Những Nét Chính Thuật Lại Tác Phẩm Chí Phèo - Nam Cao

Chí Phèo chết đi với bao nhiêu những uất ức, chết trước ngưỡng cửa người lương thiện

Nhân vật cùng tên trong tác phẩm Chí Phèo của nhà văn Nam Cao vốn bị bỏ rơi từ khi mới sinh ra, may mắn thay cho hắn là hắn không chét, Chí được người ta tìm thấy và mang cho bà góa mù nuôi, sau này hắn chuyền qua tay bác phó cối. Chí đến nhà Bá Kiến làm canh điền năm 18 tuổi, đang tuổi sung sức lại khỏe mạnh trai tráng nên Chí thường bị bà ba nhà Bá Kiến dụ dỗ, cụ Bá biết được chuyện này bèn tìm cách hại Chí, lão muốn Chí Phèo phải biến mất biệt tăm. Vậy là hôm sau Chí bị quan lĩnh dẫn đi, Chí đi tù tận 7, 8 năm mới được thả ra. Đi tù bảy, tám năm sau hắn trở lại làng, mặt mày trông khác hẳn, trông gớm chết trông như một thằng săng đá! Về hôm trước thì hôm sau hắn đã ngồi ở chợ uống rượu với ăn thịt chó từ trưa đến xế chiều, rồi xách vỏ chai đến thẳng nhà Bá Kiến gây sự. Xô xát với Lý Cường, hắn đập vỏ chai, rạch mặt kêu trời ăn vạ. Sau cái vụ Năm Thọ, Binh chức, cụ Bá róc đời xử nhũn với Chí Phèo. Cụ mời hắn vào nhà, giết gà đãi rượu, lúc hắn ra về còn đãi một đống bạc uống thuốc.

Bốn hôm sau, Chí Phèo đốt quán bà bán rượu.. Hắn mang theo một con dao nhọn đến xin Cụ Bá đi ở tù. Tuy nhiên, cụ lại sai được Chí Phèo đến nhà đội Tảo đòi 50 đồng bạc nợ cho cụ. Chẳng phải giao tranh đổ máu, hắn đã đòi được nợ đem về. Cụ bá cho hắn 5 đồng và bán cho hắn 5 sào vườn ngoài bãi sông mới cắm thuế của một người làng. Năm đó Chí 27 hay 28 tuổi, hắn bỗng thành có nhà. Hắn trở thành anh đầy tớ chân tay mới của Bá Kiến, chuyên đâm thuê chém mướn, rạch mặt ăn vạ. Hắn đập đầu, rạch mặt, chửi bới, dọa nạt trong lúc say, uống rượu trong lúc say, để rồi say mãi, say vô tận. Hắn chửi trời, chửi cả làng Vũ Đại, chửi con mẹ chết tiệt nào đẻ ra hắn cho hắn khổ. Năm đó hắn ngoài 40, cái mặt như mặt một con vật lạ. Cả làng Vũ Đại đều sợ hắn một khi hắn đi qua trước mặt.

Tình cờ một đêm trăng, Chí Phèo lần vô nhà Tự Lãng, tên hoạn lợn kiêm nghề thầy cúng, hai đứa uống hết cả ba chai rượu. Ngứa ngáy quá, Chí lảo đảo đi về lều. Hắn gặp Thị Nở đang há hốc mồm ngủ dưới trăng, hắn ăn nằm với thị. Gần sáng Chí bị cảm, hắn được Thị Nở cho ăn cháo hành. Cũng là lần đầu tiên hắn được ăn cháo hành lại do bàn tay một người đàn bà cho. Hắn bâng khuâng nhớ lại hắn từng muốn có một gia đình hạnh phúc. Chí Phèo thèm lương thiện. Và hắn say thị lắm. Nhưng đến hôm thứ 6, thị nghĩ bụng: Hãy dừng yêu để hỏi cô thị đã. Thị Nở bị bà cô xỉa xói vào mặt. Thị chạy sang lều trút tất cả giận dữ lên mặt nhân ngãi. Chí Phèo ngẩn mặt ra, chạy theo Thị Nở, hắn đã bị nhân tình giúi cho một cái ngã lăn khoèo xuống đất. Hắn toan đập đầu ăn vạ nhưng hắn chưa thật say. Và hắn uống, uống thêm chai nữa, càng uống càng tỉnh, càng nhớ cái cuộc đời mình. Hắn đi đến nhà Bá Kiến để đòi lương thiện. Nhưng ai cho hắn lương thiện? Chém chết Bá Kiến, hắn đâm cổ tự sát. Cả làng Vũ Đại xôn xao kéo đến xem hai con quỷ giết nhau. Bà cô chì chiết Thị Nở. Thị nhìn nhanh xuống bụng mình, và thoáng chợt thấy một cái lò gạch cũ bỏ không, xa nhà cửa, và vắng người lại qua.. Không ai biết cuộc đời của thị sau này ra sao. Cũng không ai biết liệu cái chết của Chí có đặt dấu chấm hết cho hiện tượng Chí Phèo không

Những tiếng chửi vô tội vạ của Chí vang lên nhưng không ai để ý hay đáp lại. Ngay đến quyền giao tiếp cũng không có? Vì đâu? Chí Phèo trượt dài trong vô thức, trong cơn say. Chí gây bao đau thương, Chí biến thành con quỷ làng vux đại, lún dần vào cái hố tội lỗi để bước ra hắn 1 cuộc sống bằng phẳng của 1 con người đúng nghĩa. Chí lớn lên trong sự chắp vá tình người nhưng không vì thế mà Chí trở thành 1 con người độc ác tàn bạo. Hai mươi tuổi Chí là anh canh điền khỏe mạnh, hiện lành, thuần nông, chất phác nếu không nói là lương thiện. Nhưng trong cái xã hội ấy được giữ lấy bản chất của mình cả là 1 cuộc sinh tử, xã hội thực dân nửa phong kiến với bao oan trái bất công, nghiệt ngã đã sản ra nhà tù thực dân đáng sợ, nó nuốt chửng Chí vào chỉ vì cái lí do ghen tuông vớ vẩn không chính đáng để rồi trả lại cho làng Vũ đại 1 tên lưu manh. Chí mất cả nhân hình lẫn nhân tính. Rồi sau khi đi tù về Chí bị cụ Bá khống chế, biến thành 1 quân cờ, 1 tay sai, bị ngọt nhạt.. Thật đúng là 1 bi kịch