Đọc hiểu truyện ngắn: Làm Mẹ - Nguyễn Ngọc Tư - Bây giờ chưa hết tháng ba nhưng mỗi tối từ chợ về

Đọc văn bản sau và trả lời các câu hỏi:

LÀM MẸ - NGUYỄN NGỌC TƯ​

"Bây giờ chưa hết tháng ba nhưng mỗi tối từ chợ về, dì Diệu đã tranh thủ ngồi may đồ cho em bé. Đã biết là con gái nên bộ nào dì cũng dún bèo cổ, bèo tay, bèo lai áo.. coi rất dễ thương ngộ mắt. (.) Dì vừa làm vừa tủm tỉm cười một mình, rồi vui quá xá là vui, một mình vui không hết, dì Diệu khoe:

– Tui sắp có con gái rồi nghen.

Một người dòm lom com vô cái eo thon thả của dì rồi cười:

– Nói chơi hoài, có thấy bầu bì gì đâu..

Dì Diệu cười ngặt nghẽo, cười đến khi cái mũi thon thon xinh xẻo của dì ửng đỏ lên:

– Bốn mươi mấy tuổi rồi, bầu bì gì nữa. Tui xin con nuôi. (.)

(Lược một đoạn: Vì có một khối u nhỏ trong người, dì Diệu không thể có con. Dù chú Đức, chồng dì chỉ cần hai vợ chồng sống hạnh phúc nhưng dì Diệu luôn canh cánh trong lòng. Chị Lành là người lao động thuê nhà trong khu, là người phụ nữ quá lứa, khỏe mạnh, chất phác và rất hiền lành. Nhà chị nghèo, đang cần tiền gửi về cho gia đình. Chị Lành đắn đo nhiều lẽ, chị sợ những thâm tình ràng buộc, không làm tròn lời hứa với dì Diệu, sợ bà con dị nghị không chồng lại có con. Chị cần tiền mà cũng cần con.. Nhưng vì dì Diệu quá tốt nên chị đồng ý thụ tinh nhân tạo).

Dì Diệu bắt đầu chuẩn bị cho một đứa con ra đời. Dì mua mấy tấm hình em bé về dán trong căn nhà chị Lành. (.) Dì biểu chị Lành phải siêng nhìn để sinh con ra nó sẽ xinh đẹp như thế. Chị Lành thắc mắc:

– Giống trong hình làm chi, giống ba giống má nó là được rồi.

Dì Diệu ngẩn người, ờ, dì bắt đầu nghĩ, đứa bé sinh ra sẽ giống ai, giống chú Đức đẹp người, giống dì trong trẻo, trẻ trung hay giống..

– Nó sẽ giống cả ba người.

Dì chắc chắn như vậy.

Chị Lành thường lén trốn dì Diệu đi gánh nước. Hồi chưa có bầu thì gánh đầy, bây giờ gánh lưng thùng. Chị muốn gởi về cho má nguyên số tiền đó mà không mẻ một đồng nào. Bây giờ, có con, chị thương má nhiều thiệt nhiều. Dì Diệu có hôm dọn hàng về sớm, thấy chị Lành vắt vẻo đôi thùng trên đường mà lòng xót xa:

– Con của chị em mình giờ là cục máu mỏng manh lắm, em làm vậy không được đâu.

Chị Lành rân rấn nước mắt cái câu" con của chị em mình ". Dì Diệu dỗ," em mà khóc hoài, em bé sinh ra mặt sẽ buồn cho mà coi ". Rất nhẹ và dịu dàng, lòng hai người đàn bà tự dưng chỉ nghĩ về chỗ đứa con.

(.) Dì Diệu cười, rồi làm như một cơn gió từ đâu xộc tới, tim dì riết lại một nỗi đau. Dì thèm biết bao nhiêu cái cảm giác che chở cho một sinh linh sống trong mình, để được thèm tới cùng, tới chảy nước dãi món ngọt, món chua, để có thể cảm nhận từ trái tim chứ không phải bằng bàn tay đôi bàn chân bé bỏng quẩy đạp bụng mình thon thót. Đó là những thứ cảm giác thiêng liêng không vay mượn, thuê mướn được: Cảm giác làm mẹ. (.).

Chỉ còn một tháng hai mươi ngày nữa, đứa bé sẽ ra đời. Dì Diệu tính từng ngày, từng bữa. Chị Lành tính từng ngày từng bữa. Người trông cho mau, người trông đừng bao giờ đến. Dì Diệu cố quên cái vẻ mặt buồn bã, van nài của chị Lành. Chị Lành biết, khi đứa bé ngoe ngoe cất tiếng khóc chào đời, là chị với nó sẽ phải chia lìa. Hợp đồng đã ghi rõ ràng như vậy. Chị thấy thương mình, thương con và thương dì Diệu. Chị rối rít ăn, rối rít ngủ vì biết rằng mai nầy rồi chẳng còn nhau..

Một sáng, chị Lành biến mất.

Dì Diệu kêu chú Đức về, nước mắt ròng ròng khi thấy bóng chồng qua cửa. Chú đau lòng bảo thôi bỏ đi, dì Diệu cãi," em bỏ không đành, anh à ". Chú cũng thấy rằng bỏ không được. Máu mủ ruột ràng mình mà bỏ sao được. Hai người đi tìm xơ bơ xấc bấc. Không có, không gặp. Dì Diệu về quê, bà mẹ già chị Lành tay run bẩy, vừa đau vừa xót.

– Vậy ra nó không nói gì với cô sao.. Tui hay tin nó hư hỏng, tôi từ nó rồi, tui tính bỏ nó luôn, nhưng thiệt tình tui thương nó lắm, phải nó về, tui cũng nuôi.

Dì Diệu lau nước mắt cho mẹ chị Lành, lòng nghĩ, làm sao mình lại để ra nông nỗi nầy. Dì không tiếc tiền của, công sức, dì cũng không tiếc tình thương dồn đắp cho chị Lành, dì chỉ cảm thấy xót xa cho mình" làm người thì ai lại đi giành con với người ta ", dì luôn dằn vặt vậy.

Dì Diệu bỏ sạp vải tối ngày chạy xe long rong ngoài đường để may ra tìm được bóng người..

Khi đã không trông chờ gì, một ngày, khi mở cửa, dì Diệu nhìn thấy chị Lành đang ngồi ngoài hàng ba và khóc.

Những người có tình có nghĩa, dễ gì bỏ được nhau.

Dì Diệu cắn cho môi vằn đỏ dấu răng, dì ôm chị Lành vào lòng rất chặt. Dì cảm nhận được từ trái tim bàn chân bé bỏng của đứa bé đang lòi chòi. Nó háo hức nằm giữa hai tấm lòng của hai bà mẹ.

Dì Diệu đi lấy tờ hợp đồng ra và đốt cháy thành một tờ tro mỏng. Đôi khi người ta hay bày chuyện nầy chuyện nọ để làm xao động cuộc đời đang hết sức yên bình, lãng nhách vậy đó.."

(Làm mẹ – Nguyễn Ngọc Tư)​

Câu 1: Truyện ngắn trên được kể theo ngôi thứ mấy?

Câu 2: Tìm trong tác phẩm hai chi tiết, hình ảnh thể hiện tình yêu thương mãnh liệt, sâu sắc của dì Diệu đối với con (bé gái chưa chào đời).

Câu 3: Xác định điểm nhìn và cho biết việc lựa chọn điểm nhìn như vậy có tác dụng như thế nào trong việc thể hiện chủ đề, tư tưởng của tác phẩm?

Câu 4: Tóm tắt cốt truyện và nêu chủ đề của truyện ngắn "Làm mẹ".

Câu 5: Nêu ý nghĩa phần kết thúc truyện ngắn:

"Dì Diệu cắn cho môi vằn đỏ dấu răng, dì ôm chị Lành vào lòng rất chặt. Dì cảm nhận được từ trái tim bàn chân bé bỏng của đứa bé đang lòi chòi. Nó háo hức nằm giữa hai tấm lòng của hai bà mẹ.

Dì Diệu đi lấy tờ hợp đồng ra và đốt cháy thành một tờ tro mỏng."

Câu 6: Qua truyện ngắn "Làm mẹ" của Nguyễn Ngọc Tư, em hãy rút ra một thông điệp có ý nghĩa nhất và lí giải. (Trả lời bằng một đoạn văn ngắn khoảng 6 dòng).

Câu 7: Từ tác phẩm "Làm mẹ" của Nguyễn Ngọc Tư, em hãy viết bài văn nghị luận trình bày những suy nghĩ của mình về tình mẫu tử trong cuộc sống.

*Gợi ý đáp án

Câu 1:

- Truyện ngắn được kể theo ngôi thứ ba.

Câu 2:

- Hai chi tiết, hình ảnh thể hiện tình yêu thương mãnh liệt, sâu sắc của dì Diệu đối với con:

+ Dì ngồi may đồ cho em bé, biết là con gái nên bộ nào dì cũng dún bèo cổ, bèo tay, bèo lai áo..

+ Dì mua mấy tấm hình em bé về dán trong căn nhà chị Lành. Dì biểu chị Lành phải siêng nhìn để sinh con ra nó sẽ xinh đẹp như thế.

Câu 3:

- Điểm nhìn: Từ nhân vật dì Diệu

- Tác dụng: Điểm nhìn này giúp thể hiện sâu sắc, cảm động nỗi lòng, tình cảm và quá trình đấu tranh nội tâm của dì Diệu trong hành trình trở thành một người mẹ. Qua đó, tác phẩm kết nối được sự thấu cảm nơi người đọc.

Câu 4:

A. Tóm tắt cốt truyện:

- Dì Diệu, một người phụ nữ không thể có con tự nhiên do một khối u. Dì Diệu và chồng quyết định nhờ chị Lành, một người phụ nữ mạnh mẽ và hiền lành đang gặp khó khăn về tài chính, giúp họ có con thông qua thụ tinh nhân tạo.

- Dì Diệu chuẩn bị mọi thứ cho đứa bé sắp chào đời. Mối quan hệ giữa hai người phụ nữ trở nên sâu đậm.

- Khi ngày sinh cận kề, chị Lành biến mất khiến vợ chồng dì Diệu tất tả đi tìm kiếm khắp nơi nhưng không gặp.

- Cuối cùng, chị Lành quay về. Dì Diệu đốt bỏ hợp đồng, chấp nhận mọi thứ, chứng minh tình thương vượt lên trên mọi ràng buộc pháp lý và mở ra một tương lai tốt đẹp.

B. Chủ đề:

- Tác phẩm thể hiện nỗi khát khao cháy bỏng được làm mẹ của người phụ nữ

- Tác phẩm đề cao sự thấu cảm, chia sẻ, kết nối yêu thương giữa người với người để hướng đến những điều tốt đẹp trong cuộc sống.

Câu 5:

Ý nghĩa phần kết thúc truyện ngắn "Làm mẹ" :

- Ý nghĩa sâu sắc về tình mẫu tử. Qua hành động đốt bỏ tờ hợp đồng của dì Diệu, tác giả muốn nhấn mạnh tình cảm thiêng liêng của người mẹ dành cho con. Chính tình mẫu tử cao đẹp này đã giúp người mẹ có một sức mạnh tinh thần vô biên để vượt qua rào cản của pháp lý.

- Sự gắn kết giữa con người với con người để được hạnh phúc: Cái ôm chặt của hai bà mẹ, hai tấm lòng nhưng chỉ có một đứa con, một tình yêu thương, một gia đình và một tương lai hạnh phúc.

Câu 6:

Thông điệp ý nghĩa nhất mà em rút ra được từ truyện ngắn "Làm mẹ" của Nguyễn Ngọc Tư chính là sự thiêng liêng và cao cả của tình mẫu tử. Qua nhân vật người mẹ, tác giả đã khắc họa một cách chân thực và xúc động những hy sinh, vất vả mà người mẹ phải trải qua để nuôi nấng, chăm sóc con cái. Tình yêu thương vô bờ bến của người mẹ dành cho con chính là nguồn sức mạnh to lớn giúp họ vượt qua mọi khó khăn, thử thách. Tác phẩm cũng gửi gắm thông điệp về sự trân trọng và biết ơn đối với những người mẹ, những người đã dành cả cuộc đời cho con cái.

Câu 7:

*Dàn ý

A/Mở bài:

- Giới thiệu tác giả Nguyễn Ngọc Tư và truyện ngắn "Làm mẹ"

- Nêu vấn đề xã hội được đặt ra trong tác phẩm: Tình mẫu tử trong cuộc sống.

B/Thân bài: Dùng lí lẽ và bằng chứng để làm sáng tỏ các luận điểm theo bố cục sau:

– Giải thích (nếu cần)

– Luận điểm 1 (Các lí lẽ + Dẫn chứng)

– Luận điểm 2 (Các lí lẽ + Dẫn chứng)

– Bình luận

+ Vấn đề xã hội đó đã được tác giả giải quyết như thế nào trong tác phẩm?

+ Vấn đề xã hội này có ý nghĩa và tác động như thế nào đến nhận thức của cộng đồng?

GỢI Ý

* Giải thích:

- Tình mẫu tử: "Mẫu" có nghĩa là mẹ, "tử" có nghĩa là con. Đó là tình cảm mẹ con.

– Tình mẫu tử là một loại tình cảm đặc biệt cao cả và thiêng liêng.

*Tình cảm của mẹ đối với con là tình cảm sâu đậm và bền vững: Mẹ yêu con vô điều kiện, hi sinh cho con vô bờ bến, luôn gắn bó, yêu thương, chăm sóc, che chở, bao dung, bảo vệ con trong bất cứ hoàn cảnh nào.. Tình mẫu tử là dòng suối mát, là nguồn sức mạnh tinh thần giúp con vững bước trên đường đời lắm chông gai.

*Tình cảm của con đối với mẹ là nguồn hạnh phúc vô biên: Con luôn yêu thương, trân trọng, biết ơn, quan tâm, chăm sóc, bảo vệ mẹ bằng tất cả khả năng vốn có.

*Tình mẫu tử là một trong những nền tảng cơ bản để xây dựng gia đình hạnh phúc. Tình mẫu tử không chỉ là tình cảm quan trọng trong cuộc sống cá nhân mà còn có ý nghĩa to lớn đối với xã hội (vẻ đẹp tâm hồn, vẻ đẹp đạo lý của người Việt Nam)

*Trong văn bản "Làm Mẹ" của Nguyễn Ngọc Tư, tình mẫu tử đã gắn kết trái tim của hai người mẹ để hướng về tâm điểm của hạnh phúc là đứa bé. Tác phẩm nhấn mạnh tình mẫu tử không chỉ dựa trên quan hệ máu mủ ruột rà mà còn được xây dựng từ tình yêu, lòng biết ơn và sự hiểu biết sâu sắc giữa con người với con người. Chính tình yêu thương này sẽ giúp vượt qua mọi rào cản vật chất và xã hội để hướng về tương lai tốt đẹp.

* * *

* Kết bài:

–Khẳng định lại vấn đề

- Đánh giá đóng góp của tác phẩm về vấn đề xã hội đó.

*Bài viết tham khảo

Nguyễn Ngọc Tư là một nhà văn tài năng của văn học Việt Nam đương đại, nổi tiếng với những tác phẩm mang đậm hơi thở miền Tây Nam Bộ. Truyện ngắn "Làm mẹ" là một trong những tác phẩm tiêu biểu của chị, khắc họa thành công hình ảnh người mẹ nông thôn tần tảo, giàu đức hi sinh. Tác phẩm đã đặt ra một vấn đề xã hội sâu sắc: Tình mẫu tử trong cuộc sống.

Tình mẫu tử là tình cảm thiêng liêng, cao quý giữa mẹ và con. Đó là thứ tình cảm vô điều kiện, không gì có thể thay thế. Mẹ yêu con bằng tất cả trái tim, sẵn sàng hi sinh mọi thứ để con được hạnh phúc.

Tình cảm của mẹ đối với con là tình cảm sâu đậm và bền vững. Mẹ yêu con vô điều kiện, hi sinh cho con vô bờ bến, luôn gắn bó, yêu thương, chăm sóc, che chở, bao dung, bảo vệ con trong bất cứ hoàn cảnh nào. Tình mẫu tử là dòng suối mát, là nguồn sức mạnh tinh thần giúp con vững bước trên đường đời lắm chông gai. Hình ảnh người mẹ trong "Làm mẹ" là minh chứng rõ ràng nhất cho điều đó. Dù hoàn cảnh khó khăn, bà vẫn luôn dành những điều tốt đẹp nhất cho con, từ bữa ăn đến giấc ngủ.

Tình cảm của con đối với mẹ cũng là nguồn hạnh phúc vô biên. Con luôn yêu thương, trân trọng, biết ơn, quan tâm, chăm sóc, bảo vệ mẹ bằng tất cả khả năng vốn có. Sự hiếu thảo của con cái là món quà quý giá nhất dành cho mẹ.

Tình mẫu tử là một trong những nền tảng cơ bản để xây dựng gia đình hạnh phúc. Tình mẫu tử không chỉ là tình cảm quan trọng trong cuộc sống cá nhân mà còn có ý nghĩa to lớn đối với xã hội. Đó là vẻ đẹp tâm hồn, vẻ đẹp đạo lý của người Việt Nam.

Trong "Làm mẹ", Nguyễn Ngọc Tư đã giải quyết vấn đề tình mẫu tử một cách sâu sắc và cảm động. Tác phẩm nhấn mạnh tình mẫu tử không chỉ dựa trên quan hệ máu mủ ruột rà mà còn được xây dựng từ tình yêu, lòng biết ơn và sự hiểu biết sâu sắc giữa con người với con người. Chính tình yêu thương này sẽ giúp vượt qua mọi rào cản vật chất và xã hội để hướng về tương lai tốt đẹp.

Vấn đề tình mẫu tử có ý nghĩa và tác động to lớn đến nhận thức của cộng đồng. Tác phẩm đã khơi gợi trong lòng người đọc những cảm xúc sâu lắng về tình mẫu tử thiêng liêng, đồng thời nhắc nhở chúng ta về trách nhiệm của mình đối với mẹ.

Tóm lại, tình mẫu tử là một giá trị nhân văn cao đẹp cần được trân trọng và phát huy. "Làm mẹ" của Nguyễn Ngọc Tư là một tác phẩm ý nghĩa, góp phần khẳng định vai trò quan trọng của tình mẫu tử trong cuộc sống.