Kịch bản: Chuyện chức phán sự đền Tản Viên - Nguyễn Dữ

KỊCH BẢN: CHUYỆN CHỨC PHÁN SỰ ĐỀN TẢN VIÊN.​

​

Phân cảnh 1: Dẫn truyện: "Cuối đời nhà Hồ, quân Ngô sang lấn cướp, vùng ấy thành một nơi chiến trường."

(Hai tướng sĩ đi ra, cầm kiếm chém qua chém lại, tướng ta khụy xuống, tướng thù quay lưng, hai tay nâng thanh kiếm lên đắc chí. Tướng ta đứng dậy, đâm một nhát sau lưng, tướng thù quay lại, một tay ôm vết thương, giơ kiểm chỉ chỉ)

Tướng thù: "Ngươi.. Ngươi."

Tướng ta: "Ngươi đừng hòng xâm chiếm được nước ta."

Tướng thù: "Hahahha.. Ta chết nơi đây, ta át sẽ bắt dân chúng nhà ngươi phục tùng, quỳ gối. Suốt kiếp dân chúng nhà ngươi lầm than.. hahahha."

Phân cảnh 2:

(Một nhóm phụ nữ đầu kia đi lại, một người đầu này)

Phụ nữ 1.1: "Ơ, chào chị."

Phụ nữ 1.0: "Chào.."

(Lại gần)

Phụ nữ 1.2: "Chào chị nhá, lâu lắm mới gặp chị. Dạo này mẹ chồng chị thế nào rồi? Hôm trước em qua thăm mà.. nom cụ còn yếu lắm."

Phụ nữ 0: "Cảm ơn em đã hỏi. Mẹ chồng chị giờ cũng đỡ nhiều rồi. Hôm nay vợ chồng chị lên trên đền Tản Viên lễ bái, bệnh cụ chắc cũng có ngày thuyên giảm."

Phụ nữ 1.3 "Mà sao chị phải đi lên tận trên ấy, đền nhà mình?"

Phụ nữ 0: "Không phải đâu em ả. Đền nhà mình hồi trước linh thiêng là như thế, bây giờ lên cứ thấy rờn rợn. Mẹ chồng chị ngày trước đi, thấy một cái bóng thoát ẩn thoát hiện.. Thế rồi về lăn ra ốm thập tử nhất sinh.. Mãi không khỏi."

Cả nhóm xì xầm "Sợ thế.. Sợ thế.."

Phụ nữ 1.3: "Em nghe người ta nói, con cụ Lý đầu làng đi lễ đền về, không biết gặp phải cái gì.. Mà.. mà về chết tức tưởi."

Cả nhóm xì xầm: "Không biết chuyện gì đã xảy ra với cái đền này nữa.."

Phụ nữ 0: "Nghĩ mà khổ quá.. Thổ công ngày trước phù hộ cho dân lành. Tự dưng bây giờ làm khổ dân chúng.. Như thế là sao ấy nhỉ."

Cả nhóm xì xầm: "Lạ thật.. đúng là lạ quá mà.."

(Một người phụ nữ khác chạy từ xa đến, hớt hả gọi)

Phụ nữ 2: "Chị em ơi.. Ới chị em ơi."

Cả nhóm: "Sao thế.. sao thế."

Phụ nữ 2: "Có người đốt đền."

Cả nhóm: "Đốt đền á.. Thật á.. ai.. ai?"

Phụ nữ 2: "Em mới ở ngoài chợ về, nghe mấy bà bán cá nói với nhau là có người đốt đền."

Cả nhóm: "Mà có biết là ai không? Ai thế này? Gan thật."

Phụ nữ 2: "Nghe đâu có thằng nho sinh. Tên là Ngô Tử Văn, quê ở huyện Yên Dũng, tỉnh Lạng Giang. Ờ.. Ờ

(vẻ thở dốc, chưa hết mệt, người bên canh vuốt vuốt lưng cho)

" Cậu ý.. Cậu ý đốt đền.. Người ta đã khuyên ngăn cậu ý rồi, bảo là cậu ý không nghĩ cho mình thì cũng phải nghĩ cho gia đình, cho cả làng.. Không thì ma về nó trù, nó ám cả làng. Nhưng mà cậu ý không nghe.. Đúng là cứng cỏi "(chữ cứng cỏi nhấn mạnh)

Phụ nữ 1.1:" Không biết cái cậu nho sinh ấy giờ thế nào rồi ấy nhỉ. "

Phụ nữ 1.2:" Thế chúng mình đi xem đi. "

Cả nhóm:" Ừ.. đi.. đi.. "

(Đi vào cánh gà)

Phân cảnh 3:

(Tử Văn ngồi trên chiếu, hai tay ôm chéo, run run)

Dẫn truyện:" Đốt đền xong, Tử Văn về nhà, thấy trong mình khó chịu, đầu lảo đảo và bụng run run, rồi nổi lên một cơn sốt nóng sốt rét. Đến đêm bệnh càng nặng thêm rồi chàng mơ thấy. "

(Tử Văn nằm xuống, tên tướng sĩ bại trận đi vào, chàng mơ màng mắt nhắm mắt mở tỉnh dậy)

Tử Văn:" Ông là ai? "

Quỷ:" Ta là một cư sĩ, ta đến để nói rõ cho nhà ngươi biết. Nhà ngươi cớ gì lại dám khinh nhường hủy tượng, đốt đền. Biết điều thì dựng ngôi đền như cũ. Nếu không sẽ khó lòng tránh khỏi tai vạ. "

(Tử Văn hếch mặt, tỏ vẻ không quan tâm)

Quỷ:" Phong đô không xa xôi gì, ta tuy hèn, há lại không đem nổi nhà ngươi tới đấy. "

(Nói xong phất áo bỏ đi)

(Thổ công đi vào)

Thổ công:" Tôi là vị Thổ thần ở đây, nghe thấy việc làm rất thú của nhà thầy, vậy xin đến để tỏ lời mừng. "

Tử Văn:" Thế người đội mũ trụ đến đây ban nãy là ai? Sao mà nhiều thần quá vậy. "

Thổ công:" Đấy là viên tướng bại trận của Bắc Triều, hồn hấn bơ vơ ở Nam quốc, chiếm miếu đền và giả mạo tên họ tôi, gieo tai rắc vạ để kiếm miếng ăn, lừa dối chúng sinh. "

Tử Văn:" Sao ngài không kiện ở Diêm vương và tâu lên Thượng đế, lại đi khinh bỏ chức vị, làm một người áo vải nhà quê. "

Thổ công:" Tôi đã định thưa kiện. Những đền miếu gần quanh, vì tham của đút, đều bênh vực cho nó cả. Không làm thế nào để thông đạt được nên đành tạm ẩn nhẫn mà ngồi xó một nơi. "

Tử Văn:" Hắn có thực là tay hung hãn, có thể gieo vạ cho tôi không? "

Thổ công:" Hắn quyết chống chọi với nhà thầy, hiện đã kiện thầy ở Minh ty. Tôi lén đến đây báo cho nhà thầy biết để mà liệu kế, khỏi phải chết một cách oan uổng. "

(Thổ công ngồi xuống)

Thổ công:" Hễ ở Minh ty có tra hỏi, thầy cứ khai ra những lời nói của tôi. Nếu hắn chối cãi, thầy kêu xin tư giấy đến đền Tản Viên, tôi sẽ khai rõ. Nếu không như thế thì tôi phải vùi lấp trọn đời mà thầy cũng khó lòng thoát nạn. "

(Thổ công đi vào, Tử văn nằm xuống)

Phân cảnh 4:

Dẫn chuyện:" Đến đêm, hai tên quỷ sứ câu hồn Tử Văn, đem về âm phủ. "

Canh cổng:" Tội sâu ác nặng, không được dự vào hàng khoan giảm. "

(Canh cổng phất tay, hai tên quỷ sứ đưa đi)

Tử Văn (kêu to) :" Ngô Soạn này là một kẻ sĩ ngay thẳng ở trần gian, có tội lỗi gì xin bảo rõ cho, không nên bắt phải chết một cách oan uổng. "

Diêm Vương:" Tên này bướng bỉnh gân guốc, nếu không phán đoán cho rõ, vị tất nó đã chịu phục tội. Mau dẫn hấn vào đây. "

(Đưa Tử Văn qua cổng, vào thì thấy tên quỷ đang kêu cầu trước sân)

Diêm vương:" Kẻ kia là một người cư sĩ, có công với tiên triều. Mày là một kẻ hàn sĩ, tội nghiệt tự mình làm ra, còn trốn đi đằng nào? "

Tử Văn:" Thưa Diêm Vương, tôi xin tâu trình đầu đuôi thế này ạ. "

(Đưa hai tay ra phía trước, giả vờ đang nói)

Dẫn truyện:" Tử Văn bèn tâu trình đầu đuôi như lời ông cụ già đã nói, lời rất cương chính, không chịu chùn nhụt chút nào. "

Quỷ:" Trước vương phủ mà hắn còn đơm đặt bịa tạc. Huống hồ ở một nơi đền miếu quạnh hiu, sợ gì mà hắn không dám cho một mớ lửa. "

Tử Văn:" Ngươi, ngươi đừng có mà giảo biện. "

Tử Văn (nhìn lên Diêm Vương) :" Nếu Diêm vương không tin, xin đem giấy đến đền Tản Viên để hỏi hư thực, nếu sai, tôi lại xin chịu thêm cái tội nói càn. "

(Quỷ cúi đầu, chắp tay)

Quỷ:" Hắn là một kẻ học trò, lại ngu bướng, quả đáng. Nhưng xin đại vương khoan tha cho hắn để tỏ cái đức rộng rãi. Nếu đòi hỏi dây dưa và thẳng tay trị tội, sợ có hại cho cái đức hiếu sinh. "

Diêm vương:" Cứ như lời hắn thì nhà người đáng tội tru lục. Điều luật lừa dối đã sẵn sàng đó. Nhà ngươi cớ sao dám làm sự xuất nhập luận tội người ta như vậy? "

(Quay sang nói vs tên quỷ sai)

Diêm vương:" Ngươi mau đến đền Tản Viên để lấy chứng thực về đây cho ta. "

Quỷ sai:" Dạ bẩm diêm vương. Sự việc quả nhất nhất đúng với lời tên Tử Văn này nói. "

Diêm vương:" Đúng là hoang đường. Ngươi giữ chức sự mà còn có sự dối trá càn bậy như thế, huống chi về đời Hán đời Đường buôn quan bán ngục chứ? Người đâu đem hấn ra, lấy lồng sắt chụp vào đầu, khẩu gỗ nhét vào miệng, bỏ vào ngục Cửu U. "

Diêm vương:" Nhà ngươi có công trừ hại, truyền cho vị thần đền kia, từ nay phần xôi lợn của dân cúng tế, nên chia cho Tử Văn một nửa. Người đâu, đưa Tử Văn về "

Dẫn chuyện:" Tử Văn về đến nhà, té ra mình chết đã được hai ngày rồi. Nhân đem những việc đã qua kể cho mọi người nghe, ai cũng kinh hãi và không tin là thực. Sau họ đón một bà đồng về phụ bóng, đồng lên cũng nói đúng như lời Tử Văn. Người làng bèn mua gỗ, lại dựng một tòa đền mới. Còn ngôi mộ của người tướng kia thì tự dưng thấy bật tung lên, hài cốt tan tành ra như cám vậy. Một tháng sau. "

Thổ công:" Lão phu được trở về miếu là công của thầy, không biết lấy gì đền đáp. Nay ở đền Tản Viên khuyết một chân Phán sự. Tôi đã hết sức tiến cử, được đức Thánh Tản bằng lòng, vậy xin lấy việc đó để đền ơn nghĩa. Nếu trùng trình độ nửa tháng, sợ sẽ về tay người khác mất. Nên cố gắng đi, đừng nên coi là việc tầm thường. "

Tử Văn (cười) :" Được.. được. "

Dẫn chuyện:" Tử Văn vui vẻ nhận lợi, bèn thu xếp việc nhà rồi không bệnh tật gì mà mất. Năm Giáp Ngọ (1414) có người ở thành Đông Quan vốn quen biết với Tử Văn, buổi sớm đi ra ngoài cửa tây vài dặm, trông thấy ở trong sương mù có xe ngựa đi đến ầm ầm, lại nghe thấy tiếng quát rằng: "Người đi đường tránh ra, xe quan Phán sự!". Người ấy ngẩng đầu trông về phía trước, người ngồi trên xe chính là Tử Văn. Song Tử Văn chỉ ngồi trên xe chắp tay thi lễ chứ không nói một lời nào, rồi thoắt đã cưỡi gió mà đi biến mất. Đến nay con cháu hãy còn, người ta còn truyền là "nhà quan Phán sự!" "