Đề bài: Tình cảm bà cháu trong bài thơ Bếp lửa. Gợi ý: Triển khai hai luận điểm: * Luận điểm 1: Tình cảm của bà dành cho cháu. - Bà tần tảo, chắt chiu, lặng thầm nuôi cháu lớn khôn theo năm tháng. - Bà đã hết lòng yêu thương, chăm sóc, dạy bảo cháu nên người. * Luận điểm 2: Tấm lòng của đứa cháu phương xa đối với bà yêu dấu. - Cháu nhớ bà da diết, khôn nguôi. - Nhớ về bà, cháu lại càng thương bà biết bao. - Cháu nhớ về bà với lòng kính trọng và biết ơn bà sâu sắc. A) Mở bài: Đến với Bếp lửa của Bằng Việt là ta đến với hoài niệm tuổi thơ qua chất giọng mượt mà, trong trẻo. Và đến với Bếp lửa là ta đến với tình bà cháu thiết tha, sâu nặng, xúc động lòng người. B) Thân bài: * Khái quát: Tình bà cháu thiết tha, sâu nặng được thể hiện qua dòng hồi tưởng xúc động, chân thành của người cháu xa quê. * Luận điểm 1: Bà hết lòng yêu thương cháu. - Trong những năm tháng gian khổ, bà đã tần tảo, chắt chiu, lặng thầm nuôi cháu lớn khôn. + Trước Cách mạng tháng Tám, đất nước đói mòn, đói mỏi cha mẹ thì đang ở chiến khu, bà bên cháu, bên bếp lửa hồng chăm chút nuôi. Lên từng ngày. Bà đã chắt chiu, gom góp, yêu thương, đùm bọc để cùng cháu vượt qua cơn đói khổ của dân tộc. + Những năm tháng chiến tranh gian khổ, thiếu thốn: Mẹ cùng cha công tác bạn không về, tám năm ròng hai bà cháu phải sống trong neo đơn, côi cút, nương tựa vào nhau. Mỗi sớm, mỗi chiều bà lại nhen lên bếp lửa lo từng bữa ăn cho cháu ấm lòng, để cháu quên đi cảm giác quạnh hiu. + Cuộc sống gian khổ, khốc liệt nhưng lòng bà mênh mông. Vượt lên gian khổ, khó khăn, bà đã lặng thầm nuôi cháu cho con yên tâm đi đánh giặc: Vẫn vững lòng, bà dặn cháu đinh ninh: "Bố ở chiến khu, bố còn việc bố, Mày có viết thư chớ kể này, kể nọ, Cứ bảo nhà vẫn được bình yên!" Khó khăn tưởng chừng như không thể vượt qua, vậy mà bà vẫn kiên cường trụ vững. Bà dặn cháu đinh ninh để những người nơi tiền tuyến không phải bận lòng vì bà ở hậu phương. Bà là hiện thân của người phụ nữ Việt Nam giàu nghị lực, đức hi sinh, vững lòng, bền chí trước sóng gió cuộc đời. Bếp lửa của bà vẫn được nhóm lên đều đặn mỗi sớm mỗi chiều với khoai sắn ngọt bùi, vớinồi xôi gạo mới. Bà tần tảo, chắt chiu để nuôi cháu lớn khôn. - Yêu thương cháu hết lòng, bà đã chăm sóc, dạy bảo cháu nên người. + Suốt những năm tháng tuổi thơ xa cha mẹ, cháu luôn được bao bọc trong tình bà ấm áp. Khó khăn, gian khổ là thế nhưng cháu luôn được bà ấp iu, chở che trong vòng tay yêu thương. Cháu không lẻ loi như con tu hú kêu hoài trên những cánh đồng xa: - Khi tu hú kêu, bà còn nhớ không bà Bà hay kể chuyện những ngày ở Huế + Tám năm ròng bên bếp lửa, bà đã kể cho cháu nghe bao câu chuyện không thể nào quên, chuyện ngày nay, chuyện cổ tích ngày xưa. Từ những câu chuyện đó, tuổi thơ cháu không còn cảm thấy cô đơn, thiếu vắng. Xa cha, vắng mẹ, cháu được bù đắp bằng tình yêu thương của bà. + Suốt những năm tháng ấu thơ, cháu được bà dạy dỗ, chăm sóc: Cháu ở cùng bà, bà bảo cháu nghe Bà dạy cháu làm, bà chăm cháu học. Thay cha mẹ, bà cũng là thầy giáo dạy bảo cháu nên người. Bà 04 dạy cháu đạo lí làm người, giúp cháu hiểu được lẽ sống ân tình, ân nghĩa, the chung, dạy cháu sống đẹp ngay từ thuở bé. Bà chính là chỗ dựa tinh thần cháu trong những năm tháng tuổi thơ, là bến bờ bình yên nhất trong tan cháu. Bà đã: Nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ. Bên bếp lửa nghia thuở ấy, bà giống như một bà tiên hiền từ, phúc hậu trong câu chuyện cổ tích. - Ngọn lửa của bà đã thắp sáng những niềm tin, hi vọng, tỏa sáng cuộc đời cháu. Từ ngọn lửa yêu thương mà bà nhóm lên môi sớm mỗi chiều, tâm hồn chán. Đã được nuôi dưỡng từ trong khốn khó, gian nan. Bà đã chắp cánh ước mơ cháu bay cao, bay xa, đến những chân trời mới lạ, để cháu được trưởng thành - > Tình yêu thương của bà dành cho cháu là vô hạn. Bà vừa là chỉ dựa tinh thần vững chắc như người cha, vừa có tấm lòng yêu thương, dị.. dàng, ấm áp như người mẹ, vừa độ lượng, ân cần dạy bảo như người thầy Tấm lòng của bà là tấm lòng của bao người phụ nữ Việt Nam tảo tần sớm hôm, lặng thầm hi sinh vì hạnh phúc con cháu. Tấm lòng ấy thật đáng trân trọng và cảm phục biết bao. * Luận điểm 2: Tình cảm của người cháu đối với bà. Khái quát: Những năm tháng xa nhà, xa quê, ở chân trời mới, với niềm vui rộng mở, cháu vẫn không nguôi nhớ về bà, nhớ về bếp lửa quê hương với tấm lòng chân thành, cảm động. - Cháu nhớ bà da diết, khôn nguôi. Biết bao kỉ niệm ùa về rõ nét, tươi nguyên trong kí ức cháu. + Cháu nhớ về cái đói trước Cách mạng tháng Tám, về những năm tháng đau thương, cơ cực, những người thân yêu trong gia đình lao đao, khốn khó trong cuộc mưu sinh. Cháu bên bà, bên bếp lửa cay nồng khói bếp. Cuộc sống đói nghèo, cơ cực mà ấm áp nghĩa tình bà cháu là những năm tháng không thể nào quên. Giờ nghĩ lại, lòng cháu vẫn rưng rưng xúc động. + Những năm chiến tranh bom đạn vẫn hằn sâu trong kí ức cháu. Cháu không thể nào quên được tiếng tu hú kêu trên những cánh đồng xa. Tiếng chim kêu khắc khoải, da diết còn ám ảnh gợi cho cháu nhớ về bà. Cháu không quên những năm tháng mẹ cha đi công tác, những năm vất vả, đơn côi chỉ hai bà cháu sống nương tựa vào nhau. Bà đã đảm nhiệm cả ba vai trò: Làm cha, làm mẹ, làm thầy để chăm sóc, nuôi dưỡng, dạy cháu làm, chăm cháu học, bảo ban cháu nên người. + Kỉ niệm mà người cháu nhớ nhất là: Năm giặc đốt làng cháy tàn cháy rụi Làng xóm bốn bên trở về lầm lụi Đỡ đần bà dựng lại túp lều tranh Những ngày làng xóm quê hương tan hoang vì tội ác kẻ thù, ba vall đứng dậy từ trong đổ nát, kiên cường vượt qua thử thách. Thời gian trôi qua những hình ảnh bà trong những gian khổ vẫn còn sáng mãi trong tâm hồn cháu. Dẫu đang ở rất xa, nơi có ngọn khói trăm tàu, niềm vui trăm ngả nhưng hình ảnh bà, hình ảnh bếp lửa thuở ấy vẫn luôn hiện hữu trong trái tim cháu với nội nhớ thương trĩu nặng. Bà chính là điểm tựa tinh thần để cho cháu lớn lên. - Càng nhớ về bà, cháu lại càng thương bà biết bao. +Cháu thương cuộc đời bà biết mấy nắng mưa . Nỗi thường trải dài dằng dặc thấm cả bài thơ: Cháu thương bà biết mấy nắng mưa. Và: Lận đận đời bà biết mấy nắng mưa Những câu thơ đọc lên nghe rưng rưng bao xúc động, chứa chan niềm cảm thương da diết. Nắng mưa là hình ảnh ẩn dụ được nhắc đến hai lần, chất chứa bao tình cảm xót thương cuộc đời bà vất vả, gian truân. Bà phải vượt qua bao khó khăn, thử thách của bom đạn, của cuộc đời để hôm nay cháu được trưởng thành bay xa. Giờ nghĩ lại cháu vẫn còn quặn lòng vì thương bà. + Cháu thương bà phải sống trong cô đơn, hiu quạnh. Những năm tháng chiến tranh gian khổ, người thân lần lượt ra chiến trường theo tiếng gọi của Tổ quốc, bỏ lại quê nhà, người già, trẻ nhỏ. Cuộc sống vắng vẻ, quạnh hiu. Tiếng chim tu hú kêu trên những cánh đồng thuở ấy vẫn còn khắc khoải trong tâm hồn cháu cho đến tận hôm nay. Cháu càng thấm thía hơn nỗi hiu quạnh của bà. + Cháu nhớ về bà với lòng kính trọng, biết ơn và tự hào sâu sắc. Cháu biết ơn bà những năm tháng lặng thầm, hi sinh, tảo tần nuôi cháu nên người. Nồi khoai sắn của bà đã nuôi cháu lớn lên về thể chất. Những câu chuyện kể, những lời dạy bảo của bà đã bồi dưỡng tâm hồn cháu để cháu biết ước mơ, biết tự hào. Nghĩ về bà, cháu tự hào và cảm phục sự kiên cường vượt lên thử thách của bà; đức hi sinh âm thầm không bao giờ mệt mỏi của bà từ ngày xưa cho đến tận bây giờ. - > Tình cảm của cháu dành cho bà là tình cảm chân thành, sâu sắc bởi cháu hôm nay đã trưởng thành và thấm thía tất cả. C) Kết bài: - Qua tình cảm của người bà, ta thấy được những phẩm chất đáng quý và đáng tự hào của người phụ nữ Việt Nam qua bao thế hệ. - Qua tình cảm của cháu, ta thấy được lẽ sống ân nghĩa thuỷ chung. Đó là lối sống cao đẹp của con người Việt Nam, dân tộc Việt Nam. Tình cảm gia đình là cội nguồn làm nên những tình cảm lớn lao, là tình yêu quê hương, tình yêu đất nước. Tình cảm gia đình đã làm sâu sắc hơn, đẹp đẽ hơn tình cảm lớn lao thiêng liêng đó.
