Đọc hiểu: Lính đảo hát tình ca trên đảo - Trần Đăng Khoa, Ngữ văn 10 Cánh diều

Đọc hiểu: Lính đảo hát tình ca trên đảo – Trần Đăng Khoa

"Đá san hô kê lên thành sân khấu
Vài tấm tôn chôn mấy cánh gà
Em đừng trách bọn chúng anh tạm bợ
Chẳng phông màn nào chịu nổi gió Trường Sa

Gió rát mặt, đảo luôn thay hình dạng
Đá củ đậu bay như lũ chim hoang
Cứ mặc nó! Nào hỡi các chiến hữu
Ta bắt đầu thôi. Mây nước đã mở màn...

Sân khấu lô nhô mấy chàng đầu trọc
Người xem ngổn ngang cũng... rặt lính trọc đầu
Nước ngọt hiếm, không lẽ dành gội tóc
Lính trẻ, lính già đều trọc tếu như nhau

Những lúc vui cứ gọi đùa sư cụ
Là bà con xa với bụt ốc đây mà
Thôi lặng yên nghe có gì đang sóng sánh
Hoá ra là sư cụ hát tình ca

Cái giai điệu ngang tàng như gió biển
Nhưng lời ca toàn nhớ với thương thôi
Đêm buông xuống nhình nhau không rõ nữa
Cứ ngỡ như đảo đá cất thành lời...

Rằng có đêm trăng dắt em đi dạo
Gương mặt em dịu dàng hàng cây cũng tươi xinh
Mở mắt chung chiêng nghe lưng trời sóng vỗ
Và tay mình lại nắm lấy tay mình

Người yêu chúng anh ơi, các em ở phương nào?
Tóc em ngắn hay dài có trời mà biết được
Những bóng dáng nào sẽ đến với chúng anh
Trông bốn phía chỉ âm u mây nước

Nào hát lên cho mây nước biết
Rằng chúng ta là những con người
Yêu em thủy chung hơn muối mặn
Dù thư tình chưa biết gửi cho ai...

Nào hát lên cho đêm tối biết
Rằng tình yêu sáng trong ngực ta đây
Ta đứng vững trên đảo xa sóng gió
Tổ quốc Việt Nam bắt đầu ở nơi này

Điệu tình ca cứ ngân lên chót vót
Bỗng bàng hoàng nhìn lại phía sau
Ngoài mép biển người đâu lên đông thế
Ồ, hoá ra toàn những đá trọc đầu..."

Đảo Sơn Ca, tháng 5-1982
(Tuyển thơ, NXB Văn học, Hà Nội, 2016)​

Phần trắc nghiệm

Chọn 1 đáp án đúng nhất

Câu 1: Xác định phương thức biểu đạt chính của đoạn trích trên.

A. Miêu tả

B. Nghị luận

C. Biểu cảm

D. Tự sự

Câu 2: Đoạn trích trên thuộc phong cách ngôn ngữ gì?

A. Nghệ thuật

B. Chính luận

C. Hành chính

D. Sinh hoạt

Câu 3: Hãy cho biết thể thơ được tác giả sử dụng.

A. Tám chữ

B. Tự do

C. Thất ngôn bát cú

D. Lục bát

Câu 4: Danh từ xưng hô nào được tác giả sử dụng trong đoạn trích trên?

A. Mình - ta

B. Chú - cháu

C. Ông - cháu

D. Em - anh

Câu 5: Trong khổ thơ 8, 9 tác giả sử dụng biện pháp tu từ gì là chủ yếu?

A. So sánh

B. Nhân hóa

C. Điệp ngữ

D. Hoán dụ

Câu 6: Nêu tác dụng chủ yếu của biện pháp tu từ đó?

A. Nhấn mạnh tiếng hát của người lính đảo

B. Giúp câu thơ sinh động

C. Gợi hình, gợi cảm

D. Tạo sự nhịp nhàng cho câu thơ

Câu 7: Bài thơ được tác giả viết vào thời gian nào?

A. Những năm 80 của thế kỉ XIX

B. Đầu những năm 80 của thế kỉ XX

C. Nửa đầu những năm 20 của thế kỉ XX

D. Đầu thế kỉ XXI

Phần tự luận

Câu 8: Hình tượng người lính hiện lên như thế nào trong bài thơ như thế nào?

Câu 9: Anh/chị có cảm nhận gì về khổ thơ 4:

"Điệu tình ca cứ ngân lên chót vót

Bỗng bàng hoàng nhìn lại phía sau

Ngoài mép biển người đâu lên đông thế

Ồ, hóa ra toàn những đá trọc đầu"

Câu 10: Anh/chị rút ra thông điệp gì sau khi đọc đoạn trích trên?

Gợi Ý Đọc Hiểu​

Câu 1: C. Biểu cảm

Câu 2: A. Nghệ thuật

Câu 3: B. Tự do

Câu 4: D. Em - anh

Câu 5: C. Điệp ngữ

Câu 6: A. Nhấn mạnh tiếng hát của người lính đảo

Câu 7: B. Đầu những năm 80 của thế kỉ XX

Câu 8:

Hình tượng người lính hiện lên với ngoại hình đầu trọc, tác giả nói lên hoàn cảnh, điều kiện khắc nghiệt, gian khổ, nhưng người lính vẫn giữ vững tinh thần lạc quan, yêu đời, không bao chịu khuất phục trước quân thù. Dù không phải là hình tượng đẹp, nhưng người đọc cảm nhận được vẻ đẹp tâm hồn, sức mạnh đoàn kết của những người lính đảo dũng cảm, kiên cường, quyết tâm giữ gìn, bảo vệ hòa bình cho quê hương, đất nước.

Câu 9:

"Điệu tình ca cứ ngân lên chót vót

Bỗng bàng hoàng nhìn lại phía sau

Ngoài mép biển người đâu lên đông thế

Ồ, hóa ra toàn những đá trọc đầu"​

Cảm nhận:

Khổ thơ trên đề cập đến nỗi gian khổ, vất vả, nhọc nhằn của những người lính không quản ngại hy sinh vì tình yêu thiêng liêng, to lớn dành cho quê hương, đất nước và con người Việt Nam. Những người lính không hề bi quan, chán nản khi đối mặt với muôn vàn khó khăn, chông gai, trở ngại mà ngược họ tràn đầy sức sống, niềm tin, hy vọng khi cứ ngân nga từng lời ca tiếng hát góp phần giúp cuộc đời trở nên tươi đẹp. Đọc những câu thơ trên ta cảm nhận được sự hào hùng, kiên cường, dũng cảm của người lính. Thanh âm lời ca tiếng hát luôn vang vọng, giúp bao người luôn ghi nhớ công ơn dành những người lính đảo.

Câu 10:

Thông điệp rút ra:

Hãy luôn biết ơn sự hy sinh to lớn của những chiến sĩ đã dành mọi điều tốt đẹp nhất cho quê hương, đất nước và con người Việt Nam. Các thế hệ mai sau hãy luôn học tập, rèn luyện ý chí, nghị lực, phấn đấu để giúp ích cho đất nước ngày càng phát triển hơn. Những người chiến sĩ bảo vệ hòa bình chính là tấm gương sáng trong, tốt đẹp để chúng ta học hỏi và noi theo không ngừng trau dồi hoàn thiện bản thân hơn từng ngày.