Hoàn cảnh ra đời của chủ nghĩa hiện thực phương Tây TK XIX, đặc điểm nội dung và nghệ thuật

Hoàn cảnh ra đời của chủ nghĩa hiện thực phương Tây thế kỷ XIX. Nêu đặc điểm nội dung và thi pháp của khuynh hướng văn học này.



Hoàn cảnh ra đời của chủ nghĩa hiện thực phương Tây thế kỷ XIX .

a. Về mặt chính trị - xã hội

• Từ những năm 30 trở đi, chủ nghĩa hiện thực dần dần chiếm ưu thế và ngày càng

Khẳng định vai trò của nó.

➔Giai cấp tư sản đã chiếm địa vị thống trị và ngày càng lộ rõ bản chất phản động, đàn

Áp công nhân và nhân dân lao động

➔ Mâu thuẫn nổi lên trong xã hội lúc này là mâu thuẫn giữa giai cấp vô sản và giai cấp

Tư sản.

• Sự thay đổi về kinh tế, xã hội kéo théo sự thay đổi về văn hóa tinh thần, sự khủng

Hoảng về tư tưởng xã hội và đạo đức.

➔ Từ đây, cái ác bị phơi bày một cách rõ nét, người nghệ sĩ không thể làm ngơ trước

Thực tại.

b. Về mặt văn hóa – tư tưởng

• Có sự phát triển vượt trội về triết học, khoa học tự nhiên, khoa học xã hội.

➔Con người đã đạt tới một trình độ tri thức nhất định về thế giới, về tự nhiên, xã hội và

Về chính con người - đối tượng trung tâm của văn học.

• Sự phát triển khoa học kỹ thuật của các nước tiên tiến ở phương Tây vào đầu thế kỷ

XIX đã tác động lớn đến sự ra đời của khuynh hướng hiện thực (có những phát hiện

Mới về thế giới và con người có tác động mạnh đến tư tưởng của các nhà văn. Đặc

Biệt, học thuyết tiến hóa của Darwin có ảnh hưởng sâu sắc đến quan niệm về sự

Hình thành và biến đổi của tính cách trong hoàn cảnh, về sự vận động của tính cách

Do ảnh hưởng của môi trường)

➔Tất cả những bước tiến trên đã giúp các nhà văn nhận thức sâu sắc hơn về con

Người, về mối quan hệ giữa con người với tự nhiên và xã hội. Chúng tác động sâu sắc

Đến sự hình thành cảm hứng phê phán xã hội và con người trong cơ chế tư sản, phê

Phán tác hại của lợi nhuận của đồng tiền trên mối quan hệ giữa người và người trong

Cuộc sống, làm tha hóa con người do dục vọng và đồng tiền.

• Xu hướng "tôn trọng thực tế" xuất hiện thay cho sự tưởng tượng, mơ mộng và tính

Chủ quan cực đoan trong sáng tác văn chương lãng mạn. Sự "phản ứng hiện thực"

Phủ định tư duy siêu hình, đòi hỏi nhà văn phải quan sát, tiếp nhận và phán xét thế

Giới bên ngoài.

➔Các nhà văn muốn nhấn mạnh đến khả năng biến hóa và hội nhập vào các tầng lớp

Xã hội để thể hiện cho đúng bản chất của nhiều loại con người, chứ không đặt nặng việc

Thể hiện cái tôi cá nhân. Hiện thực khách quan ở nhiều mặt như lịch sử, xã hội, tâm tình

Của các tầng lớp xã hội phải là cảm hứng chính cho sáng tạo văn chương.

c. Về sự phát triển của văn học hiện thực phương Tây:

• Có ba luận điểm:

- Thứ nhất: Coi chủ nghĩa hiện thực là dấu hiệu cơ bản nhất của bất kỳ nền nghệ thuật tiến bộ nào.

- Thứ hai: Đây là một phương pháp nghệ thuật, xuất hiện từ thời Phục hưng.

- Thứ ba: Đây là một phương pháp nghệ thuật, một trào lưu văn học ra đời vào thế kỷ XIX.

Đặc điểm nội dung

• Thứ nhất: Thể hiện tính khách quan, tính lịch sử - cụ thể của hiện thực.

• Thứ hai: Phê phán xã hội và hiện thực đen tối.

Đặc điểm nghệ thuật

• Về đề tài, chủ nghĩa hiện thực phê phán có sự mở rộng về đề tài so với các trào lưu văn học trước đó.

• Về nhân vật, chủ nghĩa hiện thực phê phán chú trọng xây dựng những tính cách điển hình.

➔Xây dựng tính cách điển hình trong hoàn cảnh điển hình là một đặc điểm nghệ thuật quan trọng và nổi bật của chủ nghĩa hiện thực thế kỷ XIX ở phương Tây. Nếu như chủ nghĩa cổ điển thiên về cái chung, cái phổ biến khi xây dựng nhân vật, chủ nghĩa lãng mạn đề cao cái cá thể được nâng tới mức phi thường, ngoại lệ thì chủ nghĩa hiện thực xây dựng được những điển hình kết hợp hữu cơ giữa tính khái quát cao và tính cá thể sâu sắc.

• Về thể loại, mỗi thời đại văn học, mỗi trào lưu văn học thường có một hệ thống thể loại với tư cách là những mô hình nghệ thuật tương ứng. Không chỉ mở rộng ở đề

Tài, chủ nghĩa hiện thực có sự mở rộng về thể loại. Nếu thể loại mà chủ nghĩa lãng

Mạn sử dụng nhiều hơn cả là thơ trữ tình và tiểu thuyết thì chủ nghĩa hiện thực thể

Hiện các nguyên tắc phản ánh đời sống trọn vẹn, đầy đủ nhất trong thể loại tiểu

Thuyết.

➔Nghệ thuật của văn học hiện thực phê phán không chỉ có thể, trong quá trình hình thành và phát triển, nó cũng có sự đan xen pha lẫn với nhiều xu hướng nghệ thuật khác. Chủ nghĩa hiện thực phê phán thế kỷ XIX đã để lại nhiều tác phẩm nổi tiếng, nhiều đóng góp có ý nghĩa vào việc hoàn chỉnh thể loại tiểu thuyết hiện đại.