NGƯỢC CHIỀU Lê Cảnh Nhạc Những nấc thang vươn tòa tháp cao tầng Trên đỉnh tháp hay trên vòm núi lửa Xé hỏa diệm sơn điên cuồng phong tỏa Nhằm hướng tiếng gào cầu cứu xông lên Dòng người ngược chiều khựng lại lo âu Hồi hộp dõi theo bóng người chìm tro bụi Giữa cột khói điên cuồng man dại Vật lộn hiểm nguy trong bão lửa ngút trời Ngược chiều nỗi sợ Ngược chiều những bước chân Ngược chiều không gian Nhưng trái tim đang nhằm cùng một hướng Trận đánh cam go dẫu không tiếng súng Đích đến của anh, hạnh phúc bao người. (Ngược chiều, Lê Cảnh Nhạc, Nguồn Văn nghệ Công an, 11/08/2022) PHẦN I. ĐỌC HIỂU (4, 0 ĐIỂM) Câu 1 . Xác định thể thơ của đoạn thơ? Câu 2 . Xác định nội dung chính của văn bản. Câu 3. Nêu và phân tích tác dụng các biện pháp tu từ trong các dòng thơ: Ngược chiều nỗi sợ Ngược chiều những bước chân Ngược chiều không gian Nhưng trái tim đang nhằm cùng một hướng Câu 4. Dòng thơ Đích đến của anh, hạnh phúc bao người trong đoạn thơ gợi anh (chị) suy nghĩ gì? Câu 5. Đoạn thơ trên có ý nghĩa như thế nào đối với em? Gợi ý trả lời: Câu 1. – Thể thơ: Tự do. – Phương thức biểu đạt chính: Biểu cảm. Câu 2. – Nội dung chính: + Bài thơ miêu tả những người lính cứu hỏa dũng cảm, giàu đức hi sinh không màng hiểm nguy lao vào biển lửa, biển khói cứu người. + Qua đó, tác giả bày tỏ niềm cảm phục, sự trân trọng, niềm tự hào, sự biết ơn dành cho những người hùng thầm lặng trong cuộc chiến không tiếng súng. Câu 3. – Trong đoạn thơ tác giả đã sử dụng biện pháp tu từ điệp từ "ngược chiều" lặp lại 3 lần cùng với phép đối lập "ngược chiều" – "cùng một hướng"; hình ảnh hoán dụ "trái tim" chỉ những người lính cứu hỏa và những người dân bị hỏa hoạn (lấy bộ phận chỉ toàn bộ). – Tác dụng: Với việc kết hợp các biện pháp tu từ không chỉ giúp cho lời thơ thêm gợi hình, gợi cảm mà còn tạo nên âm hưởng dồn dập, gấp gáp rất phù hợp để miêu tả những bước chân vội vã của những người lính cứu hỏa đang lao vào biển lửa với tốc độ cao nhất để cứu người bị nạn. Đặc biệt, tác giả đã tạo ra phép điệp ngữ khi từ "ngược chiều" nhắc đi nhắc lại tới ba lần, nhấn mạnh không khí căng thẳng, sự mạnh mẽ, dũng mãnh chạy đua với thời gian để mang lại bình yên và sự sống cho mọi người. Tác giả đã tạo ra cho người đọc chiều liên tưởng rất thú vị những bước chân người dân chạy ngược chiều với người lính cứu hỏa. Nếu như người dân chạy từ đám cháy, cột khói, nơi hiểm nguy chết chóc ra ngoài để đến nơi an toàn thì những người lính cứu hỏa lại chạy từ nơi an toàn vào nơi nguy hiểm để dập lửa, cứu người. Mặc dù là ngược chiều vật lí và ngược chiều của sự an toàn và hiểm nguy, nhưng cả người chạy nạn và người lính cứu hỏa cùng chung một hướng hướng tới bình an, sự sống. Nếu như người dân hướng đến bình an cho mình, thì người lính cứu hỏa lại hướng đến bình an cho người khác. Sự ngược chiều ấy đáng quý, đáng trân trọng biết bao bởi lòng dũng cảm, tinh thần trách nhiệm cao và tình yêu thương nhân dân vô bờ bến. Câu 4. – Trước hết cần hiểu đích đến của những người lính cứu hỏa theo các cách sau: + Đích đến theo nghĩa thực: Đến các tòa nhà bị cháy, đến nơi nguy hiểm để dập lửa, cứu người. + Đích đến được hiểu theo nghĩa ẩn dụ: Mục đích anh đến là để mang lại sự bình yên, sự mang lại sự sống cho mọi người. => Cho nên ta hiểu câu thơ "Đích đến của anh, hạnh phúc bao người" : Mục đích cao quý và ý nghĩa nhất của anh là mang lại bình yên, hạnh phúc cho mọi người, mọi nhà, cái đích ấy thật nhân văn và cao quý biết bao nhiêu. Từ đây, ta hiểu rằng, để có được hạnh phúc, có được sự bình yên là bao người đang lặng thầm hi sinh, âm thầm cống hiến thanh xuân, đối diện với hiểm nguy. Chính vì thế, caí đích đến đó thật cao cả đáng trân trọng. Vì thế, mỗi một hạnh phúc, bình yên ai đó đang mang lại cho ta đều đáng quý, đáng được nâng niu, trân trọng bằng cả tấm lòng. Vậy tại sao chúng ta không sống thật đẹp, thật ý nghĩa cho xứng đáng với sự hi sinh của bao người. Câu 5. – Về nhận thức: Nhận thức được đầy đủ hơn tinh thần trách nhiệm, sự hi sinh cao cả, công việc hiểm nguy bất trắc của những người lính cứu hỏa. – Về tình cảm: Thêm yêu quý, kính trọng, cảm phục, biết ơn đối với những người lính cứu hỏa dũng cảm, trách nhiệm. – Về hành động: Sống thật đẹp, thật ý nghĩa, sẵn sàng dâng hiến cho đời những gì tốt đẹp nhất, ý nghĩa nhất để làm nên những mùa xuân tươi đẹp cho đất nước, cho dân tộc
