Chủ đề 2: NGHỆ THUẬT HIỆN ĐẠI VIỆT NAM Bài 4: NÉT ĐẶC TRƯNG TRONG TRANH SƠN MÀI VIỆT NAM Chân trời sáng tạo bản 1 (Thời lượng 2 tiết) I. YÊU CẦU CẦN ĐẠT - Nêu được khái quát về nghệ thuật tranh sơn mài Việt Nam. Tóm tắt được cuộc đời, sự nghiệp và đóng góp của họa sĩ Nguyễn Gia Trí cho nghệ thuật tranh sơn mài. Chỉ ra và phân tích được cách sử dụng võ trứng để tạo hình, màu và chất cảm. - Vận dụng kĩ thuật gắn vỏ trứng để trang trí các sản phẩm mĩ thuật khác trong cuộc sống. - Xác định được trách nhiệm trong học tập, sáng tạo và phát huy giá trị văn hóa, nghệ thuật của dân tộc trong cuộc sống. Tranh gắn vỏ trứng 1. Năng lực. 1.1. Năng lực mĩ thuật - Quan sát và nhận thức thẩm mĩ: Thu thập được tư liệu, tài liệu.. cho việc thực hiện sản phẩm. - Sáng tạo và ứng dụng thẩm mĩ: Xác định và thể hiện được điểm nhấn trong thực hành, sáng tạo. - Phân tích và đánh giá thẩm mĩ: Trình bày được quan điểm cá nhân về sản phẩm của mình và của bạn. 1.2. Năng lực chung * Năng lực giao tiếp, hợp tác: Trao đổi, thảo luận để thực hiện các nhiệm vụ học tập. * Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: Sử dụng các kiến thức đã học ứng dụng vào thực tế. * Năng lực chuyên biệt: - Bước đầu hình thành một số tư duy về nghệ thuật tranh sơn mài Việt Nam trong sáng tạo mĩ thuật. - Tạo ra được các sản phẩm mĩ thuật về các thể loại nghệ thuật tranh sơn mài Việt Nam theo nhiều hình thức khác nhau. 2. Phẩm chất. - Bồi dưỡng tình yêu thương sáng tạo trong các tác phẩm nghệ thuật tranh sơn mài Việt Nam. - Biết tôn trọng sự khác biệt của mỗi cá nhân. Tranh gắn vỏ trứng II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU: 1. Đối với giáo viên. - Kế hoạch dạy học, Giáo án, SGK, SGV. - Máy tính trình chiếu PowerPoint (nếu có). 2. Đối với học sinh. - SGK. Giấy, bút, tẩy, màu vẽ. ĐDHT cá nhân. III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: 1. KHÁM PHÁ: Quan sát – Nhận thức về nét đặc trưng của tranh sơn mài Việt Nam. 8' Tranh gắn vỏ trứng a. Mục tiêu: Chỉ ra và phân tích được cách sử dụng võ trứng để tạo hình, màu và chất cảm. b. Nội dung: Tổ chức cho HS quan sát hình, đọc thông tin trong SGK Mĩ thuật 8, để nhận biết về; đề tài, hòa sắc của mỗi bức tranh; chất liệu, kĩ thuật tạo tranh; khái quát về nghệ thuật tranh sơn mài Việt Nam. * Câu hỏi gợi mở. + Bức tranh thể hiện đề tài gì? + các bức tranh sơn mài thường có điểm chung nào về màu sắc? + Cách diễn tả cảnh vật trong tranh sơn mài như thế nào? + Tranh sơn mài có kết hợp sử dụng chất liệu gì để diễn tả những màu sáng hoặc trắng? c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của học sinh d. Tổ chức thực hiện: Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập - Yêu cầu HS quan sát hình, đọc thông tin ở trang 18 trong SGK Mĩ thuật 8, và xem tranh, ảnh, video giới thiệu về nghệ thuật tranh sơn mài Việt Nam từ năm 1932 – 1975 do GV chuẩn bị. - Nêu câu hỏi gợi ý để HS thảo luận và chỉ ra; + Đề tài của các bức tranh sơn mài. + Hòa sắc và màu chủ đạo trong tranh. + Chất liệu và kĩ thuật tạo hình của tranh sơn mài Việt Nam. + Tác giả, tác phẩm tiêu biểu của thể loại tranh sơn mài Việt Nam. Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập - HS quan sát hình, đọc thông tin trong SGK Mĩ thuật 8, để nhận biết về; đề tài, hòa sắc của mỗi bức tranh; chất liệu, kĩ thuật tạo tranh; - HS xem tranh, ảnh, video giới thiệu về nghệ thuật tranh sơn mài Việt Nam từ năm 1932 – 1975 do GV chuẩn bị. - Học sinh trả lời câu hỏi - GV quan sát, hỗ trợ HS khi cần Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận + GV gọi vài HS đứng dậy trả lời, chia sẻ. + GV gọi HS khác nhận xét, đánh giá. Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập + GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức 2. KIẾN TẠO KIẾN THỨC- KĨ NĂNG: Cách tạo tranh kết hợp kĩ thuât gắn vỏ trứng. 12' Tranh gắn vỏ trứng a. Mục tiêu: Giúp HS biết được cách tạo tranh kết hợp kĩ thuật gắn vỏ trứng b. Nội dung: Hướng dẫn HS quan sát hình minh họa trong SGK Mĩ thuật 8, thảo luận và chỉ ra cách tạo tranh kết hợp kĩ thuât gắn vỏ trứng. * Câu hỏi gợi mở. + Để tạo tranh kết hợp kĩ thuât gắn vỏ trứng cần bao nhiêu bước? + Gắn vỏ trứng cho các mảng hình trong tranh được thực hiện ở bước thứ mấy? + Trước khi gắn vỏ trứng cần làm gì? + Để bức trang được hoàn thiện, cần làm gì? c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của học sinh d. Tổ chức thực hiện: Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập - Tổ chức cho HS quan sát hình ở trang 19 trong SGK Mĩ thuật 8, để nhận biết cách tạo bức tranh có hình, màu từ vỏ trứng. - Nêu câu hỏi gợi mở để HS thảo luận và chỉ ra từng bước vẽ tranh kĩ thuât gắn vỏ trứng để tạo hình, màu cho bức tranh. - Gợi ý để HS nhắc lại và ghi nhớ các bước tạo bức tranh có hình, màu từ vỏ trứng. Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập - HS quan sát hình ở trang 19 trong SGK Mĩ thuật 8, - HS thảo luận, phân tích và chỉ ra cách tạo tranh kết hợp kĩ thuật gắn vỏ trứng và trả lời câu hỏi. - GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết. Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận - GV gọi một số HS đứng dậy trình bày - HS nhắc lại và ghi nhớ các bước thực hiện. - GV gọi HS khác nhận xét, đánh giá phần trình bày của bạn. Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập - GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức * Tóm tắt để HS ghi nhớ: Sử dụng vỏ trứng để tạo hình và màu là một trong những đặc trưng về kĩ thuật thể hiện của tranh sơn mài Việt Nam. 3. LUYỆN TẬP – SÁNG TẠO: Tạo bức tranh kết hợp gắn vỏ trứng. 25' Tranh gắn vỏ trứng A. Mục tiêu: Tạo được bức tranh kết hợp kĩ thuật gắn vỏ trứng b. Nội dung: - Tổ chức cho HS xát định hình sẽ thể hiện trong tranh và thực hiện tạo bức tranh kết hợp với vỏ trứng theo hướng dẫn. - Hướng dẫn HS kĩ thuật; gắn vỏ trứng để tạo hình, màu và các chất cảm cho bức tranh. * Câu hỏi gợi mở: + Em thể hiện bức tranh về chủ đề gì? Hình ảnh nào là chính? + Em sẽ gắn trứng vào những mảng hình nào? + Các mảng hình gắn trứng sẽ có màu đậm nhạt khác nhau như thế nào? + Em sẽ gắn vỏ trứng nào trước? Vì sao? + Em sẽ sử dụng màu gì cho nền tranh để tạo sự hài hòa với các mảng hình đã gắn trứng? c. Sản phẩm học tập: sản phẩm mĩ thuật của HS. d. Tổ chức thực hiện: Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập - Khơi gợi để HS tìm được hình ảnh phù hợp với ý tưởng sáng tạo tranh. - Chỉ ra cho HS những mảng hình phù hợp để gắn vỏ trứng. - Hỗ trợ HS cách gắn vỏ trứng phẳng khít hình. - Giới thiệu cho HS kĩ thuật gắn vỏ trứng của các tác phẩm mĩ thuật để HS nhận biết và học hỏi thêm. Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập: - HS tìm được hình ảnh phù hợp với ý tưởng sáng tạo tranh. - HS xát định hình sẽ thể hiện trong tranh và thực hiện tạo bức tranh kết hợp với vỏ trứng theo hướng dẫn. - HS ghi nhớ kĩ thuật gắn vỏ trứng để tạo hình, màu và các chất cảm cho bức tranh. - HS dùng kĩ thuật gắn vỏ trứng của các tác phẩm mĩ thuật. Bước 3: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập: GV nhận xét về tinh thần và thái độ học tập 4. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG 45' 4.1. Phân tích – đánh giá: Trưng bày và chia sẻ 32' a. Mục tiêu: HS trưng bày sản phẩm và chia sẻ sản phẩm của mình. b. Nội dung: Tổ chức cho HS trưng bày sản phẩm, thảo luận, chia sẻ cảm nhận và phân tích về hình và hòa sắc trong tranh, kĩ thuật gắn vỏ trứng để tạo hình, màu và chất cảm của tranh sơn mài Việt Nam - Nêu câu hỏi gợi ý + Bức tranh em yêu thích + Hình và hòa sắc trong tranh + Kĩ thuật gắn vỏ trứng để tạo hình, màu và chất cảm. + Ý tưởng điều chỉnh để bức tranh hoàn thiện hơn. - Yêu cầu HS chia nhóm để thảo luận và trình bày kết quả. - Gợi ý HS chia sẻ tên bức tranh sơn mài mà em biết. c. Sản phẩm học tập: câu trả lời của học sinh d. Tổ chức thực hiện: Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập - Hướng dẫn HS tổ chức trưng bày sản phẩm theo các nhóm, bài có cùng phong cách thể hiện hình, mảng gắn trứng tương tự nhau. - Nêu câu hỏi gợi mở để HS thảo luận, chia sẻ cảm nhận và phân tích Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập HS trưng bày sản phẩm và chia sẻ cảm nhận. Bước 3: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập GV hướng dẫn HS tự đánh giá sản phẩm của mình qua phiếu đánh giá. Thang đánh giá xếp loại: - Mức A: Từ 8, 5 - 10 điểm - Mức B: Từ 7 - 8 điểm - Mức C: Từ 5 - 6, 5 điểm - Mức D: Dưới 5 điểm 4.2. Vận dụng - phát triển: Giới thiệu tác phẩm và tác giả Nguyễn Gia Trí. 7' Dọc mùng a. Mục tiêu: - Nêu được khái quát về nghệ thuật tranh sơn mài Việt Nam. Tóm tắt được cuộc đời, sự nghiệp và đóng góp của họa sĩ Nguyễn Gia Trí cho nghệ thuật tranh sơn mài. - Vận dụng kĩ thuật gắn vỏ trứng để trang trí các sran phẩm mĩ thuật khác trong cuộc sống. - Xác định được trách nhiệm trong học tập, sáng tạo và phát huy giá trị văn hóa, nghệ thuật của dân tộc trong cuộc sống. b. Nội dung: Tổ chức cho HS quan sát hình, đọc thông tin trong SGK Mĩ thụat 8, để nhận biết được khái quát về cuộc đời, sự nghiệp và những đóng góp của họa sĩ Nguyên Gia Trí cho nghệ thuật tranh sơn mài Việt Nam. * Câu hỏi gợi mở. + Nêu vài nét về tiểu sử họa sĩ Nguyên Gia Trí. + Họa sĩ Nguyên Gia Trí thể hiện đề tài gì trong tác phẩm của mình? + Ông thường sử dụng vỏ trứng cho những hình nào trong tranh? + Em thích mảng hình nào trong tranh của họa sĩ? c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS Vườn xuân trung nam bắc d. Tổ chức thực hiện: Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập - Yêu cầu HS quan sát hình, đọc thông tin trong SGK Mĩ thụat 8, - Nêu câu hởi gợi ý để HS thảo luận, chia sẻ về những tác phẩm tiêu biểu và những đóng góp của họa sĩ Nguyễn Gia Trí cho nghệ thuật tranh sơn mài Việt Nam. Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập: - HS quan sát hình, đọc thông tin trong SGK Mĩ thuật 8, để nhận biết được khái quát về cuộc đời, sự nghiệp và những đóng góp của họa sĩ Nguyên Gia Trí. - HS thảo luận, chia sẻ về những tác phẩm tiêu biểu. HS trả lời câu hỏi. Bước 3: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập - GV nhận xét, đánh giá, chuẩn kiến thức bài học
