Lịch sử kiến trúc thế giới - Chương 1: Kiến trúc thời kì nguyên thủy

1, Bối cảnh lịch sử:

Trái đất hình thành cách đây 4, 5 tỷ năm nhưng sự tiến hóa của loài người như một đốm nhỏ trong lịch sử của nó. Thời kì tiền sử có niên đại khoảng từ 2, 5 triệu năm trước đến 1200 năm trước công nguyên (TCN). \

Xã hội nguyên thủy được chia ra làm 3 giai đoạn: Thời kì đồ đá cũ, thời kì đồ đá mới và thời kì đồ đồng.

Công trình kiến trúc trong thời kì này nhìn chung còn rất đơn giản, thô sơ (như các hang động, nhà kết bằng cành cây, kiến trúc thờ cúng bằng đá) nhưng nó vẫn đáp ứng được nhu cầu của con người lúc bấy giờ. Đó là những bước khởi đầu cho một ngành nghệ thuật gắn liền với cộng đồng và có ý nghĩa to lớn - kiến trúc.

2, Thời kì đồ đá cũ (2, 5 vạn năm - 1 vạn năm TCN)

Thời kì đồ đá cũ được đặc trưng bằng việc sử dụng các công cụ bằng đá và xương để săn bắt và hái lượm. Họ sống theo kiểu du mục, liên tục tìm kiếm nguồn thức ăn và địa điểm mới để sinh sống. Họ là những người đầu tiên để lại nghệ thuật trong nhân loại, đó là nhưng hình vẽ khắc con người, con vật trên các hang động bằng việc sử dụng khoáng chấn, bột xương và than củi trộn vào nước, mỡ động vật, máu và cây cỏ.. ; những bức tranh mô tả đường mòn, cột mốc, điểm đánh dấu thiên văn.. có thể coi là những bản đồ ban đầu.

một số hình ảnh cuộc sống con người và động vật được vẽ trong hang

Các di tích Cự thạch ở Nabta Playa là minh chứng cho điểm đánh dấu thiên văn đầu tiên của con người nguyên thủy trong thời kì này, có cấu trúc là vòng tròn đá nằm ở sa mạc Nubian, cách Abui Simbel khoảng 100km về phía Tây ở phía Nam Ai Cập. Chúng là kết quả của 1 cộng đồng đô thị tiên tiến phát sinh cách đây khoảng 11, 000 năm và để lại một khối đá khổng lồ, được các nhà khoa học gọi là sự sắp xếp thiên văn lâu đời nhất của các thiên thạch trên thế giới.



3, Thời kì đồ đá mới (1 vạn năm - 3 nghìn năm TCN)

Thời kì này, con người đá biết sử dụng công cụ bằng đá nhỏ làm giáo, mũi tên và chuyển từ săn bắt hái lượm sang canh tác, chăn nuôi, thuần hóa động vật và làm ngũ cốc. Tiến bộ lớn trong thời kì này không chỉ là việc sản xuất nông nghiệp mà còn là trong việc xây dựng nhà cửa. Họ thường sống du mục ở các khu vực gần sông, phát triển nông nghiệp dẫn đến hình thành các khu định cư lâu dài hơn, thành các khu phức hợp nhiều nhà ở. Vật liệu thường dùng là đá, đất, bùn trộn.

Kiến trúc gạch bùn, được biết đến sớm nhất ở Mesopotamia, đã có mặt ở cả Tell es-Sawwan và Choga Mami; khu định cư gồm nhiều phòng được ghi nhận đầu tiên ở vùng đất sau này được gọi là Sumer.





Thời kì này, xuất hiện nhiều khu định cư lâu dài khắp trên Trái Đất như làng Bcidha ở Jordan, làng Scara Brey ở Irlanda, Khỉotikia ở đảo Chypre vào thiên niên kỉ V TCN.. Ngôi làng Beidha là một địa điểm khảo cổ được bảo tồn và cho thấy rõ nguồn gốc phát triển của con người từ khảng năm 8500 đến năm 5500 TCN. Các ngôi nhà trong làng có mặt bằng hình tròn hoặc hình chữ nhật, có thể dễ dàng mở rộng khi dân số tăng lên.



4, Thời kì đồ đồng (còn tiếp)

(Bài viết được sưu tầm và tóm tắt nội dung, nguồn sách: Giáo trình lịch sử kiến trúc - Nguyễn Đình Thi, Trần Quốc Bảo, Tôn Thất Đại, Trương Ngọc Lân, Nguyễn Hoài Thu - Nhà xuất bản xây dựng)