Review Hình Ảnh Quê Hương Linh Diệu Trong Tranh Của Họa Sĩ Quỳnh Thơm

Review: Hình ảnh quê hương linh diệu

Trong tranh của họa sĩ Quỳnh Thơm​

Tác giả bài viết: Lê Gia Hoài​

​

Trong dòng chảy mỹ thuật đương đại Việt Nam, giữa những cách tân ngôn ngữ tạo hình, giữa những xu hướng phá bỏ cấu trúc cũ để dựng xây biểu đạt mới, tranh của họa sĩ Quỳnh Thơm lại chọn một hướng đi riêng – trở về với quê hương. Nhưng đó không phải là sự trở về theo kiểu hoài niệm đơn thuần, mà là trở về để chiêm nghiệm, để khúc xạ tinh thần quê kiểng qua lăng kính của tâm linh, xúc cảm và tư duy tạo hình hiện đại.

​

Quê hương là không gian thẩm mỹ nội tâm. Đối với Quỳnh Thơm, quê hương không đơn thuần là địa lý. Nó là không gian tinh thần, là "trường lực cảm xúc" nuôi dưỡng mọi chiêm nghiệm tạo hình của anh. Những mái rạ, giàn mướp, ao bèo, con trâu, bụi chuối, lu nước, hiên nhà, sân gạch.. hiện lên trong tranh anh không phải là sự sao chép hiện thực, mà là hiển linh từ ký ức, từ tầng sâu của văn hóa làng quê Bắc Bộ. Trong bức "Hiên quê cuối chiều", không gian không rộng, nhưng ánh sáng trải xiên nghiêng một cách huyền hoặc trên sân gạch, nơi một người bà đang ngồi nhặt rau, bên cạnh chú mèo nằm duỗi dài. Tất cả như một khúc tụng ca lặng lẽ, nơi ánh sáng trở thành chất liệu chính, nơi thời gian như đông lại trong khoảnh khắc.

màu sắc như sự mô tả. Anh dùng màu như một ngôn ngữ thiền họa, kết hợp giữa tính biểu hiện và sự tiết chế. Trong "Ao sen làng tôi", màu xanh lá non được phối chuyển sang tím nhạt và lam thẫm, khiến mặt ao trở nên mơ hồ, như một cánh cửa mở sang miền tâm thức. Những bông sen không hiện rõ ràng, mà như nổi – chìm trong tầng ánh sáng dịu mềm. Sự mờ ảo ấy gợi liên tưởng đến thẩm mỹ "phi vật thể" trong tranh thủy mặc, nhưng lại không mất đi cái dày dặn của chất liệu sơn dầu.

​

Hình thể tạo vật là biểu hiện của triết lý sống - Tranh Quỳnh Thơm không có những đường nét sắc lạnh, chuẩn xác như máy móc. Anh chủ động làm "vỡ hình" theo cách riêng: Đường viền mềm, hình khối đôi khi nhòe nhẹ – tất cả để biểu hiện trạng thái linh động, vô thường của cảnh vật. Trong bức "Chuồng vịt sau nhà", dường như không có nhân vật trung tâm. Nhưng từng bóng cây, tàu lá, bụi cỏ và những con vịt đang lạch bạch trở thành một hòa âm. Cái linh diệu không nằm ở hình, mà nằm trong "khí", thứ khí của đời sống đang vận hành trong yên ả.

​

"Sắc quê" trong tâm thức không phải sắc của mắt, mà là sắc của tâm. Trong loạt tranh "Sắc quê" (được triển lãm bốn lần tại 16 Ngô Quyền, Hà Nội), Quỳnh Thơm đã cho thấy một cuộc đối thoại không ngừng giữa truyền thống và hiện đại. Những bức như "Đồng chiều", "Vòm chuối sau hè", "Nắng cuối làng", "Đêm trăng bên giếng cổ".. không chỉ là những ghi chép ký họa quê kiểng, mà chạm đến "tinh thể văn hóa dân tộc" đã được tinh luyện trong nhận thức vô hạn về cái đẹp người Việt. Có nhà phê bình từng nhận xét rằng tranh của Quỳnh Thơm "chạm đến trái tim người xem" – điều đó đúng, nhưng chưa đủ. Bởi trong tranh anh, trái tim người xem không chỉ bị lay động bởi sự quen thuộc, mà còn được "gọi về" với những tầng sâu văn hóa mà đời sống hiện đại đang làm mờ dần đi.

​

Họa sĩ Phủ Vĩnh như "người chép linh hồn của làng". Không phải ai cũng vẽ được quê hương, dù họ có sống trọn đời ở quê. Quỳnh Thơm không chỉ vẽ những gì anh thấy, mà vẽ những gì đã trở thành một phần máu thịt trong anh. Điều ấy khiến tranh anh không bị phô diễn, không "cưỡng sắc", mà như một làn khói nhang mỏng bay lên qua từng nét cọ quyện, ẩn, ngân rung và thấm vào tâm hồn người xem tranh. Nếu chọn một cách ví von, thì có thể nói: Tranh Quỳnh Thơm là những bài thơ không vần nhưng đầy nhạc tính; nơi hội họa trở thành phương tiện của linh cảm văn hóa, nơi quê hương được vẽ không phải bằng mắt, mà bằng tâm, bằng thở, bằng sự ngân rung của tâm hồn.

​

Trong bối cảnh nghệ thuật ngày càng thiên về phô diễn cái tôi và những tuyên ngôn cá nhân, tranh Quỳnh Thơm là một khúc hát dịu dàng, sâu lắng, mang tính "hồi hướng" về cội nguồn. Hình ảnh quê hương trong tranh của anh không chỉ là cảnh vật, mà là ký ức, linh cảm, là bản kinh họa ca tụng những điều tưởng chừng đã bị lãng quên trong đời sống thị thành.

​

Quỳnh Thơm là họa sĩ của sắc quê, nhưng hơn thế, là người chép lại ánh sáng linh hồn của làng quê Việt Nam trong hội họa hôm nay. Với trái tim luôn lắng nghe nhịp đập của đất, của gió, của con người trong từng thôn xóm cũ, Quỳnh Thơm đã, đang và sẽ tiếp tục gieo những hạt giống thẩm mỹ thuần Việt trên cánh đồng nghệ thuật hiện đại. Những bức tranh của anh như lời kinh cầu cho bản sắc, như dấu vết của hồn quê giữa thị thành ngày một xa lạ. Và chính ở đó, nghệ thuật của anh vượt lên khỏi khuôn khổ một người vẽ cảnh quê mà trở thành người gìn giữ tâm linh văn hóa làng Việt bằng sắc màu.

​

Xin được gửi đến họa sĩ Quỳnh Thơm lời chúc nồng ấm và chân thành nhất: Chúc anh tiếp tục thăng hoa với cảm hứng sáng tạo không ngơi nghỉ, để "Sắc Quê" không dừng lại ở những con số triển lãm, mà trở thành hành trình nghệ thuật dài lâu chạm đến trái tim bao thế hệ yêu tranh, yêu quê hương.

​

Và chúng tôi, những người yêu cái đẹp đích thực, xin được mong đợi ngày không xa, tranh của Quỳnh Thơm sẽ hiện diện nơi các phòng tranh quốc tế, sẽ được viết tên vào bản đồ hội họa Việt đương đại như một đại diện tiêu biểu của tranh làng quê hiện đại mang hồn dân tộc Việt Nam bay xa khắp năm châu bốn biển.

Bởi trong từng nét cọ của anh, quê hương không chỉ hiện ra, mà hồi sinh vẻ đẹp linh diệu vốn có từ nguyên bản.

L. G. H - Tạp chí Văn nghệ Vĩnh Phúc​