Đề thi cuối học kì II môn Ngữ Văn lớp 11 tỉnh Bắc Ninh 2020 - 2021 - Có đáp án

ĐỀ THI CUỐI HỌC KÌ II

NĂM HỌC 2020-2021

MÔN NGỮ VĂN LỚP 11

TỈNH BẮC NINH​

I. ĐỌC HIỂU (3, 0 điểm)

Đọc đoạn văn bản sau:

A-lếch-xan-đrơ Xéc-ghê-ê-vich Pu-skin (1799-1837) - "Mặt trời thi ca Nga", là niềm vinh quang kiêu hãnh của nhân dân Nga, hiện thân đầy đủ nhất của sức mạnh tinh thần dân tộc Nga. Thiên tài sáng tạo của ông đã khơi dậy sức phát triển phi thường của văn học Nga thế kỉ XIX và đưa nó trở thành một trong những đỉnh cao của nghệ thuật nhân loại.

[..] Tài năng văn học của Puskin thể hiện trên nhiều thể loại. Ngoài hơn tám trăm bài thơ trữ tình, ông còn viết tiểu thuyết bằng thơ Ép-ghê-nhi Ô-nhê-ghin - một kiệt tác văn học thế giới, nhiều trường ca thơ tầm cỡ (Ru-slan và Li-út-mi-la, Người tù Cap-ca-dơ) Truyện ngắn của ông cũng rất xuất sắc (Con đầm pích, Cô tiểu thư nông dân) Tác phẩm con gái viên đại úy là một tiểu thuyết lịch sử mẫu mực. Đồng thời Puskin còn viết nhiều vở kịch nổi tiếng.

Puskin trước hết là nhà thơ. Thơ Puskin khơi nguồn cảm hứng từ hiện thực đời sống Nga, con người Nga đương thời với vô vàn vẻ đẹp phong phú, đa dạng của nó. Ngòi bút của ông rất tinh tế khi viết về thiên nhiên, đằm thắm khi viết về nhữ mầu (1), trong sáng khi viết về tình bạn và hết sức chân thành, cao thượng khi viết về tình yêu. Tôi yêu em (18290 là một trong những bài thơ tình hay nhất của Puskin, được ví như "viên ngọc vô giá trong kho tàng thi ca Nga."

(Theo Sách giáo khoa Ngữ văn 11 Nâng cao, Tập hai, NXB Giáo dục Việt Nam, 2010, tr. 165-166)​

(1) Nhũ mẫu: Người ở nuôi con chủ nhà bằng sữa của mình, còn gọi là vú nuôi.

Thực hiện các yêu cầu:

Câu 1. Xác định phương thức biểu đạt chính của văn bản.

Câu 2. Chỉ ra những thể loại thơ thể hiện tài năng văn học của Puskin.

Câu 3. Đọc đoạn văn, anh/ chị hiểu "Mặt trời thi ca Nga" nghĩa là gì?

Câu 4. Thơ Puskin cùng bài thơ Tôi yêu em gợi cho anh/chị suy nghĩ gì về cách ứng xử trong tình yêu?

II. LÀM VĂN (7, 0 điểm)

Phân tích sự cảm nhận về thời gian của Xuân Diệu qua đoạn thơ:

Xuân đương tới, nghĩa là xuân đương qua,

Xuân còn non, nghĩ là xuân sẽ già,

Mà xuân hết, nghĩ là tôi cũng mất.

Lòng tôi rộng, nhưng lượng trời cứ chật,

Không cho dài thời trẻ của nhân gian,

Nói làm chi rằng xuân vẫn tuần hoàn,

Nếu tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại!

Còn trời đất, nhưng chẳng còn tôi mãi,

Nên bâng khuâng tôi tiếc cả đất trời;

Mùi tháng năm đều rớm vị chia phôi,

Khắp sông núi vẫn than thầm tiễn biệt..

Cơn gió xinh thì thào trong lá biếc,

Phải chăng hờn vì nỗi phải bay đi?

Chim rộn ràng bỗng đứt tiếng reo thì,

Phải chăng sợ độ phai tàn sắp sửa?

Chẳng bao giờ, ôi! Chẳng bao giờ nữa.

Mau đi thôi! Mùa chưa ngả chiều hôm,

(Trích Vội vàng, Xuân Diệu, Ngữ Văn 11, Tập hai, NXB Giáo dục Việt Nam, 2007, tr. 22-23)​

~~~~~~~

ĐÁP ÁN

I. ĐỌC HIỂU

1. Phương thức biểu đạt chính của văn bản: Thuyết minh/ phương thức thuyết minh.

2. - "Mặt trời thi ca Nga" là cách nói ẩn dụ tôn vinh giá trị thơ và vị trí nhà thơ Puskin.

- Thơ Puskin đánh thức những tình cảm tốt lành trong tâm hồn Nga khao khát tự do và tình yêu mang sức mạnh tinh thần, có ý nghĩ to lớn trong lịch sử văn chương và lịch sử thức tỉnh của dân tộc Nga.

- Puskin là nhà thơ vĩ đại có vị trí đặc biệt quan trọng - người khơi dậy sức mạnh phi thường của văn học Nga thế kỉ XIX và đưa nó trở thành một trong những đỉnh cao của nghệ thuật nhân loại.

4. -Yêu chân thành, đằm thắm

- Yêu vị tha, cao thượng

* * *

II. LÀM VĂN.

Phân tích sự cảm nhận về thời gian của Xuân Diệu qua đoạn thơ: Xuân đang tới nghĩa là xuân đang qua.. Mau đi thôi! Mùa chưa ngả chiều hôm.

* Giới thiệu tác giả Xuân Diệu, tác phẩm Vội vàng và đoạn thơ.

*Phân tích sự cảm nhận của Xuân Diệu về thời gian qua đoạn thơ.

- Tranh luận với quan điểm thời gian tuần hoàn, nhà thơ của mùa xuân, tuổi trẻ, tình yêu qua niệm thời gian tuyến tính - dòng chảy xuôi, một đi không trở lại, mỗi khoảnh khắc trôi qua là mất đi vĩnh viễn: xuân đương tới.. đương qua, còn non.. sẽ già..

- Lấy sinh mệnh cá thể làm thước đo thời gian, gắn tuổi trẻ với mùa xuân làm thước đo đời người. Xuân Diệu cắt nghĩa những quy luật và phát hiện những nghịch lí: Thời gian trôi chảy hủy hoại sự sống, cướp đi tuổi trẻ xuân hết.. tôi mất.. lòng tôi rộng.. lượng trời chật.. còn trời đất.. chẳng còn tôi.. nên bâng khuâng tiếc đến ngậm ngùi.

- Lấy sự tương giao về cảm giác để cảm nhận và mô tả, Xuân Diệu phát hiện thời gian đầy tính mất mát, đem đến sự chia lìa, mỗi khoảnh khắc đều rớm vị chia phôi, dậy lên khắp sông núi lời thở than tiễn biệt, làm tài phai hương sắc từng cá thể trong chính thời tươi: cơn gió xinh, lá biếc, chim rộn ràng.. hờn, sợ độ phai tàn sắp sửa => Nhạy cảm với thời gian cũng là biểu hiện niềm ham sống, yêu đời đến đắm say.

- Nỗi ám ảnh thời gian của hồn thơ Xuân Diệu xuất phát thừ cái nhìn trẻ, từ ý thức sâu xa về giá trị của sự sống, lí giải thái độ sống: Chạy đua với thời gian, giục giã sống vội vàng: Mau đi thôi! Mùa xuân chưa ngả chiều hôm.

- Nghệ thuật thể hiện cảm nhận thời gian:

+ Thơ trữ tình điệu nói, kết hợp mạch cảm xúc và luận lí.

+ Thủ pháp trùng điệp, hơi thơ liền mạch, nhịp thơ sôi nổi, giọng thơ cuống quýt tự bạch điệu tâm hồn ham sống cuồng nhiệt.

+ Hình ảnh thơ mới lạ với những liên tưởng phong phú, nghệ thuật chuyển đổi cảm giác tài hoa.

+ Ngôn ngữ thơ giàu tính nhạc, tính tạo hình, biểu cảm.

* Đánh giá chung

- Đoạn thơ với cảm nhận về thời gian (trong mối quan hệ với tuổi trẻ) làm rõ cội nguồn triết lí nhân cách tích cực cũng tuyên ngôn sống Vội vàng của nhà thơ mới nhất trong những nhà thơ mới (Hoài Thanh).

- Xuân Diệu với Vội vàng ví như một nguồn sóng dào dạt chưa từng thấy đánh thức niềm yêu đơi, ý thức sâu sắc về giá trị sự sống mỗi cá nhân trong cuộc đời.