Một số nhận xét mở rộng trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ - Tô Hoài

Nhận xét về giá trị nhân đạo mới mẻ trong tp vợ chồng A Phủ

* * * Nguyễn Văn Siêu đã nhận định rằng: "Văn chương có loại đáng thờ và không đáng thờ. Loại không đáng thờ là loại chuyên chú ở văn chương. Loại đáng thờ là loại chuyên chú ở con người". Truyện ngăn Vợ chồng A phủ quả nhiên là "loại đáng thờ" bởi lẽ trải qua bao nhiêu lắng đọng của lớp bụi thời gian người ta vẫn cứ nhớ mãi về những con người miền núi đã vùng dậy chống lại ác bá cường quyền của xã hội đương thời, đưa tác phẩm sống mãi trong lòng độc giả. Đồng thời, qua tác phẩm này còn cho chúng ta nhận thức được tinh thần nhân đạo mới mẻ trong ngòi bút của Tô Hoài. Đó là niềm cảm thương sâu sắc với số phận bất hạnh và bị tước quyền tự do, quyền làm chủ cuộc đời, tiêu biểu là nhân vật Mị và A Phủ, trân trọng, ngợi ca những giá trị tốt đẹp của cuộc sống con người, những giá trị văn hóa các dân tộc. Hơn nữa đó còn là sự thấu hiểu đồng cảm với số phận các nhân vật. Nhà văn đã lên án kết tội gay gắt mọi thế lực tàn bạo của chế độ thực dân phong kiến mà điển hình là cha con nhà thống lí Pá Tra, lên án những hủ tục tàn bại đã tước đi cuộc sống, quyền khát khao hạnh phúc mưu cầu hạnh phúc của con người. Ngòi bút của Tô Hoài thấm nhuần tinh thần nhân đạo mới. Thể hiện tấm lòng yêu thương, niềm cảm thông với thân phận đau khổ của người lao động nghèo miền núi, nhận ra vẻ đẹp của họ ở phẩm chất và khát vọng tự do, Những trang văn của tác giả phê phán quyết liệt những thế lực chà đạp con người để rồi chỉ ra số phận đau khổ của người lao động nghèo miền núi, nhận ra vẻ đẹp của họ ở phẩm chất và khát vọng tự do. Những trang văn của tác giả phê phán quyết liệt những thế lực chà đạp con người để rồi chỉ ra số phận đau khổ, con đường tự giải thoát, làm chủ vận mệnh của mình bằng ánh sáng của cách mạng, của tự do. Tinh thần giá trị nhân đạo sâu sắc, thể hiện tài năng của Tô Hoài, đưa tác phẩm tới sâu hơn trong trái tim người đọc, để lại cho độc giả những bài học nhận thức và hành động ý nghĩa, sâu xa. Nhà văn đã đưa người đọc cũng nhau khám phá ra những nét đẹp trong phẩm chất người lao động, khát khao sống trong hoàn cảnh khốn cùng.. Phát hiện ra sức sống tiềm tàng mãnh liệt trong con người họ, tìm ra được con đường giải phóng, con đường giải thoát khỏi địa ngục tăm tối.



Nhận xét sức sống tiềm tàng của nhân vật Mị

* * *

Bằng ngòi bút tinh vi, miêu tả chuyển biến tâm lí nhân vật đã cho nghệ thuật miêu tả tâm lí bậc thầy của Tô Hoài bộc lộ rõ sự thay đổi mạnh mẽ của nhân vật Mị. Đồng thời hai lần đó cũng cho thấy sức sống tiềm tàng của nhân vật Mị. Sức sống tiềm tàng là sức sống mà nó ẩn dấu dưới một vỏ bọc nào đó và sức sống tiềm tàng đó nó giống như một ngọn lửa âm ỉ cháy dưới lớp tro tàn và khi có điều kiện thuận lợi thì nó sẽ trỗi dậy mạnh mẽ, làm thay đổi cuộc đời, tính cách, số phận của nhân vật. Vốn dĩ bản chất Mị không phải là một cô gái vô cảm hay chịu đầu hàng trước cuộc đời nghiệt ngã. Ngay từ những ngày đầu ta phần nào thấy được sức sống tiềm tàng của cô khi cô chọn cách ăn lá ngón tự tử để giải thoát cho kiếp người éo le của mình. Dù đó là phản ứng tiêu cực thì nó vẫn thể hiện niềm khát khao, ham sống của một con người rất đỗi bình thường. Trong thâm tâm, Mị không chấp nhận cuộc sống địa ngục trần gian, sức sống của cô gái này như một hạt mầm bị chôn vùi dưới tầng đất đau khổ chẳng thể vươn lên được. Và sức sống, lòng ham sống mãnh liệt đó đã bùng cháy trong đêm tình mùa xuânvaf đêm đông cởi trói cho A phủ. Qua đó còn cho thấy nét mới trong chủ nghĩa nhân đạo của Tô Hoài, ông phát hiện trân trọng vẻ đẹp sức mạnh tiềm tàng, mãnh liệt trong những con người khốn khổ. Đồng thời thể hiện niềm tin, sự lạc quan vào tương lai tươi sáng cho những con người có số phận bất hạnh.

Nhận xét chất thơ

* * *

Qua đoạn trích tren ta thấy được chất thơ trong ngòi bút Tô Hoài khi miêu tả diễn biến tâm lý nhân vật Mị. Tô Hoài sử dụng hàng loạt âm thanh cùng nhiều hình ảnh gợi cảm vừa rực rỡ sắc màu vừa rất đỗi nên thơ đó là hình ảnh thiên nhiên núi rừng Tây Bắc. Chất thơ còn được thể hiện qua phong tục, tập quán đời sống văn hóa của người Tây Bắc. Không khí ngày Tết đầm ấm tươi vui mang đậm hơi thở, hương vị rừng núi với phong tục ném pao, cơi quay, thổi sáo, cướp vợ.. Đặc biệt là cách nhà văn miêu tả tiếng sáo-chi tiết nghệ thuật đặc sắc. Thậm chí chất thơ còn nằm ngay trong con người Mị và diễn biến tâm lí nhân vật Mị trong đêm tình mùa xuân. Ngôn ngữ văn xuôi vừa cụ thể rõ ràng vừa trừu tượng vô hình. Âm điệu tiết tấu cũng như giọng kể nhẹ nhàng theo mạch cảm xúc êm đềm chảy trôi trong tâm trạng. Đặc biệt là sự kết hợp nhuần nhuyễn khí sắc lãng mạng với bút pháp trữ tình cùng sự mượt mà của văn phong điêu luyện. Truyện ngắn "vợ chồng A phủ" sẽ vượt qua thách thữ của thời gian để sống mãi với tâm hồn bạn đọc không chỉ bởi nhà văn đã đưa vào những "ý thơ trong văn xuôi" mà hơn hết ta cảm nhận được tấm lòng nhân đạo cao cả, luôn sẵn sàng "nâng giấc cho những kẻ cùng đường tuyệt lộ".

Xem tiếp bên dưới

 

Nhận xét về giá trị nhân đạo của tác phẩm

+ Niềm cảm thương sâu sắc đối với số phận bị tước mất quyền tự do, quyền làm chủ cuộc đời, tiêu biểu là nhân vật Mị và A Phủ.

+ Trân trọng ngợi ca những giá trị tốt đẹp của con người những giá trị văn hóa các dân tộc.

+ Thể hiện tấm lòng yêu thương, niềm cảm thông đối với thân phận đau khổ của người lao động nghèo miền núi, nhận ra vẻ đẹp của họ ở phẩm chất và khát vọng tự do.

+ Lên án kết tội gay gắt mọi thế lực tàn bạo của chế độ thực dân phong kiến mà điền hình là cha con nhà thống lí Pá Tra, lên án những hủ tục tần bại đã tước đi cuộc sống, quyền khao khát hạnh phúc mưu cầu hphuc của con người.

+ Ngòi bút Tô Hoài thấm nhuần tinh thần nhân đạo mới.

+ Khám phá ra những nét đẹp trong phẩm chất người lao dộng, khát khao sống hạnh phúc trong hoàn cảnh khốn cùng, phát hiện ra sức sống tiềm tàng mãnh liệt trong con người họ, tìm ra được con đường giải phóng họ, con đường thoát khỏi địa ngục tăm tối.

 

Nhận xét sự thay đổi của nhân vật Mị

+ Sự thay đổi trong tâm lí, tính cách nhân vật Mị: Từ sự cam chịu, tê liệt về tinh thần đến khao khát sống mạnh m, mãnh liệt. Mị từ một con người vô tri vô giác, bất lực trước cuộc đời giờ đây đã ý thức cuộc đời mình và sẵn sàng hành động để được tự do và hạnh phúc qua đó thấy được sức sống tiềm tàng mãnh liệt trong nhân vật.

+ Thể hiện tấm lòng nhân đạo của nhà văn dành cho nhân vật, tác giả luôn tin tưởng vào bản chất tốt đẹp, sức sống tiềm tàng của con người và hướng họ đến tương lai tươi sáng hơn.

+ Sự thay đổi tâm lí tích cực của nhân vật Mị cho ta thấy hướng vận động của tâm lí, tính cách nhân vật trong văn học Việt Nam 1945-1975. Trong giai đoạn này, các nhân vật có sự chuyển biến tâm lí theo hướng tích cực, từ vô thức đến ý thức, từ tuyệt vọng đến khát khao mãnh liệt.