cao và tập trung thái quá vào bản thân, với niềm tin rằng bản thân mình vượt trội hơn người khác. Những người mắc NPD thường có những hình dung phi thực tế về sự thành công và sự quan trọng của mình trong xã hội. Họ luôn tìm kiếm sự ngưỡng mộ và sự công nhận từ người khác, đồng thời có một cảm giác tự trọng rất yếu ớt và dễ bị tổn thương nếu gặp đối tượng mạnh mẽ và tốt hơn họ.

Điều đáng chú ý là mặc dù người mắc NPD thể hiện sự tự tin thái quá và tỏ ra kiêu ngạo, họ lại rất dễ bị tổn thương khi đối diện với thất bại hoặc chỉ trích. Họ thường phản ứng bằng sự giận dữ, cảm giác xấu hổ và mất mát tự trọng khi không được tôn vinh hay công nhận như cách họ mong muốn

Những dấu hiệu nhận biết NPD

Một trong những yếu tố gây khó khăn lớn nhất trong việc đối phó với NPD là quan hệ cá nhân. Những người mắc rối loạn này rất khó duy trì các mối quan hệ lành mạnh, đặc biệt là trong gia đình, tình bạn hay tình yêu. Tính cách tự cao và thái độ thiếu đồng cảm của họ có thể dẫn đến những cuộc tranh cãi vô tận, tạo ra không gian đầy căng thẳng và làm tổn thương những người xung quanh.

- Không tôn trọng ranh giới cá nhân: Họ có thể xâm phạm vào không gian riêng tư của người khác mà không hề cảm thấy sai trái.

- Cảm giác tự cao và tự đại: Người mắc NPD thường coi mình là người đặc biệt và xứng đáng được đối xử đặc biệt.

- Khao khát sự ngưỡng mộ vô hạn: Họ luôn tìm kiếm sự chú ý và khen ngợi từ những người xung quanh.

- Thiếu đồng cảm: Người mắc NPD gặp khó khăn trong việc hiểu và đồng cảm với cảm xúc của người khác, dẫn đến sự thờ ơ hoặc vô cảm.

- Phản ứng mạnh mẽ với sự chỉ trích: Bất kỳ sự phê bình nào đối với họ đều có thể gây ra sự giận dữ hoặc cảm giác bị xúc phạm nghiêm trọng.

- Hành vi thao túng và lợi dụng người khác: Họ có thể sử dụng người khác để đạt được mục tiêu của mình mà không quan tâm đến cảm xúc của đối phương.

Điều này dẫn đến một kết quả là những người xung quanh NPD thường xuyên cảm thấy bị lợi dụng, bị coi thường, và không thể giao tiếp hiệu quả với người mắc rối loạn này. Những mối quan hệ như vậy có thể khiến người khác cảm thấy cô đơn, mệt mỏi và dễ rơi vào trạng thái tâm lý tiêu cực.

Những nhân vật tiêu biểu trong các bộ phim đại diện cho tính cách NPD:

1. Sarah Michelle Gellar của bộ phim "Cruel Intentions"



2. Regina George trong phim "Mean Girls"



3. Patrick Bateman trong phim "American Psycho" (2000)



4. Amy trong phim "Gone Girl"



Cách bảo vệ bản thân khi đối diện với NPD

Nếu bạn đang phải đối mặt với một người mắc Rối loạn nhân cách ái kỷ, việc hiểu rõ bản chất của họ và học cách bảo vệ bản thân là rất quan trọng. Bạn cần phải biết cách bảo vệ chính mình để không rơi vào những trò chơi tâm lý đầy mệt mỏi và tổn thương.



1. Duy trì ranh giới cá nhân

Những người mắc NPD thường không tôn trọng ranh giới của người khác. Họ có thể lén lút xâm phạm vào không gian riêng tư, kiểm soát và yêu cầu sự phục tùng vô điều kiện từ người khác. Do đó, việc dựng lên những ranh giới rõ ràng là rất quan trọng.

Khi họ cố gắng thao túng hoặc ép bạn vào các quyết định mà bạn không đồng ý, bạn cần phải dứt khoát và kiên định thể hiện quan điểm của mình. Ví dụ, nếu họ yêu cầu thông tin riêng tư mà bạn không muốn chia sẻ, hãy từ chối một cách lịch sự nhưng kiên quyết.

Xây dựng và giữ vững ranh giới: Người mắc NPD thường không tôn trọng ranh giới của người khác. Vì vậy, bạn cần phải xác định và giữ vững các ranh giới cá nhân. Hãy rõ ràng nói với họ về những gì bạn không chấp nhận, ví dụ như: "Đừng đưa ra quyết định thay tôi." Đừng bao giờ nhượng bộ sau khi đã đặt ra các ranh giới.

Xem xét lại bản thân: Những người mắc NPD có thể cực kỳ tự tin và liên tục khiến bạn cảm thấy mình sai. Khi bạn bị nghi ngờ về bản thân, hãy dành thời gian để nhìn nhận lại mình, xác định liệu những suy nghĩ tiêu cực về bản thân có phải là sự thật hay chỉ là những suy nghĩ bị thao túng bởi họ. Điều này giúp bạn lấy lại sự tự tin và giá trị bản thân.

2. Sử dụng giao tiếp hiệu quả

Những người mắc NPD thường thiếu khả năng đồng cảm và không hiểu được cảm xúc của người khác. Chính vì vậy, khi giao tiếp với họ, bạn cần phải trực tiếp và rõ ràng trong việc diễn đạt cảm xúc của mình mà không dùng ngôn từ công kích.

Học cách phản kháng: Nếu bạn luôn nhượng bộ và chịu đựng, người mắc NPD sẽ tiếp tục lợi dụng và thao túng bạn. Khi họ chỉ trích hoặc ra lệnh, bạn cần kiên quyết phản đối nhưng vẫn giữ thái độ ôn hòa. Bạn có thể nói: "Đó chỉ là quan điểm của bạn" để khiến họ nhận ra bạn không dễ bị thao túng.

Ví dụ, nếu họ chỉ trích bạn, thay vì phản ứng lại bằng sự tức giận hay phẫn nộ, bạn có thể sử dụng ngôn ngữ không tấn công, nói rõ ràng cảm giác của bạn về hành động của họ, như: "Khi bạn nói như vậy, tôi cảm thấy rất tổn thương và không muốn bạn lặp lại những lời nói thiếu thân thiện như này."

3. Tìm kiếm sự hỗ trợ từ bên ngoài

Để đối phó với những mối quan hệ đầy căng thẳng và tổn thương với người mắc NPD, bạn có thể chia sẻ cảm xúc với bạn bè, người thân để nhận sự đồng cảm và hỗ trợ. Đôi khi, những người xung quanh bạn sẽ giúp bạn nhìn nhận vấn đề một cách khách quan hơn và đưa ra lời khuyên hữu ích.

Phát triển các mối quan hệ khác: Nếu bạn không thể tránh xa người mắc NPD, hãy xây dựng các mối quan hệ lành mạnh và hỗ trợ từ bạn bè, gia đình hoặc những người bạn tin tưởng. Điều này giúp bạn tìm lại sự tự tin và giảm thiểu tác động tiêu cực từ người mắc NPD.

Làm thế nào để cải thiện NPD?

Mặc dù Rối loạn nhân cách ái kỷ rất khó điều trị, có một số cách mà người mắc NPD có thể cải thiện hành vi của mình nếu họ muốn thay đổi.

Bỏ qua tư tưởng tự cao: Người mắc NPD cần học cách nhìn nhận và thấu hiểu cảm xúc của người khác để phát triển khả năng đồng cảm. Điều này không dễ dàng, nhưng là bước đầu tiên để cải thiện mối quan hệ với người khác.

Xây dựng lòng tự trọng lành mạnh: Thay vì sống dựa vào sự khen ngợi từ người khác, người mắc NPD cần học cách chấp nhận bản thân và xây dựng sự tự tin dựa trên thực tế, không phải qua sự đánh giá từ bên ngoài.

Thiết lập mối quan hệ xã hội lành mạnh: Họ nên học cách kết nối với người khác một cách chân thành và xây dựng các mối quan hệ bình đẳng thay vì lợi dụng người khác để đạt được mục đích cá nhân.

Học cách yêu thương người khác: Theo Erich Fromm, trong cuốn sách "Nghệ thuật yêu thương", tình yêu là một nghệ thuật cần học và thực hành. Người mắc NPD cần học cách yêu thương một cách không vụ lợi, để hiểu và chăm sóc người khác mà không mong đợi sự đền đáp.

Nâng cao khả năng tự phản tỉnh: Người mắc NPD cần học cách tự xem xét bản thân, nhận ra các ưu điểm và khuyết điểm của mình để tự hoàn thiện và cải thiện hành vi.

Tham gia hoạt động xã hội và sở thích cá nhân: Để phát triển các kỹ năng xã hội và thoát khỏi sự cô lập, người mắc NPD có thể tham gia vào các hoạt động tình nguyện hoặc các nhóm sở thích, qua đó mở rộng mối quan hệ và nâng cao giá trị bản thân.

Tăng cường nhận thức về bản thân: Việc nhận thức rõ hơn về hành vi, suy nghĩ và cảm xúc của mình giúp người mắc NPD nhận ra những điểm yếu cần cải thiện và học cách thay đổi.

Hỏi Đáp Ngắn về NPD (Rối loạn nhân cách ái kỷ)

1. NPD có tự nhận biết họ là NPD không?
   
   • Hầu hết người mắc NPD không nhận thức được rối loạn của mình. Họ thường tin rằng mình hoàn hảo và không cần thay đổi.
2. NPD có tính trăng hoa không?
   
   • Có. NPD thường tìm kiếm sự ngưỡng mộ và khẳng định giá trị bản thân qua các mối quan hệ tình cảm, vì vậy họ dễ có tính trăng hoa.
3. NPD có đam mê sống ảo không?
   
   • Rất có thể. Họ thích khoe khoang và tạo ra hình ảnh hoàn hảo để được người khác tán dương và ngưỡng mộ.
4. NPD không thích bạn làm điều gì?
   
   • NPD không thích bị chỉ trích, bị phớt lờ hoặc không được chú ý . Họ muốn luôn được công nhận và tôn sùng.
5. Đối tượng nào dễ thu hút NPD tiếp cận và lợi dụng?
   
   • Những người có lòng tự trọng thấp, dễ bị thao túng hoặc thích khen ngợi sẽ là mục tiêu lý tưởng của NPD.
6. Có thật sự nên làm bạn với NPD?
   
   • Nếu bạn không muốn bị lợi dụng hoặc tổn thương, tốt nhất nên tránh xa hoặc duy trì một mối quan hệ hạn chế với NPD.
7. NPD có giống với PUA không?
   
   • Có điểm tương đồng. Cả NPD và PUA đều sử dụng thao túng cảm xúc để đạt mục đích cá nhân, nhưng NPD ảnh hưởng sâu rộng hơn và lâu dài hơn.

Tổng kết

NPD - Rối loạn nhân cách ái kỷ là một rối loạn tâm lý phức tạp, ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng duy trì các mối quan hệ lành mạnh. Tuy nhiên, thông qua sự tự nhận thức, cải thiện lòng tự trọng, và học cách xây dựng mối quan hệ lành mạnh, người mắc NPD có thể thay đổi và cải thiện bản thân.

Nếu bạn đang phải đối mặt với một người mắc NPD, việc thiết lập ranh giới rõ ràng, sử dụng các chiến lược giao tiếp hiệu quả, và tìm kiếm sự hỗ trợ từ những người xung quanh là rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe tâm lý của bản thân.

 

Sao tôi đọc bài viết, thấy có vài phần giống tôi?

 

Npd đơn giản là rất kiêu ngạo, biết lợi dụng những mối quan hệ xung quanh. Rất coi trọng vật chất, vẻ ngoài, đánh giá nhìn nhận từ người xung quanh. Npd thường sẽ có thói quen đi tìm các nạn nhân để cung cấp giá trị cho chính họ.

Ví dụ họ sẽ tìm kiếm những người dễ tổn thương bởi lời nói của mọi người xung quanh, dễ tự ti và nghi ngờ bản thân. Ban đầu NPD tiếp cận rất thiện chí, thậm chí là khen ngợi, đánh giá cao nạn nhân để nạn nhân tin tưởng và có tình cảm thân thiết với NPD.

Tiếp theo NPD sẽ thông qua lời nói, hành động để nạn nhân cảm thấy bản thân không đủ tốt và phải phụ thuộc hoàn toàn vào NPD. Ví dụ lúc này NPD sẽ thường xuyên chê bai nạn nhân, đánh giá thấp quan điểm và ý kiến riêng của nạn nhân.

Giai đoạn cuối cùng khi nạn nhân hoàn toàn bị kiểm soát bởi NPD thì lúc này NPD sẽ yêu cầu nạn nhân phải tuân thủ các quy tắc và ranh giới, yêu cầu của NPD đặt ra dù những yêu cầu này vô lý. Nhưng nạn nhân khi đó đã hoàn toàn bị kiểm soát bở NPD thì sẽ vẫn tiếp tục tuân theo dù rất đau khổ và dần dần mất đi nhận thức riêng của bản thân. Cái gì cũng phải hỏi qua NPD quyết định.

Ngoài ra NPD rất thích kết bạn nhưng đều không thể có được mối quan hệ tốt đẹp với những người xung quanh. NPD chỉ có thể làm hại những nạn nhân mang những tính chất như trên nhưng NPD cũng không thể gây ảnh hưởng đến những người tự tin và có chủ kiến riêng của họ. Khi NPD biết họ không thể đối phó được với những người giỏi giang hơn họ thì NPD có xu hướng nói xấu, tránh xa hay cố tình gây bất lợi, gây cô lập đến đối tượng mà họ cho là thù địch.

Trong mắt NPD đôi khi chỉ có nạn nhân và kẻ thù. NPD không hiểu bạn bè chân chính là gì và họ cũng không cần điều đó. Trong bất cứ mối quan hệ nào, bạn bè, người thân.. NPD luôn tìm ra được giá trị họ cần, nếu không thể cho họ giá trị họ muốn thì họ sẽ hoặc là chà đạp phá hủy, hoặc sẽ tránh xa. Không có chuyện NPD cung cấp giá trị cho người khác. NPD là trung tâm vũ trụ

 

Bạn nghĩ tôi có phải bị rối loạn nhân cách ái kỷ không?

 

Mình không rõ ạ. Mình chỉ nêu ra định nghĩa của NPD thôi ạ^^.

Chủ yếu NPD lợi dụng mối quan hệ xung quanh để tất cả phải tôn sùng NPD. Bạn có thể xem thêm một vài ví dụ khác trên mạng để hiểu rõ hơn. Hoặc xem những nhân vật trong các bộ phim mình đề cập trong bài viết để có cái nhìn cụ thể về NPD nhé