Đề bài: Phân tích khổ đầu bài thơ Sang thu. Gợi ý: * Khái quát: Khổ đầu bài thơ là nỗi niềm bâng khuâng, xao xuyến, ngã ngàng của tác giả khi nhận ra bước chân mùa thu về ngập ngừng trong không gian vườn ngõ. Cụ thể: - Nhà thơ nhận ra mùa thu về trong không gian vườn ngõ qua những tín hiệu rất đặc trưng của mùa thu Bắc Bộ, vừa quen lại vừa lạ. Quen bởi làn gió heo may, tiết trời lành lạnh, bởi làn sương giăng mắc đầu ngõ. Lạ bởi hương ổi nồng nàn phả vào trong gió khác với hương chanh, hương bưởi dậy mùi thơm bình dị, quyến rũ trong thi ca. Hương ổi trong buổi chớm thu ấy đã làm nên cái mới, cái đẹp, cái duyên riêng của Sang thu. - Mùa thu về với những bước chân quá đỗi nhẹ nhàng chạm khẽ vào đất trời. Hương ổi phả vào trong gió se . Động từ phả diễn tả sự chuyển động của làn hương ổi trong gió se, làm cho làn hương ấy vô hình bỗng trở thành hữu hình. - Làn sương chùng chình qua ngõ . Với từ láy chùng chình, tác giả nhân hóa làn sương thu huyền ảo, mong manh giăng mắc đầu ngõ như một sinh thể với bước đi yểu điệu, thướt tha, duyên dáng. Cách diễn đạt đó giúp tác giả thổi hồn vào làn sương khiến cho sự vật vô tri vô giác bỗng có linh hồn, cảm xúc với những bước chân như ngập ngừng, bâng khuâng. - Cảm xúc của nhà thơ lắng đọng trong từng câu, từng chữ, từng hình ảnh. Với từ bỗng, câu thơ diễn tả sự ngạc nhiên, ngỡ ngàng của thi nhân trước mùa thu sang. Dường như nhà thơ đã huy động tất cả mọi giác quan để cảm nhận mùa thu về: Khứu giác, thị giác, xúc giác và cả giác quan tâm hồn. Tác giả đặt hồn mình trong cảnh vật để nắm bắt thu về trong không gian vườn ngõ, thấy được sự vận động của những sự vật vô hình với những bước chân thật khẽ, thật nhẹ, thật êm. Dẫu vậy, nhà thơ vẫn thoáng chút mơ hồ, nghi hoặc. Nhà thơ tự hỏi lòng mình để thầm xác định với bao bâng khuâng, xao xuyến của khoảnh khắc giao mùa: Hình như thu đã về . Hình như là một tình thái từ. Tình thái từ này đã góp phần tô đậm cảm xúc của nhà thơ trước vẻ đẹp với thiên nhiên, đất trời của làng quê trong bước chuyển của thời gian thu đến. * Đánh giá: Qua sự cảm nhận bước chân mùa thu về giữa không gian vườn ngõ, ta thấy được: - Ở tác giả: + Tâm hồn tinh tế, nhạy cảm. + Tấm lòng yêu thiên nhiên, yêu quê hương, gắn bó sâu nặng với quê nhà. - Ở khổ thơ này: Bức tranh đẹp, bình dị của làng quê chớm thu.
