[Bài Thơ] Mùa Thu Không Biết Sớm Hay Chiều - Việt Phương

Bài thơ: Mùa Thu Không Biết Sớm Hay Chiều

Tác giả: Việt Phương

1

Ngọt ngào như hoàng hôn Hồ Tây

Trời này ai dám bảo vừa đánh giặc trưa nay

Bình thản như phố Mai Hắc Đế

Giữa phố bom sập nhà, đầu phố xếp hàng mua cá bể

Mênh mông như khi tiếng trẻ vắng rồi

Sân trường im tưởng lá cũng ngừng rơi

Ồn ào như bến phà đôi sông Nhị

Trai gái khu nào đêm nay đi thế nhỉ?

Thân quen như hàng phượng vĩ đường Thanh Niên

Ta chặt rồi, để dựng pháo ta lên

Hò hẹn như nhà thuyền Bảy-mẫu

Khoang thuyền rộng, gió lùa trăng đến đậu

Êm đềm như đường Khúc Hạo mùa thu

Giữa thủ đô, nghe vẳng tiếng chim gù

Hiên ngang như lá cờ trên đỉnh tháp

Cầu Long Biên rung lên theo nhịp hát

Hào hoa như một căn gác Hàng Đào

Sáng thoa phấn nắng trời, chiều cài tóc ngôi sao

Hà Nội chăng? Phải đâu nào Hà Nội

Hãy cùng quê ta chăn gối chung nhau

Chân trời xanh và gối đất mỡ mầu

Hờn giận chờ mong ngọt ngào cay đắng

Không đếm nữa những chiều mưa trưa nắng

Mỗi quả bàng lá phượng cũng thương yêu

Một mùa thu – không biết sớm hay chiều

Hà Nội sẽ ghé tai mình nói nhỏ

Chỉ lòng phố với lòng người nghe rõ..

2

Hà Nội không có sự ngạo nghễ của tháp Ép-phen

Một Đờ-gôn bằng sắt thép mặt vênh lên

Hà Nội không có sự hợm mình của Hoa-thịnh-đốn

Ngổn ngang nhà chọc trời như một chồng va-li lộn xộn

Hà Nội không có sự đường bệ của Lầu Quốc hội Luân-đôn

Phớt ăng-lê như gạch đã không hồn

Hà Nội không nên thơ kiểu mùa đông thành phố Béc

Trắng đất trắng trời trắng người trắng tuyết

Hà Nội không có sự làm duyên làm đẹp

Của Kô-na-kry Xe Tây ðức trôi trên đường nhựa phẳng lì

Hà Nội có cầu Long Biên từng thấy bọn thực dân len lén cút

Nhà xí Thu Khuê bắt sống phi công hạng "Át" Huê Kỳ

Đường trắng cong thanh của tên lửa giữa bầu trời xanh biếc

Nóc nhà ba tầng thiếu cần vô tuyến truyền hình nhưng có khẩu đội ba mươi bảy ly

Trời thắm như người và cũng như người rất nồng nàn tha thiết

Hà Nội giống hệt những lần Nguyễn Chí Thanh sắp từ biệt ra đi..

Hà Nội không hay nói đến chiến tranh cả khi đánh quân thù chết khiếp

Những hàng thợ may mùa thu này càng cắt hẹp đáy lưng ong

Người con trai đi lính pháo sau khi bỏ mái đầu đít vịt

Mười lăm trận đánh rồi mà thư xin lỗi mẹ viết chưa xong

Bạn bè xa chỉ nghe đài tưởng phố phường đây đến hơi người cũng hết

Nào biết đêm đêm quanh Hồ Gươm tuổi trẻ vẫn đi vòng

Ta không căm thù mà thương hại cái ngòi bút phương tây nào đã viết

Hà Nội như một ngoại ô bị bỏ quên trong thế kỷ hai mươi

Điện vàng vọt, nhà lè tè, và cuộc đời hình như chật hẹp?

Từ lịch sử vươn lên thành phố thép

Hà Nội sáng giữa năm châu như một mặt trời

Loài người soi vào Ba đình thấy tầm vóc mình cao đẹp

Sông Hồng hát bài ca của lương tâm và vinh dự con người

Hà Nội của ta là cô gái hai mươi cuối một mùa hoa điệp

Lên đường xa còn bâng khuâng chưa biết hẹn gì ai..

Tác giả: Việt Phương (1928 - 2017), tên thật là Trần Quang Huy, là một trong những nhà thơ nổi tiếng của Việt Nam trong thời kỳ chiến tranh. Ông được biết đến nhiều nhất qua tập thơ "Cửa mở," một tác phẩm thể hiện những suy tư sâu sắc về cuộc sống và con người trong bối cảnh xã hội lúc bấy giờ.

Sáng tác của Việt Phương thường mang tính chất phản ánh và chỉ trích, với những câu thơ nổi bật như "Trăng Trung Quốc tròn hơn trăng nước Mỹ / Đồng hồ Liên Xô tốt hơn đồng hồ Thụy Sĩ," đã gây ra không ít tranh cãi và gặp phải khó khăn trong thời kỳ đó. Mặc dù ông là thư ký của Thủ tướng Phạm Văn Đồng, nhưng cũng không thể bảo vệ mình trước những chỉ trích từ chính những câu thơ của mình.

Cuộc sống của ông sau này được ghi nhận ở quận Đống Đa, Hà Nội, nơi ông tiếp tục viết lách và đóng góp cho nền văn học Việt Nam. Những tác phẩm của Việt Phương không chỉ mang tính nghệ thuật cao mà còn chứa đựng nhiều giá trị lịch sử và xã hội, phản ánh tâm tư của con người trong những thời khắc khó khăn của đất nước



Cảm nhận: Bài thơ "Mùa Thu Không Biết Sớm Hay Chiều" của Việt Phương mang đến một bức tranh sống động và tinh tế về Hà Nội trong những năm chiến tranh, hòa quyện giữa tình yêu quê hương và nỗi trăn trở về cuộc sống. Những hình ảnh từ cuộc sống thường nhật, như "Ngọt ngào như hoàng hôn Hồ Tây" hay "Êm đềm như đường Khúc Hạo mùa thu," cho thấy sự bình dị nhưng cũng đầy chất thơ của thành phố.

Tác giả không chỉ thể hiện cảm xúc cá nhân mà còn khắc họa được bức tranh của Hà Nội trong kháng chiến. Các câu thơ đầy hình ảnh cụ thể không chỉ gợi nhớ về những ký ức đẹp mà còn thể hiện sự kiên cường và lòng yêu nước của người dân nơi đây. Sự đối lập giữa cái êm đềm của thiên nhiên và những khó khăn, gian khổ trong cuộc sống chiến tranh được thể hiện một cách tinh tế, khiến cho bài thơ trở nên sâu sắc và thấm đẫm tình cảm.

Với ngôn ngữ giản dị nhưng giàu hình ảnh, Việt Phương đã tạo ra một không gian thơ mộng, nơi mà tình yêu quê hương và nỗi nhớ về những điều bình yên luôn hiện hữu. Bài thơ không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật mà còn là một bản tuyên ngôn về lòng kiên trung và tình yêu đất nước của người Việt Nam trong những năm tháng khó khăn.