Đọc hiểu: Nếu biết trăm năm là hữu hạn - Khi đọc truyện Gasby vĩ đại của Scott Fitzgerald

Đọc hiểu: Nếu biết trăm năm là hữu hạn, Phạm Lữ Ân​

Đọc đoạn trích sau, thực hiện các yêu cầu bên dưới:

Khi đọc truyện Gasby vĩ đại của Scott Fitzgerald, tôi vô cùng thích thú với đoạn mở đầu: "Hồi tôi còn nhỏ tuổi, nghĩa là hồi dễ bị nhiễm các thói hư tật xấu hơn bây giờ, cha tôi có khuyên tôi một điều mà tôi ngẫm mãi cho đến nay: Khi nào con định phê phán người khác thì phải nhớ rằng không phải ai cũng được hưởng những thuận lợi như con cả đâu. Ông không nói gì thêm, nhưng vì hai cha con chúng tôi xưa nay vẫn rất hiểu nhau, mà chẳng cần nhiều lời nên tôi biết câu nói của ông còn nhiều hàm ý khác. Vì vậy tôi không thích bình phẩm một ai hết. Lối sống ấy đã mở ra cho tôi thấy nhiều bản tính kỳ quặc, nhưng đồng thời khiến tôi trở thành nạn nhân của không ít kẻ chuyên quấy rầy người khác".

Tôi cũng rất thích một chi tiết trong truyện Doraemon, đó là một khi Nobita và Doraemon lạc vào một thế giới khác, bất cứ thế giới nào, thì ở nơi đó cũng xuất hiện những nhân vật có nhân dáng tương tự Nobita, Xuka, Xeko, Chaien.. nhưng tính cách lại rất khác. Điều đó luôn khiến tôi mỉm cười.

Cuộc sống này cũng vậy.. Ở đâu đó ngoài kia là những người có thể giống ta. Ở đâu đó ngoài kia là những người có thể rất khác ta. Có người ưa tụ tập với bạn bè. Có người mải mê rong chơi. Có người chỉ thích nằm nhà để đọc sách. Có người say công nghệ cao. Có người mê đồ cổ. Có người phải đi thật xa đến tận cùng thế giới thì mới thỏa nguyện. Có người chỉ cần mỗi ngày bước vào khu vườn rậm rạp sau nhà, tìm thấy một vạt nấm mối mới mọc sau mưa hay một quả trứng gà tình cờ lạc trong vạt cỏ là đủ thỏa nguyện rồi. [..]

Chúng ta vẫn thường nghe một người tằn tiện phán xét người khác là phung phí. Một người hào phóng đánh giá người kia là keo kiệt. Một người thích ở nhà chê bai kẻ khác bỏ bê gia đình. Và một người ưa bay nhảy chê cười người ở nhà không biết hưởng thụ cuộc sống.. Chúng ta nghe những điều đó mỗi ngày, đến khi mệt mỏi, đến khi nhận ra rằng đôi khi phải phớt lờ tất cả những gì người khác nói và rút ra một kinh nghiệm là đừng bao giờ phán xét người khác một cách dễ dàng.

(Nếu biết trăm năm là hữu hạn, Phạm Lữ Ân, NXB Hội nhà văn, 2013)​

​

Câu 1: Xác định phương thức biểu đạt chính của văn bản.

Câu 2: Theo anh/ chị, luận đề của đoạn trích trên là gì?

Câu 3: Đoạn trích được cấu tạo theo kiểu đoạn văn nào? Vì sao anh/chị xác định được điều đó?

Câu 4: Đoạn trích đưa ra những dẫn chứng nào? Tác dụng của những dẫn chứng trên?

Câu 5: Theo đoạn trích, những người có lối sống đối lập nhau thường phán xét nhau như thế nào? Theo anh/chị, vì sao họ lại đưa ra những lời phán xét đó?

Câu 6: Phân tích tính mạch lạc của đoạn trích trên.

Câu 7: Anh/chị có đồng tình với quan điểm: đừng bao giờ phán xét người khác một cách dễ dàng không? Vì sao?

Câu 8: Thông điệp từ đoạn trích trên có ý nghĩa gì với anh/chị?

Gợi ý:

Câu 1: Phương thức biểu đạt chính của văn bản: Nghị luận

Câu 2: Luận đề của đoạn trích trên: đừng bao giờ phán xét người khác một cách dễ dàng

Câu 3:

- Đoạn trích được cấu tạo theo kiểu đoạn văn: Quy nạp.

- Vì: Câu chủ đề nằm ở cuối đoạn, sau khi người viết đưa ra các lí lẽ, dẫn chứng mới đi đến kết luận.

Câu 4: Đoạn trích đưa ra những dẫn chứng:

- Một đoạn trong truyện "Gasby vĩ đại của Scott Fitzgerald"

- Chi tiết Nobita và Doraemon lạc vào một thế giới khác trong truyện Doraemon.

- Tác dụng:

+ Nhấn mạnh quan điểm tác giả muốn truyền đạt: Mỗi người có quan điểm, có lối sống khác nhau. Vì vậy, không áp đặt quan điểm, cách sống của mình để phán xét người khác.

+ Tạo sự sinh động, hấp dẫn, tăng tính thuyết phục cho bài viết.

Câu 5:

- Theo đoạn trích, những người có lối sống đối lập nhau thường phán xét nhau như sau: một người tằn tiện phán xét người khác là phung phí. Một người hào phóng đánh giá người kia là keo kiệt. Một người thích ở nhà chê bai kẻ khác bỏ bê gia đình. Và một người ưa bay nhảy chê cười người ở nhà không biết hưởng thụ cuộc sống..

- Họ đưa ra những lời phán xét đó vì:

+ Quan điểm sống của họ không giống nhau;

+ Họ áp đặt tiêu chuẩn, quan điểm sống.. của mình lên người khác, coi quan điểm của mình là quy chuẩn.

Câu 6: Tính mạch lạc của đoạn trích trên được xây dựng từ sự liên kết logic giữa các ý tưởng và cách tổ chức nội dung.

- Đoạn văn mở đầu với một câu chuyện về "Gatsby vĩ đại" của Scott Fitzgerald, tạo tiền đề cho chủ đề chính - không nên phán xét người khác quá dễ dàng. Đây là điểm tựa để dẫn dắt người đọc vào dòng suy nghĩ của tác giả.

- Liên kết giữa các ý tưởng: Sau khi đề cập đến lời khuyên của cha nhân vật chính, tác giả kết nối với truyện Doraemon để nhấn mạnh sự đa dạng trong tính cách của con người. Sự so sánh này vừa gần gũi, vừa giúp người đọc hình dung rõ hơn về ý tưởng rằng mỗi người đều có một cá tính riêng biệt. Đây là một phương pháp liên kết ý tưởng mềm mại, tạo sự mạch lạc trong tư tưởng.

- Các ví dụ thực tế và cụ thể: Đoạn văn sử dụng các ví dụ cụ thể về cách con người có sở thích và cách sống khác nhau. Điều này không chỉ làm sáng tỏ ý nghĩa mà còn giúp người đọc dễ dàng đồng cảm và nhìn nhận rõ hơn về tính đa dạng của con người.

- Tính nhất quán trong tư tưởng: Từ đầu đến cuối, đoạn văn giữ vững quan điểm về việc tránh phán xét người khác và chấp nhận sự khác biệt. Tư tưởng này được củng cố qua từng ví dụ, khiến cho nội dung thống nhất và mạch lạc.

- Kết luận mở: Đoạn văn kết thúc bằng lời khuyên không nên phán xét người khác dễ dàng, tạo nên một lời nhắc nhở có tính suy ngẫm cho người đọc, đồng thời giữ sự kết nối với tư tưởng ban đầu.

Như vậy, tính mạch lạc của đoạn trích được đảm bảo nhờ sự liên kết logic giữa các ý tưởng và cách triển khai chủ đề một cách xuyên suốt, nhất quán.

Câu 7:

- Tôi đồng tình với quan điểm: đừng bao giờ phán xét người khác một cách dễ dàng

- Vì: Phán xét người khác một cách dễ dàng có thể mang lại nhiều hậu quả tiêu cực, không chỉ cho người bị phán xét mà còn cho chính người phán xét và mối quan hệ giữa hai bên:

+ Không hiểu rõ hoàn cảnh, khi ta không sống trong hoàn cảnh của người khác, ta khó có thể hiểu hết những gì họ trải qua. Mỗi người đều có những khó khăn, thử thách và động lực riêng mà người ngoài không thể thấu hiểu hoàn toàn.

+ Những lời phán xét có thể gây tổn thương và làm giảm tự tin của người khác. Những nhận xét tiêu cực thường không mang lại lợi ích và có thể để lại vết thương tinh thần.

+ Phán xét thường xuyên sẽ làm giảm sự tin tưởng, tôn trọng giữa hai người và khiến mối quan hệ trở nên xa cách. Người bị phán xét có thể cảm thấy thiếu thoải mái khi ở gần người đã phán xét mình -> ảnh hưởng đến mối quan hệ.

+ Khi ta phán xét người khác, ta có thể dễ dàng rơi vào cái bẫy của những định kiến và suy nghĩ phiến diện, dẫn đến những phán xét sai lệch và không công bằng.

=> Thay vì phán xét, nếu ta mở lòng và đồng cảm, ta sẽ học được nhiều hơn về người khác và thế giới xung quanh, giúp bản thân trở nên thông cảm và cởi mở hơn, vì vậy, cần chọn cách lắng nghe và tìm hiểu. Điều này sẽ giúp tạo dựng mối quan hệ tích cực và nuôi dưỡng sự thấu hiểu trong cuộc sống.

Câu 8: Thông điệp từ đoạn trích trên: Không nên phán xét người khác một cách dễ dàng.

Thông điệp này giúp em nhận thức được hậu quả của việc dễ dàng phán xét người khác (gây hiểu lầm, gây tổn thương, gây xa cách). Vì vậy, trong cuộc sống, cần cố gắng sống tĩnh lặng, bình thản, không đưa ra những lời phán xét tùy tiện. Đây là thông điệp không chỉ có ý nghĩa với riêng bản thân em mà còn có ý nghĩa với tất cả mọi người.

 

Viết đoạn văn 200 chữ về hậu quả của việc dễ dàng phán xét người khác.​

Danh ngôn có câu: "Phán xét người khác không định hình con người họ. Nó định hình con người bạn." Việc phán xét người khác một cách dễ dàng thường mang đến những hậu quả tiêu cực không chỉ cho người bị phán xét mà còn cho chính người phán xét và các mối quan hệ xung quanh. Khi ta phán xét một ai đó mà không hiểu rõ hoàn cảnh, dễ dẫn đến những nhận xét phiến diện, thiếu công bằng. Những lời nhận xét tiêu cực này có thể gây tổn thương sâu sắc, làm người bị phán xét cảm thấy tự ti, thất vọng, thậm chí dẫn đến suy nghĩ rằng mình không đủ tốt. Lâu dần, những phán xét liên tục có thể làm giảm lòng tự trọng của người bị ảnh hưởng, để lại vết thương tinh thần mà họ mang theo trong thời gian dài. Mặt khác, phán xét dễ dàng còn làm suy giảm mối quan hệ giữa các cá nhân. Khi thường xuyên chỉ trích hoặc nhận xét tiêu cực về người khác, người phán xét có thể trở nên xa cách, thiếu lòng khoan dung, và dần dần mất đi sự tôn trọng từ người khác. Những lời phán xét gây áp lực lên mối quan hệ, khiến đối phương cảm thấy không thoải mái, thiếu sự tin tưởng và dần xa lánh. Điều này có thể khiến người phán xét trở nên cô lập và mất đi những mối quan hệ ý nghĩa. Không những vậy, việc dễ dàng phán xét người khác còn ảnh hưởng đến nhận thức và cách nhìn của chính người phán xét. Khi luôn có thói quen nhìn vào lỗi lầm, điểm yếu của người khác, họ dễ dàng trở nên tiêu cực, đánh mất khả năng đồng cảm và hiểu biết. Thay vì cảm nhận và học hỏi từ sự khác biệt, người phán xét có thể vô tình tự giới hạn bản thân trong những định kiến hẹp hòi, không cởi mở. Vì vậy, thay vì dễ dàng phán xét, chúng ta nên rèn luyện sự đồng cảm và tìm hiểu để hiểu rõ hoàn cảnh của người khác, góp phần xây dựng những mối quan hệ bền chặt và nuôi dưỡng tâm hồn rộng mở.