Tôi lại về quê mẹ nuôi xưa Một buổi trưa, nắng dài bãi cát Gió lộng xôn xao, sóng biển đu đưa Mát rượi lòng ta ngân nga tiếng hát.. Mười chín năm rồi. Hôm nay lại bước Đoạn đường xưa, cát bỏng lưng đồi. Ôi có phải sóng bồi thêm bãi trước Hay biển đau xưa rút nước xa rồi? Hòn Nẹt ta ơi! Mảng về chưa đó Có nhiều không con nục con thu? Chào những buồm nâu thuyền câu Diêm Phố! Nhớ nhau chăng, hỗi Hanh Cát, Hanh Cù? Tôi lại về đây, hỡi các anh Hỡi rừng sa mộc, khóm dừa xanh Hỡi đồi cát trắng rung rinh nắng Hỡi những vườn dưa đỏ ngọt lành! Như đứa con đi, biệt xóm làng Nửa đời bỗng nhớ bóng quê hương Nhớ lều rơm ướt sương khuya sớm Bãi vắng đìu hiu lạc dấu đường.. Con đã về đây, ơi mẹ Tơm Hỡi người mẹ khổ đã dành cơm Cho con, cho Đảng ngày xưa ấy Không sợ tù gông, chấp súng gươm Nhà ai mới nhỉ, tường vôi trắng Thơm nức mùi tôm nặng mấy nong Ngồn ngộn sân phơi khoai dát nắng Giếng vườn ai vậy, nước khơi trong? Ngơ ngác trông quanh, lạ mấy lần Hỏi thăm cô gái má bồ quân Mái đầu tóc xõa xanh bên giếng - Vâng đúng nhà em, bác nghỉ chân - Ô kìa, cô bé nói hay sao! Nhà của tôi, ai lại hỏi chào Như thể khách đường xa gác lại Bố đi đâu, hĩm, mẹ đâu nào? Nhiều đấy ư em, mấy tuổi rồi? - Hai mươi - Ờ nhỉ, tháng năm trôi Sóng bồi thêm bãi, thuyền thêm bến Gió lộng đường khơi, rộng đất trời! - Ông mất năm nao, ngày độc lập Buồm cao đỏ sóng bóng cờ sao Bà "về" năm đói, làng treo lưới Biển động: Hòn Mê, giặc bắn vào.. Bâng khuâng chuyện cũ: Một chiều thu Mười chín năm xưa, mấy bạn tù Vượt ngục, băng rừng, tìm mối Đảng Duyên may, dây nối, đất Hanh Cù. Đầu thôn, cồn vắng, túp lều rơm; Tổ ấm chim về. Có mẹ Tơm Hai đứa trai ngày đi cúp dạo Nồi khoai sớm tối lót thay cơm. Thương người cộng sản, căm Tây - Nhật Buồng Mẹ - buồng tim - giấu chúng con Đêm đêm chó sủa.. Làng bên động? Bóng Mẹ ngồi canh lẫn bóng cồn.. Chợ xa, Mẹ gánh mớ rau xanh Thêm bó truyền đơn gọi đấu tranh Bãi cát vàng thau in bóng Mẹ Chiều về.. Hòn Nẹ.. Biển reo quanh.. Sóng hãy gầm lên, gió thét lên! Triều dâng. Chèo mạnh, thuyền ơi thuyền! Vui chăng, hỡi Mẹ, đời vui đó: Cờ đỏ ta lay động mọi miền! Nhưng một đêm mưa, ướt bãi cồn Lính về, lính trói cả hai con Máu con đỏ cát đường thôn lạnh Bóng mẹ ngồi trông, vọng nước non! Ôi bóng người xưa, đã khuất rồi Tròn đôi nắm đất trắng chân đồi. Sống trong cát, chết vùi trong cát Những trái tim như ngọc sáng ngời! Đốt nén hương thơm, mát dạ Người Hãy về vui chút mẹ Tơm ơi! Nắng tươi xóm ngói, tường vôi mới Phấp phới buồm dong, nắng biển khơi.. Tố Hữu
