Người ngồi sau không đội mũ bảo hiểm, phạt ai?

Bạn vừa tan ca, đồng nghiệp tiện đường xin đi nhờ xe. Cô ấy không mang mũ bảo hiểm. Bạn nghĩ "đi có xíu thôi mà", rồi cứ thế nổ máy chạy đi.

500m sau, đèn đỏ.

Cảnh sát giao thông ra hiệu lệnh dừng xe.

Kết quả: Cả hai đều bị lập biên bản. Mỗi người phạt 400.000 đồng đến 600.000 đồng.

Lúc này bạn mới giật mình:

"Ủa, chở người không đội mũ thì người ta sai, sao mình bị phạt?"

Câu nói quen thuộc nhưng - rất sai!

Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ: chở người không đội mũ bảo hiểm là vi phạm pháp luật, cả người lái xe và người ngồi sau đều bị xử phạt hành chính.

1. Pháp luật nói gì? - Nói rõ, nói thẳng

Căn cứ tại khoản 2 Điều 33 Luật trật tự, an toàn giao thông đường bộ quy định về người lái xe, người được chở trên xe mô tô, xe gắn máy như sau:

2. Người lái xe, người được chở trên xe mô tô hai bánh, xe mô tô ba bánh, xe gắn máy phải đội mũ bảo hiểm theo đúng quy chuẩn kỹ thuật quốc gia và cài quai đúng quy cách.

Theo đó, người lái xe, người được chở phải đội mũ bảo hiểm theo đúng quy chuẩn kỹ thuật quốc gia và cài quai đúng quy cách.

04 loại mũ bảo hiểm theo quy chuẩn hiện hành (Theo Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 5756: 2017 về mũ bảo hiểm cho người đi mô tô và xe máy)

(Nguồn ảnh: Thuvienphapluat.vn)

2. Người ngồi sau không đội mũ bảo hiểm, phạt ai? Mức phạt theo Nghị định 168/2024/NĐ-CP

Căn cứ tại điểm b khoản 5 Điều 12 Nghị định 168/2024/NĐ-CP có quy định như sau:

Điều 12. Xử phạt, trừ điểm giấy phép lái xe các hành vi vi phạm khác về quy tắc giao thông đường bộ; sử dụng lòng đường, vỉa hè vào mục đích khác

5. Phạt tiền từ 400.000 đồng đến 600.000 đồng đối với người được chở trên xe mô tô, xe gắn máy, các loại xe tương tự xe mô tô, các loại xe tương tự xe gắn máy thực hiện một trong các hành vi vi phạm sau đây:

b) Không đội "mũ bảo hiểm cho người đi mô tô, xe máy" hoặc đội "mũ bảo hiểm cho người đi mô tô, xe máy" không cài quai đúng quy cách khi tham gia giao thông trên đường bộ.

Như vậy, mức xử phạt đối với người ngồi sau không đội mũ bảo hiểm hoặc đội mũ bảo hiểm không cài quai đúng quy cách là từ 400.000 đồng đến 600.000 đồng, trừ trường hợp là trẻ em dưới 06 tuổi.

Bạn cho rằng khi người ngồi sau không đội mũ bảo hiểm, chỉ người ngồi sau bị xử phạt? Hoàn toàn sai nhé.

Theo quy định trên, đúng là người ngồi sau không đội mũ bảo hiểm thì người đó sẽ bị xử phạt từ 400.000 đồng đến 600.000 đồng. Nhưng, bên cạnh đó, tại các điểm h và i khoản 2 Điều 7 Nghị định 168/NĐ-CP quy định như sau:

Điều 7. Xử phạt, trừ điểm giấy phép lái xe của người điều khiển xe mô tô, xe gắn máy, các loại xe tương tự xe mô tô và các loại xe tương tự xe gắn máy vi phạm quy tắc giao thông đường bộ.

2. Phạt tiền từ 400.00 đồng đến 600.000 đồng đối với người điều khiển xe thực hiện một trong các hành vi vi phạm sau đây:

H) Không đội "mũ bảo hiểm cho người đi mô tô, xe máy" hoặc đội "mũ bảo hiểm cho người đi mô tô, xe máy" không cài quai đúng quy cách khi điều khiển xe tham gia giao thông trên đường bộ;

I) Chở người ngồi trên xe không đội "mũ bảo hiểm cho người đi mô tô, xe máy" hoặc đội "mũ bảo hiểm cho người đi mô tô, xe máy" không cài quai đúng quy cách, trừ trường hợp chở người bệnh đi cấp cứu, trẻ em dưới 06 tuổi, áp giải người có hành vi vi phạm pháp luật;

Theo quy định trên, khi người ngồi sau không đội mũ bảo hiểm, thì người điều khiển phương tiện cũng sẽ bị xử phạt từ 400.000 đồng đến 600.000 đồng.

Như vậy, bạn nên lưu ý rằng, khi chở người ngồi sau không đội mũ bảo hiểm, cả bạn (là người chở) và người ngồi sau đều sẽ bị xử phạt, mức phạt của mỗi người từ 400.000 đồng đến 600.000 đồng.

(Quy định và mức phạt này cũng được áp dụng tương tự đối với phương tiện là xe đạp máy, quy định cụ thể tại điểm d, đ khoản 4 Điều 9 Nghị định 168/2024/NĐ-CP)

Lấy một ví dụ cụ thể:

Bạn chở mẹ đi siêu thị mua sắm, nhưng chỉ có 1 chiếc mũ bảo hiểm.

- Bạn nhường cho mẹ ngồi sau đội mũ: Bạn sẽ bị phạt 500k lỗi "không đội mũ"

- Mẹ nhường cho bạn đội mũ: Mẹ bạn sẽ bị phạt 500k lỗi "không đội mũ" + và bạn bị phạt 500k lỗi "chở người không đội mũ"

- Siêu thị gần nhà, bạn và mẹ quyết định đều không đội mũ: Bạn bị phạt 500k lỗi "không đội mũ" + Mẹ bạn bị phạt 500k lỗi "không đội mũ" + và bạn bị phạt tiếp 500k lỗi "chở người không đội mũ".

3. Khi tai nạn xảy ra - hậu quả không còn là "mức phạt"

Bạn nên biết: Trong nhiều vụ tai nạn giao thông chết người, nguyên nhân chính là do không đội mũ bảo hiểm hoặc đội sai cách.

Thậm chí, nếu người ngồi sau bị thương tích nặng hoặc tử vong vì không đội mũ bảo hiểm, người điều khiển phương tiện có thể đối mặt với:

- Trách nhiệm dân sự: Bồi thường thiệt hại

- Trách nhiệm hình sự: Nếu có dấu hiệu vi phạm quy định về điều khiển phương tiện dẫn đến hậu quả nghiêm trọng.

Nhiều vụ án thực tế, tòa án đã xem việc không yêu cầu người ngồi sau đội mũ bảo hiểm là một phần lỗi dẫn đến hậu quả tai nạn nghiêm trọng.

4. Vì sao phải nghiêm túc với chiếc mũ bảo hiểm?

Nhiều bạn trẻ cho rằng:

- Đi gần thôi mà, không sao đâu

- Không đội mũ trông đẹp hơn

- Chở bạn một đoạn thì cần gì mũ

Nhưng bạn có biết?

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), đội mũ bảo hiểm đúng cách giúp giảm tới:

- 69% nguy cơ chấn thương sọ não

- 42% nguy cơ tử vong khi tai nạn xảy ra

Tai nạn không báo trước, không phân biệt đoạn đường xa hay gần. Chỉ cần một va chạm nhỏ, một cú trượt nhẹ, đầu không được bảo vệ = nguy hiểm đến tính mạng. Người bị nặng nhất khi không đội mũ thường là người ngồi sau.

Một phút sơ suất - mất tiền, mất an toàn, thậm chí mất cả mạng.

5. Lời khuyên "chất như nước cất"

- Khi chở người khác, luôn nhắc và yêu cầu họ đội mũ bảo hiểm đúng cách - đừng ngại!

- Có mũ thì chở - không mũ thì thà tạm biệt nhẹ nhàng còn hơn ra kho bạc nộp phạt.

- Luôn chuẩn bị sẵn mũ bảo hiểm dư nếu thường xuyên chở người.

- Là người ngồi sau, đừng "ngại tóc xấu" mà bỏ qua cái đầu.

- Đội mũ phải cài quai - không cài = như không đội.

- Đừng vì "ngại nói" hay "đi gần thôi mà" mà đánh đổi sự an toàn, tiền bạc - thậm chí là trách nhiệm pháp lý hình sự.

- Đi gần cũng là.. đi

- Bạn không đội mũ - bạn bị phạt

- Bạn chở người không đội mũ - bạn cũng không thoát

Chở người không đội mũ bảo hiểm không chỉ khiến bạn bị phạt tiền, mà còn đẩy bạn vào rủi ro pháp lý lớn hơn nếu có tai nạn xảy ra.

Hãy tỉnh táo - vì đó không chỉ là trách nhiệm trước pháp luật, mà còn là sự tôn trọng chính mạng sống của người đồng hành.

Pháp luật không sinh ra để răn đe và hù dọa, mà để phòng ngừa và bảo vệ những người biết sống đúng.

Có thắc mắc về tình huống thực tế? Comment dưới bài mình sẽ hỗ trợ thêm nhé!

Hannah!