Đọc hiểu: Hành quân giữa rừng xuân - Lê Anh Xuân Đọc văn bản sau: Rừng xa vọng tiếng chim gù, Ngân nga tiếng suối, vi vu gió ngàn. Mùa xuân đẫm lá ngụy trang, Đường ra tiền tuyến nở vàng hoa mai. Ba lô nặng, súng cầm tay, Đường xa biết mấy dặm dài nhớ thương. Giờ này mẹ ở quê hương, Cũng chừng đang dõi theo đường ta đi. Đêm mưa, ngày nắng sá gì, Quân thù còn đó, ta đi chưa về. Chim rừng thánh thót bên khe, Nhìn lên xanh biếc bốn bề rừng xuân. (Hành quân giữa rừng xuân, Thơ Lê Anh Xuân, NXB Văn học, 1981) Trả lời câu hỏi: Câu 1: Bài thơ được viết theo thể thơ nào? Câu 2: Nhân vật trữ tình trong bài thơ là ai? Câu 3: Trong 4 câu thơ đầu, khung cảnh rừng xuân được miêu tả qua những từ ngữ, hình ảnh nào? Câu 4: Nhận xét về bức tranh rừng xuân được miêu tả trong bài thơ. Câu 5: Chỉ ra, phân tích hiệu quả biểu đạt của các từ láy sử dụng trong bài thơ. Câu 6: Hai câu thơ sau cho anh/chị hiểu điều gì về lí tưởng của người chiến sĩ: Đêm mưa, ngày nắng sá gì, Quân thù còn đó, ta đi chưa về. Câu 7: Chỉ ra các khía cạnh thể hiện phương diện lãng mạn của bài thơ. Câu 8: Khái quát nét đặc sắc về nội dung, nghệ thuật của bài thơ. Câu 9: Thông điệp từ bài thơ có ý nghĩa như thế nào với anh/chị? Gợi ý đọc hiểu: Câu 1: Bài thơ "Hành quân giữa rừng xuân" của Lê Anh Xuân được viết theo thể thơ lục bát. Câu 2: Nhân vật trữ tình trong bài thơ là người chiến sĩ (cũng là tác giả) đang hành quân qua rừng xuân, mang nỗi nhớ quê hương và tình cảm gắn bó với gia đình, quê mẹ, đồng đội. Câu 3: Khung cảnh rừng xuân trong 4 câu thơ đầu được miêu tả qua các từ ngữ, hình ảnh sau: rừng xa, tiếng chim gù, tiếng suối, gió ngàn, mùa xuân, nở vàng hoa mai, ngân nga, vi vu.. Câu 4: Nhận xét về bức tranh rừng xuân được miêu tả trong bài thơ. Bức tranh rừng xuân trong bài thơ vừa tươi đẹp vừa đầy sức sống, nhưng cũng ẩn chứa sự khó khăn và thử thách. Những hình ảnh thiên nhiên như tiếng chim, tiếng suối, gió ngàn, và hoa mai tạo nên một không gian rừng xuân tràn đầy sinh khí, tràn ngập mùa xuân. Tuy nhiên, trong sự tươi đẹp ấy, ta vẫn nhận ra sự hiện diện của chiến tranh qua các yếu tố như "lá ngụy trang" hay con đường "ra tiền tuyến." Điều này thể hiện sự đối lập giữa thiên nhiên tươi đẹp và không khí chiến đấu của người chiến sĩ, khiến bức tranh vừa có vẻ hài hòa vừa có sự khắc khoải, sâu lắng. Câu 5: Trong bài thơ, tác giả sử dụng một số từ láy có hiệu quả biểu đạt rõ rệt, như: "Ngân nga" : Từ láy này không chỉ miêu tả âm thanh của suối mà còn tạo cảm giác mềm mại, nhịp nhàng, gợi sự bình yên và mượt mà của thiên nhiên, như một lời ru nhẹ nhàng của đất trời trong mùa xuân. "Vi vu" : Là từ láy thể hiện âm thanh của gió, tạo cảm giác của một làn gió nhẹ nhàng nhưng không kém phần mạnh mẽ, cho thấy không khí tươi mát, bao la của rừng xuân. "Thánh thót" : Từ láy này miêu tả âm thanh trong trẻo, du dương của chim rừng, như một hình ảnh tươi mới, vui tươi giữa không gian rộng lớn của thiên nhiên. Nó không chỉ khắc họa âm thanh mà còn góp phần làm nổi bật vẻ đẹp trong sáng của thiên nhiên và tâm hồn của người chiến sĩ. => Các từ láy này giúp bài thơ có âm thanh du dương, nhịp điệu mềm mại, tạo sự hòa quyện giữa người và thiên nhiên, đồng thời nhấn mạnh sự tươi đẹp của mùa xuân và những âm thanh của cuộc sống đang diễn ra trong thiên nhiên. Câu 6: "Đêm mưa, ngày nắng sá gì, Quân thù còn đó, ta đi chưa về." Hai câu thơ trên thể hiện tinh thần kiên cường, dũng cảm và quyết tâm của người chiến sĩ trong cuộc chiến đấu. Dù đối mặt với mọi gian khổ, vất vả (đêm mưa, ngày nắng), người chiến sĩ vẫn không lùi bước, không ngừng bước tiến lên. Họ xác định rõ rằng mục tiêu còn chưa đạt được ( "quân thù còn đó"), và vì vậy, họ vẫn tiếp tục hành trình, không có chỗ cho sự mệt mỏi hay dừng lại. Đây là một biểu hiện rõ nét của lí tưởng chiến đấu vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vượt qua mọi khó khăn để hoàn thành nhiệm vụ. Câu 7: Phương diện lãng mạn trong bài thơ thể hiện qua: - Khung cảnh thiên nhiên tươi đẹp: Bức tranh rừng xuân được vẽ ra với hình ảnh thiên nhiên sinh động, ấm áp: Chim gù, suối ngân nga, gió vi vu, hoa mai nở vàng.. Tất cả đều tạo ra một không gian lãng mạn, yên bình, tươi đẹp của thiên nhiên trong mùa xuân. - Tình cảm yêu nước, sự hy sinh của người chiến sĩ: Dù phải đối mặt với khó khăn, vất vả, người chiến sĩ vẫn thể hiện một tinh thần kiên cường, quyết tâm bảo vệ Tổ quốc. Tình cảm này không chỉ là trách nhiệm mà còn là một tình yêu mãnh liệt với quê hương, thể hiện trong những câu thơ đầy cảm xúc. - Hình ảnh người chiến sĩ trong tư thế lãng mạn: Trong bài thơ, dù phải chiến đấu gian khổ, người chiến sĩ vẫn duy trì tâm hồn trong sáng, đẹp đẽ như thiên nhiên, luôn mang trong mình khát vọng chiến thắng và khát khao hòa bình. => Những yếu tố này khiến bài thơ không chỉ là một bài thơ chiến tranh, mà còn là một bài thơ về tình yêu, sự hy sinh và lý tưởng cao đẹp. Câu 8: Khái quát nét đặc sắc về nội dung, nghệ thuật của bài thơ: - Nội dung: Bài thơ "Hành quân giữa rừng xuân" thể hiện tình cảm sâu sắc của người chiến sĩ trong cuộc chiến đấu. Mặc dù môi trường chiến tranh đầy khó khăn, gian khổ, nhưng người chiến sĩ vẫn mang trong mình tinh thần lạc quan, kiên cường, tình yêu đối với thiên nhiên, đất nước và lòng quyết tâm không từ bỏ nhiệm vụ. Bài thơ cũng ca ngợi vẻ đẹp của mùa xuân và thiên nhiên, đồng thời phản ánh những đau thương, hy sinh trong cuộc chiến. - Nghệ thuật: Bài thơ sử dụng thể thơ thất ngôn bát cú, với âm điệu nhịp nhàng, trữ tình, thể hiện cảm xúc của tác giả. Những hình ảnh thiên nhiên như chim, suối, gió, hoa mai được miêu tả sinh động qua các từ láy như "ngân nga", "vi vu", "thánh thót", mang lại hiệu quả cảm thụ cao cho người đọc. Bài thơ kết hợp giữa yếu tố lãng mạn và hiện thực, tạo nên một bức tranh thiên nhiên tươi đẹp hòa quyện với tinh thần chiến đấu mạnh mẽ. Câu 9: - Thông điệp của bài thơ là tinh thần kiên cường, hi sinh của người lính trong cuộc kháng chiến, sẵn sàng vượt qua khó khăn vì Tổ quốc và quê hương. - Ý nghĩa của thông điệp đối với tôi: Thông điệp của bài thơ khiến tôi nhận thức sâu sắc về lòng yêu nước, sự hi sinh và ý chí kiên cường của những người chiến sĩ. Họ không chỉ chiến đấu cho chính bản thân mà còn cho cả một thế hệ, một đất nước. Những hy sinh của họ là nền tảng để chúng ta có được cuộc sống hòa bình hôm nay. Đồng thời, bài thơ cũng làm tôi cảm nhận sâu sắc hơn về sự vĩ đại của thiên nhiên, về vẻ đẹp của đất nước, và sự gắn kết thiêng liêng giữa người lính và quê hương, gia đình.
