Kỳ vọng 1. Kỳ vọng Kỳ vọng là khi chúng ta đặt niềm tin, mong muốn một điều gì, ai đó hoặc chính bạn sẽ đạt được, hoàn thành một sự kiện nào đó sẽ diễn ra trong tương lai, thường theo hướng tốt đẹp hoặc chính là điều mà chúng ta cho rằng điều đó nên xảy ra. Sự kỳ vọng này có thể bắt đầu với những ham muốn, suy nghĩ hiển nhiên hoặc một căn cứ hợp lý nào đó. Có thể bắt nguồn từ: Trải nghiệm cá nhân: Với những kinh nghiệm sống và độ từng trải của bản thân. Chúng ta có thể sẽ vô hình đặt kỳ vọng lên đối tượng nào đó. Kỳ vọng người khác hoặc chính mình sẽ trở thành một phiên bản tốt đẹp hơn khi gặp một tình huống oái oăm nào đó mà bản thân đã từng trải qua và rút được kinh nghiệm. Họ mong một kết cục khác, một phản ứng khác, một kết quả "đúng" hơn, tốt hơn nếu gặp lại tình huống tương tự. Cảm xúc và mong muốn: Con người ai cũng mong muốn những điều tốt đẹp, được yêu thương, công nhận, thành công, tin tưởng.. Với những nhu cầu hiển nhiên này, dẫn đến những kỳ vọng về cuộc sống tốt đẹp hơn, có những mối quan hệ tốt hơn hoặc một bản thân giỏi giang hơn. Ảnh hưởng từ những điều được cho là hiển nhiên: Đa phần những người xa xưa, có tuổi thường mang một suy nghĩ rằng tình yêu nam nữ là điều hiển nhiên. Dù có nhận ra hay không, thì nó cũng vô hình kỳ vọng lên những người xung quanh và chính bản thân chúng ta. Kỳ vọng không chỉ đến từ bên trong, mà còn bị "áp" từ những niềm tin mà xã hội coi là hiển nhiên. 2. Ảnh hưởng tích cực và tiêu cực của kỳ vọng: Cái gì cũng có hai mặt, có tốt có xấu, và kỳ vọng cũng vậy: Tích cực: Tạo động lực phát triển: Kỳ vọng khiến chúng ta cố gắng hơn, đặt ra mục tiêu và không dễ dàng buông bỏ. Quyết định sáng suốt hơn: Kỳ vọng giúp chúng ta đưa ra quyết định, chọn lựa con đường phù hợp để đạt đến điều mình mong muốn. Gắn kết các mối quan hệ: Kỳ vọng tích cực trong tình bạn, tình yêu hay gia đình có thể thúc đẩy sự quan tâm, chăm sóc lẫn nhau từ đó tạo ra những mối quan hệ tích cực và đẹp đẽ. Cảm giác cuộc sống ý nghĩa hơn: Có kỳ vọng khiến chúng ta cảm thấy mình có khả năng điều hướng tương lai, từ đó giảm lo âu và bất ổn trong một số tình huống. Tiêu cực: "Kỳ vọng là những oán giận đã được chuẩn bị sẵn." Dễ dẫn đến thất vọng và đau khổ: Kỳ vọng càng nhiều và khi không đạt được kết quả mong muốn sẽ làm chúng ta càng thất vọng nhiều hơn. Tạo áp lực và căng thẳng: Kỳ vọng quá cao có thể trở thành gánh nặng, đối tượng này có thể tìm mọi cách dù có cực đoan để hoàn thành kỳ vọng được "áp" lên bản thân, đặc biệt là kỳ vọng từ người khác hoặc xã hội. Dễ sinh mâu thuẫn trong quan hệ: Khi kỳ vọng không được chia sẻ rõ ràng, thiếu đi sự đồng cảm, nó sẽ dẫn đến hiểu lầm và trách móc. Không muốn chấp nhận thực tại: Kỳ vọng quá mức có thể khiến chúng ta từ chối thực tế, luôn thấy "chưa đủ", từ đó mất đi sự biết ơn và an yên trong hiện tại. 3. Vậy làm sao để hướng đến mặt tích cực của kỳ vọng? Nhận diện kỳ vọng của chính mình: Trước hết, hãy thành thật với bản thân: Mình đang kỳ vọng điều gì? Mình mong muốn điều đó vì lý do gì? Kỳ vọng này đến từ bản thân, hay từ người khác/sự so sánh/sự ép buộc? Việc nhận ra nguồn gốc giúp chúng ta phân biệt được kỳ vọng nào là xây dựng, kỳ vọng nào là áp đặt, gây hại. Từ đó bản thân tự điều chỉnh những kỳ vọng của mình để hướng tới sự phát triển tốt đẹp hơn và tích cực hơn. Điều chỉnh kỳ vọng về thực tế: Hãy học cách cân bằng giữa lý tưởng và thực tế. Có thể bạn kỳ vọng một điều gì đó quá cao và mong muốn đạt được điều đó trong thời gian ngắn, điều đó là bất khả thi. Hãy xem xét khả năng thực tế của đối tượng và điều bạn mong muốn để vẽ ra một kế hoạch hợp lý. Thay vì kỳ vọng bạn có thể chuyển đổi thành hy vọng để nhẹ nhàng và dễ chấp nhận hơn khi không đạt được điều mong muốn. Hy vọng là gì thì mục 4 sẽ được nhắc tới. Hãy hành động nếu bản thân thật sự mong muốn điều gì đó: Nếu những kỳ vọng này chỉ nằm trong đầu và không làm gì cả, nó sẽ dần trở thành gánh nặng, điều bạn thực sự mong muốn chỉ thành sự thật khi bạn hành động. Bạn có thể lên kế hoạch mỗi ngày làm một ít để có thể đạt được điều bạn muốn. Chấp nhận: Khi mọi việc không như mong đợi, thay vì đổ lỗi hay buồn bã, hãy xem đó là bài học, không phải thất bại, là một cơ hội thay đổi, không phải kết thúc. Sự chấp nhận không phải là từ bỏ, mà là bước đệm để bạn thích nghi và tiến xa hơn. Biết ơn điều đang có: Kỳ vọng thường khiến ta chạy theo cái chưa có, mà quên mất những gì đang có. Tập thói quen biết ơn mỗi ngày sẽ giúp bạn sống tích cực hơn và giảm kỳ vọng không cần thiết. Kỳ vọng tích cực không phải là mong đợi cuộc sống luôn như ý, mà là học cách mong đợi có ý thức, hành động phù hợp, chấp nhận và biết ơn những gì đang có. 4. Sự khác nhau giữa kỳ vọng và hy vọng: Hy vọng là cảm xúc tích cực, mong chờ điều tốt đẹp sẽ xảy ra tuy vậy không nhất thiết phải xảy ra, nó nhẹ nhàng, không áp đặt. Còn kỳ vọng là niềm tin mạnh mẽ hoặc sự chờ đợi có tính chắc chắn có căn cứ, thường đi kèm với mức độ yêu cầu cao hơn, có phần áp lực và cụ thể hơn. Hy vọng thường đi với niềm tin, lạc quan, dễ chịu, dù có thể thất vọng. Kỳ vọng thường đi với áp lực, đòi hỏi, dễ dẫn đến thất vọng, trách móc nếu không được như ý. Hy vọng chấp nhận có thể không đạt được, nên nó sẽ linh hoạt và nhẹ nhàng hơn. Kỳ vọng thường đi cùng suy nghĩ nên hoặc phải xảy ra. Vì vậy, dễ bị tổn thương, khó chấp nhận nếu thực tế khác đi. 5. Trải nghiệm cá nhân: Mình sẽ kể hai ví dụ với hai vị trí khác nhau đã xảy ra với mình để các bạn có nhiều góc nhìn hơn dù là người bị hay là người kỳ vọng về người khác nên như thế nào nhé. Mình từng là "nạn nhân" của chính kỳ vọng của mình: Nó bắt nguồn từ việc bản thân cho rằng, người yêu nên như thế nào. Người yêu nên là người quan tâm mình. Đối với tôi là như vậy, có những video ngắn trên mạng xã hội nói về định nghĩa của người yêu lý tưởng nên như thế nào cũng khiến tôi có những định kiến về người yêu phải như vậy. Không thể đổ lỗi hoàn toàn cho mạng xã hội, chính bản thân tôi cũng có lỗi khi không suy nghĩ gì mà liền áp đặt cho người yêu những định nghĩa đó. Sau đó thất vọng, vì tôi không nói gì cả, chỉ kỳ vọng người đó hiểu, người đó biết, nhưng nếu không nói thì mấy ai mà hiểu được người khác đang nghĩ gì? Cảm giác tổn thương ập tới, chỉ cảm thấy bản thân là nạn nhân thôi. Một thời gian sau, tôi nhận ra, dù người ấy không như kỳ vọng nhưng cũng đã làm cho tôi biết bao điều tốt đẹp khác. Từ đây, tôi học cách chấp nhận những điều không như mong đợi và biết ơn những gì người ấy đã mang đến cho tôi. Trải nghiệm của người bị kỳ vọng: Khi mới đi làm, tôi vào chỗ công ty vô cùng có lý tưởng, người sếp nói ra những kỳ vọng mong muốn nhân viên hướng tới, tôi là người trẻ nhất trong đó. Người sếp đó mong muốn một môi trường làm việc quên mình. Họ nói nhiều về những giá trị như "cho đi sẽ được nhận lại". Tuy vậy, một số hiểu lầm đã xảy ra và tôi không đáp ứng được kỳ vọng ấy, khiến họ thất vọng, thậm chí giận dữ. Đằng sau đó, người sếp không biết rõ nguyên nhân, suy nghĩ của tôi mà liên tục nghĩ rằng họ đã thấy, hiểu hết về tôi và cho rằng tôi là như vậy. Điều đó khiến tôi ngộp thở, dù có muốn giải thích thì cũng chẳng có cơ hội. Tất nhiên, do cả cách tôi giao tiếp và hành động khiến người đó hiểu lầm như thế nào nữa. Và đó là hậu quả cho cách giao tiếp non nớt của tôi. Tôi từng nghĩ rằng mình hiểu hết về người khác, cho đến một ngày tôi bị người khác thất vọng vì tôi không hành xử như kỳ vọng. Lúc ấy, tôi mới chợt nhận ra: Phải chăng mình, lúc trước mình đã áp đặt trải nghiệm của bản thân lên cuộc đời của người khác? Ai cũng có những góc khuất riêng, những câu chuyện chưa kể, và cách họ yêu thương, giận dữ, im lặng.. đều mang dấu ấn của một hành trình khác biệt. Thế nên, thay vì đoán già đoán non, tôi học cách hỏi: "Tại sao cậu lại làm vậy?". Đôi khi, chỉ cần lắng nghe thật lòng, ta sẽ thấymối quan hệ tưởng như rạn nứt lại được hàn gắn bằng những điều giản dị đến bất ngờ Bài viết của mình dừng lại ở đây. Cảm ơn bạn đã dành thời gian đọc những trải nghiệm mình muốn chia sẻ. Có thể đâu đó còn khô khan, chưa thật tròn trịa, nhưng mình mong nhận được góp ý từ mọi người để những bài viết tiếp theo hay và sâu sắc hơn nữa.
