Những con đường Tác giả: Lưu Quang Vũ "Những con đường" là bài thơ gửi gắm trong đó tình yêu quê hương và những suy ngẫm của tác giả Lưu Quan Vũ về quê hương, đất nước. Qua hình ảnh con đường trong hoài niệm, cuộc sống của những người dân quê nghèo khổ, lam lũ hiện lên nhiều xa xót: Mái rạ, lối hẹp, "hun hút bờ tre gió rét - mưa dầm lầy lội bùn trơn".. Đó là hình ảnh quê hương tác giả những năm chìm trong đau thương của chiến tranh, cũng là hình ảnh của biết bao làng quê nghèo khắp dải đất Việt Nam. Nhưng đến những ngày miền Bắc độc lập và xây dựng Chủ nghĩa Xã hội, diện mạo mới của quê hương đã bừng dậy: Không khí đắp đường tràn ngập tiếng cười, niềm vui; người người san bờ, lấp bụi, góp ngõ nhỏ, ao vườn mở đường to đẹp hơn. Con đường nhỏ hẹp xa xưa nay mở rộng thênh thang, đẹp đẽ. Qua sự đổi thay của quê hương từ hình ảnh con đường, Lưu Quang Vũ đã thể hiện nhiều suy ngẫm sâu sắc: Con đường cũ nhỏ hẹp ngày xưa "khiến lòng người nhiều khi cũng chật.." - ước mơ, khát vọng không thể vươn xa; điều kiện sống thiếu thốn ảnh hưởng đến tầm nhìn của con người. Nhưng con đường mới thênh thang đã mang đến cho cuộc đời niềm vui như trời rộng.. Như vậy, cuộc đời mới, điều kiện sống mới đã thúc đẩy con người vươn cao, vươn xa, chinh phục những chân trời rộng mở. Bài thơ đã khẳng định phương diện lí tưởng của cuộc sống mới: Cuộc sống trong độc lập tự do, đi lên Chủ nghĩa Xã hội. Xem thêm: Đọc Hiểu: Những Con Đường - Lưu Quang Vũ Anh nhớ không những con đường quê ta Thân thương từ thuở nhỏ ? Bao năm tháng đi về trên ngõ Bao hoàng hôn rậm rịch bước chân trâu Đường lập loè đom đóm bay cao Ta ghé cửa nhà nhau xin lửa Nghe hoa súng bờ ao se sẽ nở Da diết lòng hương dịu tự vườn cau... Xưa xóm nghèo mái rạ chen nhau Gồ ghề lối hẹp Hun hút bờ tre gió rét Mưa dầm lầy lội bùn trơn Bà lưng còng chống gậy bước run Còm cõi vai gầy gánh nặng Sương trắng mùa đông ngõ vắng Quét hoài không hết lá khô... Ôi những con đường hẹp ngày xưa Cùng ruộng nhỏ ao con bó luôn tầm mắt Khiến lòng người nhiều khi cũng chật... Ta dựng ngày mai rộng biển lúa vàng Bước đi dài đường phải thênh thang Vui mở với đời ta như trời rộng. Những sớm đắp đường ai cũng thấy yêu nhau Ta san bụi bờ, ta lấp mảnh ao Để nhường chỗ đường qua làng thẳng lối Bà con vui lòng góp vườn riêng cam bưởi Góp một mảnh sân, một góc chái nhà Em góp cả phần ngõ nhỏ của đôi ta Vào đường lớn trăm người đi tấp nập Rạng đông đấy, hàng đàn trâu hợp tác Ùa ra đồng trong tiếng trẻ cười vang. Đường khoanh vùng chạy dọc theo mương Cho lúa gặt về trĩu nặng Cho xe pháo ta băng nhanh ra trận Đường ơi, xanh ngắt rặng bạch đàn Non tươi dừa nhãn, vút cành xoan... Chim khuyên chim sáo về xây tổ Lại bụi điền thanh nở cánh vàng... Con đường quê hương, con đường yêu thương Nối với vạn nẻo đường đất nước Náo nức ngày đêm xe xuôi xe ngược Đi ra tiền tuyến xa gần... Con đường nào anh đang hành quân ? (12-1966) Nguồn: Lưu Quang Vũ, thơ tình, NXB Văn học, 2002
