Mùa Vàng Anh Tác giả: Vô La Hầu La Thể loại: Tản văn Ảnh minh họa: * * * "Mùa Vàng Anh" cái tên gợi màu nắng sớm đầu hè trên những lộc non và lảnh lót tiếng chim Vàng anh hót cho màu nắng thêm trong. Có một "mùa Vàng anh" thật khác. Mùa vàng anh trong bất tận của không gian, của hương thơm, của màu sắc và quê nhà. Gió nam về theo nắng sớm đầu hạ, cây trái trong vườn ngoài đồng theo đó mà đậm sắc và thêm hương. Trợt sớm mại được đánh thức bởi hương thơm thật dịu của một loại dưa đặc biệt của quê nhà – Dưa Vàng Anh. Câu thơ của nhà vua thương tiếc người vợ hiền bà kể cháu còn nhớ: "Vàng ảnh, vàng anh, có phải vợ anh? /Chui vào tay áo". Bà nói chim Vàng Anh là hóa thân của cô Tấm. Hẳn đứa trẻ nào cũng quen thuộc với cái tên đó trong tích truyện cổ Tấm Cám. Tụi trẻ quê tôi biết hơn một điều thú vị bởi đó là thứ quả đặc sản quê nhà. Sau Tết, cánh đồng làng tôi mới lấm tấm những tấm thảm xanh màu của mạ mới cấy, ngồng non cứng cáp của những luống lạc đẫm mưa xuân và những lá mầm xinh xắn thẳng hàng của những ruộng dưa Vàng Anh. Tháng giêng qua mau, hội làng đón tháng hai về, tháng ba mùa vàng anh mời gọi bởi sắc vàng và hương thơm thật dịu. Đầu tháng ba mùa dưa đến đầy bất ngờ, không báo trước. Dưới mái hiên, bữa cơm chiều với canh cáy biển nấu mồng tơi, cá rô chiên giòn và gỏi dưa Vàng Anh. Những món ăn thân thuộc làm dịu đi cái oi nồng của ngày hè. Canh cáy biển ngọt mát nấu với đọt non mồng tơi, cá rô chiên giòn chấm cùng nước mắm nhĩ đậm vị. Gỏi dưa Vàng Anh đầu mùa, mẹ lựa trái bánh tẻ chỉ lấy phần cùi có sắc trắng ngà, nước pha thật khéo đủ vị chua thanh, ngọt dịu và hơi cay đầu lưỡi, thêm rau thơm và lạc rang. Món gỏi hài hòa với sắc trắng ngà của dưa, những lá rau thơm góp sắc xanh và màu đỏ của những lát ớt thái mỏng. Cả tiếng sáo diều ngân nga nơi triền đê cũng góp phần vui cho bữa tiệc thôn dã. Vàng Anh vào mùa chín rộ là khi mâm cơm thiếu đi món gỏi dưa quen thuộc. Các bà, các mẹ đã chọn những trái dưa chín mang về đãi cả nhà. Chỉ qua sắc màu mà biết được trái dưa đó dùng làm món gì là ngon nhất. Màu vàng tươi của vỏ và cuống dưa còn căng nhựa ta vẫn còn cơ hội thưởng thức món gỏi dưa chua ngọt. Sắc vàng đậm hơn, cuống dưa bớt đi độ căng ta sẽ được thưởng thức món trái cây tráng miệng ngọt dịu và thơm nhẹ. Sắc vàng cam, những vết nứt dài trên thân dưa, cái cuống đã dụng là điều khiến lũ trẻ chúng tôi thích thú nhất. Mẹ tôi khéo léo, tách quả dưa theo những vết nứt sẵn, mang những hạt mẩy cất riêng cho mùa tới. Phần thịt dưa trắng tinh những bột mịn được giầm cùng với đường trắng. Lượng đường cho vào không quá nhiều để tránh mất vị ngọt tự nhiên của dưa. Tiếng thìa sắt gieo lên trong ly thủy tinh thật vui tai. Ngay sau tiếng gieo đó mỗi đứa chúng tôi nhận được một ly dưa giầm thơm và mát. Hương thơm của dưa dịu hơn hương thơm của mít chín, vị ngọt thanh không làm người uống háo nước hay nhanh ngán. Mùa Vàng Anh đi qua khi đám giỗ của nội đến. Bữa gỏi dưa đầu tiên ba bà mẹ đã nhắc đến ngày giỗ của bà. Không chỉ bởi bà mất khi mùa dưa rộ nhất mà còn bởi bà rất thích loại dưa này. Chiều lòng người, Vàng Anh cuối vụ vẫn rực rỡ sắc vàng, hương thơm đậm hơn và vị ngọt thanh vẫn nguyên vẹn. Góp giỗ nội không thể thiếu những trái dưa Vàng Anh, được trưng trên bàn thờ từ trước hôm giỗ. Khi ráng chiều xuống, tôi cùng mẹ men theo triền đê, nơi mùa vàng anh sắp qua đi. Cô tôi đã ở đó bên những trái dưa vừa được cắt. Mẹ lựa ba trái dưa thật đẹp đưa tôi. Ba người lặng nhìn ruộng dưa, mẹ cất tiếng nói "Đông Cam năm nay được mùa, quả ngon tận cuối mùa". Trên đường về nhà tôi nhận ra mình đã biết hơn được một điều, dưa Vàng Anh còn có cái tên mĩ miều khác là Đông Cam, cái tên là sắc màu kiêu hãnh của trái dưa được chăm chút sau những ngày đông dài u ám. Những trái dưa ngon tận cuối mùa và đám giỗ của nội. Mùa Vàng Anh qua đi, người ta hẳn còn nhớ màu sắc và hương vị khi mùa Vàng Anh mới đến. Và ai sẽ nhớ chúng ta khi tuổi đời qua mau. Tự nhủ lòng sống trọn vẹn như trái Vàng Anh cuối vụ. HẾT
